نه به صلح بردگان

آخرین تحولات نشان می‌دهد پروژه دولت دونالد ترامپ وارد مرحله‌ای تازه‌تر، تهاجمی‌تر و خطرناک‌تر شده است؛ مرحله‌ای که خود مقامات آمریکایی آن را پشت پرده ‌ضد‌مواد مخدر‌ معرفی می‌کنند‌ اما بسیاری از کارشناسان، دیپلمات‌ها و حتی نهادهای رسانه‌ای غربی آن را تدارک برای یک اقدام نظامی می‌دانند. 
   
نمایش قدرت در کاراکاس؛ پاسخی به پروژه بی‌ثبات‌سازی 
روز گذشته هزاران نفر مقابل کاخ ریاست ‌جمهوری ونزوئلا گرد آمدند تا حمایت خود را از نیکلاس مادورو‌ رئیس‌جمهور قانونی این کشور اعلام کنند. مادورو با صراحتی کم‌سابقه خطاب به مردم گفت: «ما صلح می‌خواهیم اما صلح بردگان یا صلح مستعمرات نه! مستعمره‌ هرگز! برده هرگز!» این سخنان تنها یک واکنش احساسی نبود بلکه پاسخی بود به ۴۰سال سیاست دخالت‌جویانه واشنگتن در آمریکای لاتین و ‌سرمشق ثابت‌ دولت‌های آمریکا برای مهندسی قدرت در کشورهای مستقل.در حالی که مادورو در میان انبوه جمعیت سخن می‌گفت، کاخ سفید آمریکا جلسه فوق‌العاده امنیت ملی تشکیل داده بود تا ‌گام‌های بعدی علیه ونزوئلا‌ را بررسی کند؛ عبارتی که در قاموس سیاست ترامپ معنایی جز فشار، تهدید و تلاش برای تغییر دولت ندارد. 
   
استقرار ۱۵ هزار نیروی نظامی آمریکایی؛ هدف واقعی چیست؟ 
از ماه‌ها پیش واشنگتن نیروهای خود را در منطقه کارائیب تقویت کرده است. گزارش‌ها حاکی از حضور ۱۵هزار نظامی، ورود بزرگ‌ترین ناو هواپیمابر جهان، پهپادها، شناورها و جنگ‌افزارهایی است که ذاتا ربطی به عملیات ضدمواد مخدر ندارند. در حالی که وزارت دفاع آمریکا این استقرار را ‌مبارزه با قاچاق‌ معرفی می‌کند، واقعیت نظامی داستان به‌گونه‌ای دیگر است. این حجم از نیرو و تجهیزات برای مقابله با چند قایق کوچک قاچاق مواد مخدر اغراق‌آمیز و غیرعادی است. کاراکاس به‌صراحت می‌گوید واشنگتن با برچسب «کارتل د لوس سولس» قصد دارد زمینه حقوقی و تبلیغاتی برای اقدام نظامی را فراهم کند. در این میان، ۲۱حمله آمریکا به قایق‌های مظنون که منجر به ۸۳کشته شده‌ نشان می‌دهد عملیات واشنگتن تنها یک برنامه امنیتی نیست بلکه بخشی از فشار چندلایه برای ایجاد بی‌ثباتی در ونزوئلاست.  این همان الگویی است که آمریکا از عراق و لیبی گرفته تا پاناما و گرانادا تکرار کرده است. یعنی ساخت روایت امنیتی_حقوقی، سپس توجیه اقدام مداخله‌گرانه. 
   
