ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، پس از یک دیدار پرتنش با دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در کاخسفید مستقیما به لندن آمد تا در این نشست شرکت کند. این سفر، به خودی خود، نشاندهنده تلاش اوکراین برای جلب حمایت بینالمللی در بحبوحه تردیدها در مورد تعهد بلندمدت آمریکا به این کشور است.در این نشست، موضوعاتی مانند ادامه حمایت نظامی از اوکراین، تضمینهای امنیتی بلندمدت برای کییف پس از جنگ، نقش و موضع آمریکا در قبال آینده درگیری، و چگونگی آغاز مذاکرات صلح احتمالی با روسیه مورد بحث و بررسی قرار گرفت.درحالیکه تمامی کشورهای اروپایی حاضر در نشست بار دیگر بر حمایت همهجانبه از اوکراین تأکید کردند و انگلیس یک بسته کمک مالی ــ نظامی جدید به ارزش ۲.۲۶میلیارد پوند برای تأمین تسلیحات اوکراین اعلام کرد اختلافنظرهایی نیز در میان اروپاییها به چشم میخورد. گزارشها حاکی از آن است که ویکتور اوربان، نخستوزیر مجارستان، در نامهای به رئیس شورای اروپا نسبت به ادامه حمایتهای بیقیدوشرط از اوکراین ابراز تردید کرده است.زلنسکی در لندن از همبستگی گسترده اروپا قدردانی و تلاش کرد اختلافات را کمرنگ جلوه دهد. او حتی یک روز پس از مشاجره با ترامپ، طی پیامی در شبکههای اجتماعی از کمکهای رهبران و مردم آمریکا نیز تشکر و تأکید کرد که کشورش به «صلح عادلانه و پایدار» نیاز دارد.
تضمینهای امنیتی و نقشآفرینی اروپا در صلح
یکی دیگر از محورهای مهم، چشمانداز تضمینهای امنیتی بلندمدت برای اوکراین و نقش اروپا در ساختن چهارچوب صلح بود. کییر استارمر، نخستوزیر انگلیس، پیشنهاد تشکیل یک «ائتلاف خواهان صلح» متشکل از انگلیس، فرانسه، اوکراین و برخی کشورهای دیگر را مطرح کرد تا طرح صلحی را تدوین و به آمریکا ارائه کنند. هدف از این ابتکار آن است که اروپا با یک صدای واحد برای پایان جنگ تلاش کند و درعینحال واشنگتن را نیز متقاعد سازد که تضمینهای امنیتی لازم به اوکراین داده شود.در همین راستا، امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، تأکید کرد که ولادیمیر پوتین بارها توافقهای قبلی را نقض کرده و تنها یک بازدارندگی قوی، شامل پشتوانه آمریکا میتواند جلوی تجاوز دوباره روسیه را بگیرد.
تقویت بنیه دفاعی اروپا و کاهش وابستگی به آمریکا
با توجه به تردیدها درباره تداوم حمایت آمریکا، یکی دیگر از محورهای کلیدی، ضرورت تقویت توان دفاعی کشورهای اروپایی بود. اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، در نشست لندن هشدار داد که پس از سالها کمکاری، «اکنون بیش از هر زمان افزایش سرمایهگذاری دفاعی اهمیت حیاتی دارد.» برخی چهرههای اروپایی حتی فراتر رفته و از لزوم استقلال عمل اروپا سخن گفتند. فریدریش مرتس، رهبر حزب حاکم آلمان اظهار داشت که باید اروپا را «گامبهگام واقعا از آمریکا مستقل کنیم.»
خروجی ملموس یا نمایش وحدت؟
در پایان نشست لندن، رهبران شرکتکننده بیانیهای مبتنی بر حمایت قاطع از اوکراین و ادامه تلاشها برای صلح صادر کردند. بااینحال، بسیاری از ناظران و رسانهها اشاره کردهاند که این نشست بیش از آنکه تصمیمات عملی فوری بهدنبال داشته باشد، نمایش وحدت سیاسی بود.
خبرگزاریهای بینالمللی این اجلاس را بیشتر «نمایش اقتدار و اراده» دانستند که در آن سران غربی «حمایت خود را بهطور قوی به نمایش گذاشتند و وعده دادند کمک بیشتری کنند»، بدون آنکه جزئیات دقیقی از نحوه تحقق این وعدهها مشخص باشد. تحلیلگران تأکید میکنند نبود نمایندهای از آمریکا در این گفتوگوها به این معناست که تضمینهای امنیتی مورد بحث، فعلا پشتوانه عملی واشنگتن را ندارد.
نشست بیحاصل لندن
به‌طورکلی، نشست لندن را میتوان تلاشی چندجانبه برای ترسیم مسیر آینده جنگ اوکراین دانست که در آن اروپا کوشید ابتکار عمل را به دست گیرد اما نتوانست در این امر موفق شود. این اجلاس از یکسو نشان داد که کشورهای اروپایی در برابر فشارهای وارده چه از سوی مسکو و چه ناشی از تزلزل موضع واشنگتن قصد عقبنشینی از حمایت اوکراین را ندارند اما راهحلی نیز برای این مسأله در مقابل خود نمیبینند.از سوی دیگر، شکلگیری ائتلافی از کشورهای داوطلب برای تدوین طرح صلح و ارائه آن به آمریکا، بیانگر عزم اروپا برای رهبری سیاسی در بحران اوکراین است؛ نقشی که طی دهههای گذشته عمدتا بر عهده آمریکا بوده است.بااینحال، نشست لندن شکافهای موجود را نیز آشکار ساخت؛ شکاف میان رویکرد محتاطانهتر اروپا (مبتنی بر فرسایش تدریجی ماشین جنگی روسیه) و رویکرد عجولانه واشنگتن در دوران ترامپ (مبتنی بر تحمیل سریع توافق) و نیز شکاف درونی در خود اروپا بین حامیان سرسخت اوکراین و صداهای مخالف ادامه جنگ.درواقع، نشست لندن نشان داد که اروپا در تلاش است تا ابتکار عمل را در بحران اوکراین بهدست گیرد، اما همچنان در سایه تردیدها و وابستگی به تصمیمات واشنگتن قرار دارد. هرچند پیام این نشست بر همبستگی و حمایت قاطع از کییف تأکید داشت، اما نبود یک راهکار عملی و عدم توافق بر سر گامهای مشخص، نشان داد که مسیر پیشرو همچنان مبهم و پرچالش است. از اینرو، سرنوشت جنگ اوکراین نهتنها به اراده اروپا، بلکه به مواضع آمریکا و واکنشهای روسیه بستگی دارد؛ عواملی که همچنان معادلات این بحران را در هالهای از ابهام قرار دادهاند.
