ایران می‌توانست در برابر این طراحی یکی از دو گزینه آمریکا را بپذیرد، اما با اعلام یک سناریوی هوشمندانه تلاش کرد تا میز بازی مورد نظر خود را طراحی کند. جمهوری اسلامی ایران بارها ثابت کرده است که به میز مذاکره و دیپلماسی به‌عنوان یکی از راه‌حل‌های معقول پایبند است. با وجود این وقتی واشنگتن این میز را بارها برهم زده، راه مذاکره به‌وسیله بدعهدی آمریکا رسما سد شده است. ایده مذاکره غیرمستقیم که در چنین بستری مطرح شده است بهتر می‌تواند اهمیت خود را نشان دهد.سخنان سیدعباس عراقچی نیز بر همین موضوع تاکید کرده است. وزیر امور خارجه در جلسه‌ای که به‌تازگی با سفرا و روسای نمایندگی‌های دیپلماتیک مقیم تهران داشت ضمن اشاره به این‌که پاسخ ایران به نامه رئیس‌جمهور آمریکا متناسب با محتوا و لحن نامه وی داده شده تاکید کرد: «در این پاسخ فرصت استفاده از دیپلماسی نیز حفظ شده است.»
حاضریم مسیر «مذاکره غیرمستقیم» را بیازماییم
عراقچی تصریح کرده است که علی‌الاصول، مذاکره مستقیم با طرفی که مدام تهدید به توسل به زور برخلاف منشور ملل متحد می‌کند و مواضع متناقضی توسط مقام‌های مختلف آن بیان می‌شود، بی‌معنا خواهد بود اما ما همچنان به دیپلماسی پایبند بوده و حاضریم مسیر «مذاکره غیرمستقیم» را بیازماییم.وزیر امورخارجه کشورمان ضمن یادآوری ماهیت کاملا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران خاطرنشان کرده است ایران قبلا در قالب برجام مجموعه تدابیر داوطلبانه‌ای را برای اطمینان‌بخشی در مورد ماهیت برنامه هسته‌ای خود اتخاذ نمود، اما این آمریکا بود که به‌صورت یکجانبه از آن توافق خارج شد. اکنون ما با برخورداری از آن تجربه، حاضریم براساس منطق اعتمادسازی به‌ازای رفع تحریم‌های ظالمانه علیه ایران، گفت‌وگو در مورد برنامه هسته‌ای خود و رفع تحریم‌ها را پی بگیریم.عراقچی بااین‌حال معتقد است جمهوری اسلامی ایران در عین پایبندی به مسیر دیپلماسی و گفت‌وگو جهت رفع سوء‌تفاهم‌ها و حل اختلافات، خود را برای همه پیشامدهای محتمل یا ممکن آماده نگه می‌دارد و همان‌طور که در دیپلماسی و مذاکره جدیت دارد، دردفاع ازمنافع و حاکمیت ملی خود نیز قاطع و جدی خواهد بود. در همین چارچوب، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که دیروز درنشست کمیسیون امنیت ملی مجلس جهت ارائه گزارش درباره آخرین وضعیت سیاست خارجی و موضوع مذاکرات ایران و آمریکا حاضر شده بود پاسخ اظهارات زیاده‌گویانه یک سناتور آمریکایی را داد. تام کاتن به‌تازگی گفته است «بهترین توافق برای رئیس‌جمهور ترامپ همچون سازش لیبی با آمریکا در سال ۲۰۰۳ است»؛ اشاره او به توافقی است که لیبی طبق آن خود را خلع‌سلاح کرد اما هیچ‌گاه سایه تحریم‌های آمریکا طبق وعده این کشور از روی لیبی برداشته نشد. بااین‌حال روز گذشته او این پاسخ را از سکاندار دستگاه دیپلماسی کشورمان دریافت کرد که: «مگر در خواب ببینند.»
مذاکره غیرمستقیم شدنی است
این صحبت‌ها در کنار توضیحات رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به‌خوبی از یکصدایی داخلی در اجرای سیاست رسمی کشور حکایت دارد. سرلشکر محمد باقری روز گذشته در جمع فرماندهان، مدیران و کارکنان ستاد کل نیروهای مسلح و قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا به نامه دونالد ترامپ برای رهبر معظم انقلاب و دریافت پاسخ درخور خودش اشاره کرد. به گفته این مقام نظامی عالی‌رتبه کشورمان در پاسخ ایران به رئیس‌جمهور آمریکا به این مهم پرداخته شده است که ما آغازگر جنگ نیستیم اما هرگونه تهدید را با تمام قوا پاسخ خواهیم داد. ایران دنبال آرامش در منطقه است و در مسأله هسته‌ای هدفش دستیابی به سلاح هسته‌ای نیست و نیازهای ملت خود را تامین می‌کند. با وجود این، ایران مذاکره مستقیم نخواهد کرد، اما مذاکره غیرمستقیم ایرادی ندارد. به طرف آمریکایی گفته شده است که واشنگتن بدقول‌ترین و بدعهدترین طرف در مذاکرات گذشته بوده است و هیچ اعتمادی به آنها وجود ندارد.
سرلشکر باقری گفت: این پاسخ معقول و بسیار حکیمانه به این جهت است که هم مردم کشور ما و هم مردم جهان بدانند که راهبرد جمهوری اسلامی ایران، دفاع از منافع خودش و پیشرفت و حرکت به سمت افق‌های ترسیم‌شده است. جمهوری اسلامی ایران جنگ‌طلب نیست، اما قلدری و زورگویی را نمی‌پذیرد و در مقابل آن ایستادگی خواهد کرد.
چرایی طراحی ایده جدید ایران
ایران از طریق طرح ایده «مذاکره غیرمستقیم»، درواقع به‌دنبال سنجش جدیت آمریکا در پذیرش راهکارهای سیاسی و دیپلماتیک است. این مسیر به‌عنوان یک گزینه میانه در برابر تهدیدات نظامی و همچنین پیشنهاد توافق تحمیلی مورد نظر آمریکا قرار گرفته است.ایران با طرح ایده مذاکره غیرمستقیم، به‌ویژه پس از بدعهدی‌های آمریکا در قبال برجام و تهدیدات نظامی آمریکا، در پی حفظ قدرت و امنیت ملی خود است. مذاکره غیرمستقیم به ایران این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به پذیرش شرایط تحمیلی از سوی آمریکا، بتواند منافع خود را به شکلی مؤثرتر پیگیری کند. از این منظر، ایران در حال دنبال‌کردن راهبردی است که به حفظ امنیت و منافع ملی خود کمک کند.
علاوه‌براین استفاده از میانجی‌ها مانند عمان، که به‌طور تاریخی نقش رابط بین ایران و کشورهای غربی را داشته است، این امکان را به ایران می‌دهد که در عین گفت‌وگو با آمریکا، از هرگونه فشار مستقیم و تهدیدات احتمالی جلوگیری کند. این روش می‌تواند به کاهش بحران و ارتقای امنیت ملی ایران در سطح بین‌المللی کمک کند.سکوت نسبی و عدم واکنش قوی آمریکا در برابر این پیشنهاد ایران، می‌تواند نشانه‌ای از ناتوانی واشنگتن در اتخاذ مسیر دیگری غیر از مذاکره غیرمستقیم باشد. به‌ویژه که در برابر پیام‌های ایران از طرف آمریکا هیچ واکنش رسمی شدید و یا مخالفت آشکاری مشاهده نشده است.