تماس محرمانه ترامپ با مادورو 
در این شرایط رویترز ادعای مهمی منتشر کرد که نشان می‌دهد پروژه کاخ سفید به مرحله  معامله‌سازی اجباری‌ رسیده است. طبق ادعای چهار منبع آگاه این رسانه، ترامپ پیشنهاد ‌خروج امن‌ مادورو از ونزوئلا را مطرح کرده است و مادورو با اعتماد به قدرت سیاسی خود، شروطی برای این خروج تعیین کرده که لغو تمام تحریم‌های آمریکا، بستن پرونده ونزوئلا در دیوان کیفری بین‌المللی و رفع تحریم از حدود ۱۰۰مقام دولتی ونزوئلا از جمله آنهاست. ترامپ تقریبا همه درخواست‌ها را رد و تنها یک هفته مهلت برای خروج مادورو تعیین کرده است؛ مهلتی که بدون نتیجه پایان یافت و سپس واشنگتن اعلام کرد حریم هوایی ونزوئلا بسته است. کاراکاس این رفتار را نوعی ‌عملیات روانی‌ می‌داند؛ همان چیزی که مادورو آن را «۲۲‌هفته تروریسم روانی آمریکا» توصیف کرده است. 
   
شرایط ناپایدار در کارائیب 
در چنین شرایطی ونزوئلا نیروهای نظامی را در پایتخت مستقر کرده، بزرگراه‌های منتهی به فرودگاه را کنترل و سیستم‌های دفاع هوایی و جنگنده‌ها را نمایش می‌دهد تا کنترل کامل خود به کشور را نشان دهد.  با این حال‌ منابع الجزیره تاکید می‌کنند که ارتش ونزوئلا از نظر سخت‌افزار نظامی‌ همتراز آمریکا نیست. بنابراین استراتژی دفاعی کشور بر جنگ نامتقارن، عملیات پراکنده، خرابکاری و استفاده از گروه‌های مردمی استوار شده است. این تحلیل، تصویر روشنی از آینده احتمالی رویارویی ارائه می‌دهد. اگر آمریکا به اقدام نظامی مستقیم دست بزند، ونزوئلا وارد یک جنگ فرسایشی، چریکی و غیرقابل پیش‌بینی خواهد شد که هزینه‌های آن برای منطقه و آمریکا سنگین خواهد بود. نکته قابل توجه این است که حتی بخشی از مخالفان داخلی مادورو نیز از مداخله آمریکا هراس دارند. زیرا می‌دانند هرگونه عملیات نظامی می‌تواند به فروپاشی نظم عمومی و هرج‌ و مرجی خطرناک منتهی شود. 
   
مشروعیت‌سازی ساختگی؛ دستور کار همیشگی واشنگتن 
واشنگتن همچنان اصرار دارد مادورو ‌غیرقانونی‌ است. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که انتخابات ونزوئلا با قوانین داخلی این کشور برگزار شده و دولت مادورو همچنان از حمایت مردمی و نظامی قابل توجهی برخوردار است در حالی که آمریکا سابقه طولانی در حمایت از کودتاها در آمریکای لاتین دارد.از شیلی ۱۹۷۳ تا نیکاراگوئه و بولیوی، مداخله آمریکا همواره به بی‌ثباتی، سرکوب و بحران‌های اجتماعی منجر شده است. ونزوئلا امروز تلاش دارد از تبدیل شدن به نمونه بعدی این چرخه جلوگیری کند. 
   
بحران ونزوئلا؛ میدان نبرد دو اراده 
آنچه امروز در ونزوئلا می‌گذرد صرفا نزاعی میان دولت و مخالفان داخلی نیست. میدان نبرد میان یک دولت مستقل با اراده سیاسی روشن و قدرتی خارجی است که تلاش دارد مسیر سیاسی کشوری دیگر را مهندسی کند.ترامپ می‌خواهد یک ‌پیروزی ژئوپلیتیکی‌ در آمریکای لاتین ثبت کند‌ اما مادورو می‌خواهد ثابت کند ونزوئلا دولتی مستقل، قانونی و غیرقابل استعمار است.  رفتار آمریکا_ از استقرار نیرو تا تهدید تلفنی_ نشان می‌دهد پروژه «رژیم‌چنج» همچنان محور سیاست ترامپ است‌ اما مقاومت مردم ونزوئلا، انسجام داخلی و ترس از پیامدهای یک جنگ منطقه‌ای، احتمال موفقیت این پروژه را با تردیدهای جدی مواجه کرده است.