این موافقتنامه، که اولین و کاملترین موافقتنامه تجاری ایران است، پس از حدود ۹ سال مذاکره و با توجه به تجربه موفق اجرای موافقتنامه تجارت ترجیحی برای ۵۰۰ قلم کالا میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا اجرا خواهد شد. این موافقتنامه که با هدف تجارت آزاد و با تعرفه صفر حدود هزار قلم کالا انجام شده، شامل ۱۱فصل و یک ضمیمه مربوط به فهرستهای کالایی دو طرف توافق است. مشاور امور بینالملل و توافقهای تجاری سازمان توسعه تجارت ایران گفت: طبق موافقتنامه انجامشده، اجرای تجارت آزاد ایران با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا با تعرفه گمرکی صفر درصد، از ۲۵ اردیبهشتماه ۱۴۰۴ همزمان در ایران و کشورهای این اتحادیه شروع میشود. میرهادی سیدی افزود: موافقتنامه تجارت آزاد ایران با پنج کشور اتحادیه اقتصادی اوراسیا، شامل روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، بلاروس و ارمنستان، پس از نزدیک به هفت سال مذاکره، به تصویب پارلمانهای این پنج کشور و مجلس شورای اسلامی رسید و ۲۵ اسفندماه ۱۴۰۳ ابلاغ شد.وی افزود: طبق این موافقتنامه، اجرای آن ۶۰ روز پس از آخرین تصویب کشورها آغاز میشود و بر اساس هماهنگیهای انجامشده، اجرای آن از۲۵ اردیبهشتماه۱۴۰۴ همزمان درایران وکشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا شروع خواهد شد.مشاور امور بینالملل و توافقهای تجاری سازمان توسعه تجارت درخصوص انتظارات از این توافق گفت: درحالحاضر بیش از نصف تبادلات تجاری جهان از طریق توافقهای مشابه انجام میگیرد که به حذف یا کاهش تعرفهها بین کشورها منجر میشود. این فرآیند،معبری امنتر و کمهزینهتر برای عبور کالاهای تجاری فراهم میآورد.سیدی با اشاره به اهمیت این موافقتنامه برای ایران توضیح داد: برای اولینبار است که ایران چنین موافقتنامه پردامنهای را اجرایی میکند که در آن تعرفههای گمرکی به صفر کاهش مییابد. این توافق عملا شامل پنج موافقتنامه است که شامل ایران و پنج کشور اوراسیا میشود. وی تاکید کرد: پس از اجراییشدن موافقتنامه، ۸۷ درصد از کالاهای صادراتی ایران به این پنج کشور، از تعرفه گمرکی صفر بهرهمند خواهند شد. این امر به تسهیل و تسریع تجارت میان ایران و این کشورها کمک شایانی خواهد کرد.
گشایش سوئیفت ریالی
مشاور امور بینالملل و توافقهای تجاری سازمان توسعه تجارت به پیشرفتهای مالی نیز اشاره کرد و گفت: در حوزه تسهیل مالی، سوئیفت ریالی و روبلی ایجاد شده و امکان انتقالات مالی میان ایران و کشورهای مختلف، بهویژه روسیه را فراهم میکند. بانک ملی ایران نیز با تأسیس بانک میر بیزنس در روسیه، تحولات قابلتوجهی در انتقالات مالی ایجاد کرده است.با اجرای موافقتنامه تجارت آزاد با اوراسیا بهطور قطع کاهش تعرفهها و تسهیل در تجارت رخ خواهد داد و سهم ایران از بازار کشورهای اوراسیا افزایش خواهد یافت. بااینحال از ۵ آبان سال ۱۳۹۸ که تجارت ترجیحی میان ایران و کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا اجرا شد ارزش تجارت ایران و اوراسیا ۲/۲برابر افزایش پیدا کرد. آن زمان بر ضعف زیرساختها تاکید شده بود، اما اینبار اعلام شده که زیرساختها از هر جهت مهیاست. بااینحال ایران و طرفهای اوراسیایی درباره تسهیل حملونقل در مسیر کریدورها در گفتوگو هستند و بر این موضوع تاکید دارند.مجموع صادرات ایران در ۱۰ماه سال گذشته به کشورهای عضو اوراسیا یکمیلیارد و ۶۳۱میلیون دلار بوده که این رقم نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۲ که یکمیلیارد و ۳۳۸میلیون دلار بود، رشد ۲۲درصدی را نشان میدهد. واردات در مدت مذکور یکمیلیارد و ۲۷۴میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن که یکمیلیارد و ۶۲۷ دلار ثبت شده است، کاهش ۲۲درصدی را نشان میدهد. بیشترین سهم صادرات ایران با روسیه و ارمنستان است، بهطوریکه صادرات ایران به روسیه در ۱۰ماه سال گذشته ۸۸۹میلیون دلار و صادرات به ارمنستان ۴۰۲میلیون دلار گزارش شده است. کمترین حجم صادرات ایران به بلاروس با ۱۷میلیون دلار و قرقیزستان با ۹۵میلیون دلار بود.