کل و بز کوهی دیل گچساران؛ نماد قدرت و استقامت

به گزارش جام‌جم‌آنلاین از ایرنا، کل و بز یکی از نماد‌های فرهنگی و طبیعی کهگیلویه و بویراحمد است. این حیوانات به خاطر زیبایی و قدرتشان در کوهستان‌های این منطقه شناخته می‌شوند.

کل و بز به عنوان نماد استقامت و زندگی در شرایط سخت کوهستانی، در فرهنگ محلی اهمیت ویژه‌ای دارند. علاوه بر این، در برخی از مراسم و جشن‌ها از این حیوانات به عنوان نماد خوشبختی و برکت استفاده می‌شود.

زندگی در کوهستان‌های زیبا و بکر کهگیلویه و بویراحمد، جذابیت این حیوانات را دوچندان می‌کند. مناظر طبیعی و کوهستانی این منطقه، محیطی مناسب برای زندگی آن‌ها فراهم کرده است.

کل و بز کوهی دارای شاخ‌های بزرگ و زیبا هستند که به آن‌ها ظاهری خاص و جذاب می‌دهد. رنگ‌های متنوع و الگو‌های خاص پوست آن‌ها نیز جالب توجه است.

در فرهنگ محلی، کل و بز نماد‌هایی از قدرت و استقامت هستند و در داستان‌ها و افسانه‌ها به عنوان موجوداتی با ویژگی‌های خاص معرفی می‌شوند.

حیات وحش کوه دیل

لحظه‌های نابی که دوربین‌های اداره حفاظت محیط زیست گچساران از زندگی گروهی کل و بز‌های کوهی در منطقه حفاظت شده دیل ثبت کرده تماشایی است.

منطقه حفاظت شده دیل از توابع شهرستان گچساران که در سال ۱۳۷۸به ثبت رسیده در برگیرنده تمامی عرصه کوه دیل با جنگل‌های باستانی بلوط به طول ۲۶ کیلومتر و ارتفاع بیش از ۲ هزار متر از سطح دریاست، کوهستان دیل جزیی از سازه‌های آب ساز طبیعی حوزه بزرگ رودجراحی- رود زهره می‌باشند که زیست گاه گونه‌های مختلف حیات وحش مانند کل، بز کوهی، تیهو، کبک است.

کل ایرانی بیشتر در روز و به‌ندرت در شب به چرا می‌رود آنان حیواناتی گیاه‌خوار و نشخوارکننده با حس بویایی، شنوایی و بینایی بسیار قوی هستند، کل‌ها زندگی اجتماعی دارند که در آن ماده‌ها و جوان‌ها در گله‌های جدا زندگی می‌کنند و کل‌های بسیار پیر گاهی از گله جدا می‌شوند و در صخره‌های سخت گذر اقامت می‌کنند.

انتخاب نام پازن برای این گونه روایت‌های مختلف دارد؛ برخی بر این باور هستند که، چون بهترین فصل شکار این حیوان پاییز است به آنان پاییز زن گفته می‌شده است، اما گروه دیگری می‌گویند کل هنگام احساس خطر پاهایش را به زمین می‌کوبد به همین دلیل به او پازن می‌گویند.

کل و بز با نام دیگر پازن یا بز وحشی یکی از پستانداران ایران که جثه آن بسیار بزرگتر از بز اهلی است این حیوان در رده‌بندی پستانداران زیر مجموعه نام کلی Chirrcus قرار می‌گیرد. این موجود زیبا ۱۲۰ تا ۱۶۰ سانتی‌متر طول دارد، دم او ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر است.

ارتفاع بدن این گونه حیات وحش ۷۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر و وزنش حدود ۲۵ تا ۱۲۰ کیلوگرم است، نر‌های این گونه حیات وحش شاخ بلند و داسی شکل دارند که گره‌های روی آن هر یک نماینده یک سال از عمر حیوان است.

طول شاخ کل نر تا ۱۵۲ سانتی‌متر نیز می‌رسد و ماده‌ها شاخ باریک‌تر و کوتاه‌تر دارند، بدن تنومند و ماهیچه‌ای به رنگ خاکستری مایل به قهوه‌ای یا زرد خصیصه ظاهری کل‌های ماده است و نر‌ها تیره‌تر هستند.

پازن‌ها بین ۱۲ تا ۱۵ سال عمر می‌کنند و گرگ، پلنگ و یوز دشمنان طبیعی آنان هستند، اما پرندگان شکاری و کفتار هم ممکن است بزغاله‌ها را شکار کنند، کل ایرانی در حوزه وسیعی از جزیره کرت تا قفقاز، پاکستان، ترکمنستان و عربستان پراکنده است. در ایران در بیشتر مناطق کوهستانی و صخره‌ای این جانور را می‌توان مشاهده کرد.

برنامه‌های دولت برای ادامه حیات کل و بز

مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد می‌گوید: کل و بز گونه غالب جمعیتی حیات وحش در زیستگاه‌های استان است و برنامه‌های مختلفی برای ادامه حیات این موجودات زیبا از سوی دولت اجرا می‌شود.

عبدال دیانتی نسب تاکید کرد: افزون بر تلاش شبانه روزی محیط بانان برای پیشگیری از شکار گونه ارزشمند کل و بز برای تامین آب حیات وحش ساکن در مناطق حفاظت شده مناطق گرمسیری کهگیلویه وبویراحمد آبرسانی سیار با تانکر صورت می‌گیرد.

وی تاکید کرد: ساخت آبشخور و مرمت چشمه‌هایی که کل و بز‌ها و سایر گونه‌های حیات وحش مناطق گرمسیری در آن ساکن هستند هر ساله با توجه به میزان اعتبارات پیش بینی شده صورت می‌گیرد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه وبویراحمد بیان کرد: توزیع علوفه دستی برای تامین غذای گونه زیبای کل و بز در زمان‌های برف و یخبندان و هنگامه خشکسالی یکی دیگر از برنامه‌های مهم دولت برای ادامه حیات این گونه جانوری است.

دیانتی نسب تصریح کرد: از آنجا که کل و بز جانورانی علفخوار هستند و تابستان‌ها را در ارتفاعات و زمستان‌ها در دامنه کوه‌های زیستگاه‌های حیات وحش روزگار می‌گذرانند هنگام خشکسالی یا برف و بوران زمستان برای تامین غذای خود در معرض تهدید شکارچیان سودجو هستند به همین علت دولت در تلاش است تا با تامین علوفه دستی به صورت اصولی و حساب شده به ادامه زندگی این موجودات زیبا کمک کنند.

آن طور که کارشناسان محیط زیست طبیعی کهگیلویه وبویراحمد اعتقاد دارند ثبت و ضبط تصاویر کل و بز در مناطق حفاظت شده نشان دهنده وضعیت و شرایط زندگی به نسبت خوب آنان است اما نگاهی به این تصاویر جذاب ضرورت همراهی بیشتر شهروندان برای حفظ این گونه ارزشمند از شکار سودجویان را گوشزد می‌کند.