اقتصاد کشاورزی ایران با هزاران زیربخش، صاحب بالاترین مزیت و بزرگ‌ترین ظرفیت منطقه‌ای است که حوزه شیلات و تولید آبزیان از مهم‌ترین بخش‌ها به‌شمار می‌آید. موضوعی که سازمان فائو هم مهر تایید بر آن زده است. محصول‌های حوزه شیلات در ایران با اشتغال ۲۳۰هزار نفر، در سبد غذایی و امنیت غذایی ایرانیان سهم رو به رشدی دارد و مزیت اصلی تولید آن‌هم داشتن طرف‌های تقاضای زیاد است. البته مهم‌ترین سرمایه ایران در حوزه شیلات، دانش تولید کاملا بومی است که نیازی به دانش وارداتی ندارد. ظرفیت‌های علمی و دانشگاهی در کنار تاریخ آبزی‌پروری سبب شده تا نگاه فرصت‌محور به حدود ۵۸۰۰ کیلومتر سواحل کشور برای توسعه و رونق صنعت آبزیان و بیش از ۵۰۰۰ منبع آبی داخلی و رودخانه‌ها و سد‌ها و استخر‌ها و چاه‌ها برای پرورش آبزیان، ایران را به قطب تولید محصول‌های شیلاتی در جنوب‌غرب آسیا تبدیل کند. میانگین سرانه جهانی مصرف آبزیان ۱۶کیلوگرم است که در کشور‌های پیشرفته به ۲۶کیلوگرم می‌رسد. این رقم در ژاپن ۷۰ و در مالدیو ۱۳۰کیلوگرم است. درحال‌حاضر حدود یک‌میلیون و ۳۰۰هزار تن انواع آبزیان در آب‌های شیرین ایران تولید می‌شود که در بحث میگو و تولید در آب‌شور هم اتفاقات خوبی رقم خورده است.
به دنبال ارزان‌سازی
مصرف دو بار گوشت ماهی در هفته ضروری است و با خوردن ماهی سلامتی افراد جامعه تضمین می‌شود و بسیاری از بیماری‌های قلبی کاهش می‌یابد. وزیر جهادکشاورزی، شرایط صنعت شیلات کشور را مساعد ارزیابی کرد و معتقد است که ظرفیت‌ها و توانمندی‌های کشور در حوزه شیلات بسیار زیاد است. آبزیان ایران به سراسر جهان صادر می‌شوند که نشان می‌دهد باید در داخل برای افزایش تولید بیشتر کار کنیم که قطعا ارزان‌سازی را به‌دنبال خواهد داشت. غلامرضا نوری توضیح می‌دهد: «باید تلاش شود تولید داخلی و سرانه مصرف افزایش یابد و با کمک ظرفیت‌های دریایی و سواحل کشور، که بسیار ارزشمند و مورد تاکید رهبر معظم انقلاب است تأمین بخشی از پروتئین مورد نیاز جامعه را به سمت محصولات آبزی و دریایی سوق دهیم.»
سرمایه‌گذاری بخش خصوصی
یکی از بحث‌های قدیمی در آبزی مصرفی، موضوع کنسرو است که این زنجیره ارزش باید تکمیل و به‌روز شود تا بتوان علاوه بر کنسرو، قابلیت‌های دیگری از فرآوری در دستورکار قرار بگیرد. اقدامی که به ارزان‌سازی، فراوانی محصول و افزایش سهم سفره از آبزیان کمک می‌کند. برای عملی‌شدن این موضوع، دو وزارتخانه جهادکشاورزی و صمت باید وارد میدان شوند که متولیان امر به‌شمار می‌آیند. ضمن این‌که به موازات آنها و برای پیشبرد اهداف، نیاز است با بهره‌برداران و بخش خصوصی نیز به‌صورت چندوجهی تعامل شود. محمدامین شربیانی، کارشناس حوزه شیلات می‌گوید: «باید از صید تا سفره را رصد کنیم و هرجایی که نیاز به تقویت و پشتیبانی دارد، احصا شود تا علاوه بر به‌روزرسانی مصرف کنسرو، تازه‌خوری و ساشیمی نیز رخ دهد.» وی ادامه می‌دهد: «در دولت سیزدهم برای استفاده از فناوری‌های نوین که برخی کشورها ازجمله ژاپن در آن پیشرو هستند با سازمان یونیدو صحبت‌هایی شده بود تا تکنولوژی‌هایی در رابطه با صید و فرآوری به ایران برسد.» به گفته این کارشناس، بر اساس گزارش‌ها ۱۰درصد صید در اقیانوس هند را ایرانی‌ها انجام می‌دهند که با ورود سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به این عرصه می‌توان شرایط بهتری رقم زد.
شناسنامه‌دار شدن شیلاتی‌ها
در هفت‌ماهه نخست سال گذشته محصولات شیلاتی ایران به ۴۵کشور جهان صادر شد که انواع ماهیان دریایی، خوراک آماده آبزیان و میگو، در صدر محصولات صادراتی قرار داشت. در این مدت، حوزه صید و صیادی با رشد ۳۷درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل‌تر مواجه بود و حوزه آبزی‌پروری نیز رشد ۳۲ درصدی نشان داد. اما اتفاق خوبی که رقم خورده شناسنامه‌دار کردن مزارع شیلاتی و شناسه‌دار کردن محصولات است. بر همین اساس سامانه سجاک نیز قابلیت رصد محصولات شیلاتی پیش از تولید، زمان تولید و پس از آن را داراست. کم‌آب‌بر بودن تولیدات شیلاتی، سالم بودن غذاهای تهیه‌شده از آبزیان و بازارپسندی محصولات در بازارهای داخلی و بین‌المللی از مزیت‌های آبزیان است.
