تولید و ساخت سوجان
فریدون حسن‌پور در سال۱۳۹۵ مراحل تحقیق و نگارش این سریال را آغاز کرد و طرح اولیه فیلمنامه را نوشت. فیلمنامه نهایی در نهایت توسط حسین تبریزی، سیدعلی حسینی وهدیه رضایی به رشته تحریر درآمد. مسعود سخاوت‌دوست نیز موسیقی متن این سریال را ساخته است.این مجموعه، محصول صداوسیمای مرکز گیلان و به سفارش معاونت امور استان‌هاست. فیلمبرداری سوجان از تیرماه ۱۴۰۲ در روستاها و مناطقی از سیاهکل و لاهیجان آغاز شد و حدود ۱۲ تا ۱۳ ماه به طول انجامید. با این حال به دلیل مشکلاتی از جمله مسائل مربوط به بازیگران، مسائل مالی و شرایط اجتماعی، وقفه‌ای در کار تولید ایجاد شد و در نهایت، تولید فصل اول این سریال، سه سال به طول انجامید.همان‌طور که در آغاز مطلب هم اشاره‌ای کردیم؛ در ابتدا قرار بود این سریال در پنج فصل و در مجموع ۳۰۰ قسمت ساخته شود اما به دلیل برخی مشکلات، در حال حاضر تنها یک فصل از آن تولید شده و تولید فصل‌های بعدی آن منوط به تأمین بودجه است.داستان سریال در ابتدا قرار بود از دوره مشروطه و زمان میرزا کوچک‌خان تا دوران معاصر را دربر گیرد اما بعدها تصمیم بر آن شد که فصل اول آن از سال ۱۳۱۰ (مربوط به داستان مادربزرگ) آغاز شود و داستان اصلی مجموعه نیز از سال ۱۳۵۰ تا انقلاب ۱۳۵۷ ادامه یابد. جالب است بدانید که نام اولیه این سریال «مادر سوجان» بود که در سال ۱۴۰۲ به سوجان تغییر یافت. فیلمبرداری بیشترین بخش‌های این سریال در استان گیلان به انجام رسیده و حدود ۱۰۰ بازیگر بومی و ملی در آن ایفای نقش کرده‌اند.
داستان سوجان
این سریال، قصه زندگی دختری به نام سوجان را در بطن ماجراهایی خانوادگی و عاشقانه روایت می‌کند. ماجرای سریال در دل جنگل‌های سرسبز شمال ایران روایت می‌شود و مخاطب را با خود به اعماق زندگی سه نسل از یک خانواده می‌کشاند.سوجان، یک زن قوی است که هم در بستر خانواده فردی موفق است و هم در عرصه اجتماعی فعال است و در مقابل استبداد حاکم، سر خم نمی‌کند. او در یک عبارت، الگوی جذابی از زنی قهرمان در خانه و اجتماع را به نمایش می‌گذارد.حال‌وهوای این سریال ناخودآگاه آدم را یاد سریال «پس از باران» می‌اندازد. این نگاه را بسیاری از مخاطبان سریال سوجان هم عنوان کرده‌اند؛ اگرچه در این سریال، برخلاف سریال‌های مشابه، صرفا از ظلم روایت نمی‌شود بلکه مبارزه هم وجه برجسته‌ای دارد.
بازیگران و عوامل
ثریا قاسمی، حمیدرضا نعیمی، بهنام تشکر، بهزاد فراهانی و سیما تیرانداز از جمله بازیگران مطرح و باسابقه سریال سوجان هستند در کنار این هنرمندان، بازیگران جوان و کمتر شناخته‌شده‌ای مانند غزاله اکرمی (بازیگر نقش «ماهی» در سریال «رحیل»)، علی مرادی (مجری تلویزیون)، بهادر زمانی (بازیگر فیلم «رستاخیز») و نگار بابایی (بازیگر تئاتر) نیز در این مجموعه به ایفای نقش پرداخته‌اند.نقش سوجان، به‌خوبی به قامت غزاله اکرمی نشسته و توانسته به طور مقبولی شخصیت اصلی داستان را که دختری زرنگ و مستقل است به نمایش بگذارد.ثریا قاسمی، بازیگر پیشکسوت و توانمند کشورمان نیز بازی گرم و تأثیرگذاری را در این سریال به نمایش گذاشته است. مادربزرگ سوجان، نقطه قوت این سریال به لحاظ بازیگری است. روایتگری و قصه‌گویی دلنشین مادربزرگ برای نوه جوانش، کاملا باورپذیر وگرمابخش داستان است.بهره‌گیری عوامل سریال از بازیگران بومی در این مجموعه، از نقاط قوت دیگر سوجان در استفاده از بازیگران است. همراهی و همنوایی بازیگران جوان در کنار پیشکسوتان این عرصه، کاملا در باورپذیری و جاندار بودن نقش‌ها اثر گذاشته و جلوه خوبی در منظر بینندگان ایجاد کرده است.
سوجان در نگاه مخاطبان و منتقدان
براساس نظرسنجی مرکزتحقیقات صداوسیمادرهمان روزهای ابتدایی پخش سریال«سوجان»، این مجموعه بیش از۲۶درصد مخاطب داشته و این روند در گذر زمان پیشرفت کرده است.برخی ازمنتقدان ورسانه‌ها، با اشاره به نقاط قوت این سریال، نمایش واقع‌گرایانه آداب و رسوم مردم گیلان، شرافت اخلاقی مردم این منطقه و نشان دادن اتحاد و همبستگی آنها را ستودند و هوشمندانه، استفاده از بازیگران بومی را مصداقی از عدالتخواهی، نه فقط در داستان بلکه در نحوه تولید اثر دانسته‌اند.برخی از مخاطبان، با توجه به نگاه ظلم‌ستیزانه سریال، حتی غم‌های مطرح شده درآن راشریف ومحترم دانسته ومبارزه شخصیت‌ها باظلم راشایسته ستایش دانسته‌اند. داستان جذاب و پرکشش، بازی‌های خوب و روان بازیگران، تصویربرداری زیبا و چشم‌نواز، موسیقی متن دلنشین و پرداختن به مسائل مهم اجتماعی و تاریخی از جمله نقاط قوت این سریال در نگاه مخاطبان محسوب می‌شود.
آینده سوجان
سریال سوجان به‌رغم بسیاری از سختی‌ها درمسیر تولید، توانسته مخاطبان بسیاری رابه خود جذب کند وبه یکی ازسریال‌های پربیننده تلویزیون تبدیل شود.یکی از مشکلات عمده سریال‌هایی که در بستر تاریخی ساخته می‌شود؛ ریتم کُند و گاهی کسل‌کننده آنهاست که بایستی به طور کلی برای آن چاره‌اندیشی شود.باتوجه به این‌که صحبت از ادامه یافتن سوجان در فصل‌های بیشتر به میان آمده است؛ امیدواریم این سریال، در عین رفع ایرادات، همچنان با داستان جذاب، بازی‌های خوب و تصویربرداری چشم‌نواز، بتواند نظر علاقه‌مندان به سریال‌های تاریخی و اجتماعی را به خود جلب کند.
