بی‌تحرکی به روایت آمار

تغییر سبک زندگی مردم طی دو دهه گذشته، اضافه شدن فراغت‌های سهل‌تر همچون فضای مجازی و البته تندتر شدن شتاب زندگی و افزایش مصرف فست‌فود را اضافه کنید به کم‌تحرکی تا شمایل سونامی بیماری‌ها را در آینده‌ای نه‌چندان دور به‌وضوح ببینید! این موضوع البته که محدود به ایران نیست اما در فهرست تازه منتشرشده جایگاه ایران در میان کشورهای کم‌تحرک کمی نگران‌کننده است. مقاله جدید مجله لنست براساس داده‌های جمع‌آوری‌شده بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ از طریق نظرسنجی‌ها و برنامه‌های آماری ملی تهیه شده است. نقشه‌ ارائه‌شده در این گزارش نشان‌دهنده الگوهای منطقه‌ای بارز در کمبود فعالیت بدنی است و براساس توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت، حداقل فعالیت بدنی موردنیاز ۲.۵ساعت فعالیت متوسط یا ۱.۲۵ساعت فعالیت شدید در هفته تعریف شده است. البته که این گزارش به بررسی عواملی مانند اقتصاد، فرهنگ و شرایط اجتماعی که بر میزان ورزش تأثیر می‌گذارند هم اشاره‌های پررنگی دارد. نکته جالب این‌که امارات متحده عربی در صدر این فهرست قرار دارد، جایی که دوسوم (حدود ۶۶‌درصد) جمعیت آن حداقل فعالیت بدنی توصیه‌شده را انجام نمی‌دهند. این بالاترین نرخ در میان کشورهای مورد مطالعه است. منطقه خاورمیانه و غرب و جنوب آسیا به‌طور کلی با رنگ قرمز در نقشه مشخص شده‌اند که نشان‌دهنده‌ این است که حدود نیمی از جمعیت این مناطق ورزش کافی نمی‌کنند. کشورهایی مانند هند، پاکستان و بنگلادش در این دسته قرار دارند. دلایل احتمالی تمرکز این وضعیت در این منطقه شاید به دلایل فرهنگی از جمله وابستگی به خودروها و البته گرمای شدید در برخی مناطق و کمبود زیرساخت‌های ورزشی عمومی باشد. این نقشه نشان‌دهنده‌ تفاوت‌های منطقه‌ای قابل‌توجه است. در حالی که مناطق فقیرتر مانند آفریقا به‌دلیل مشاغل فیزیکی نرخ فعالیت بدنی بالاتری دارند، کشورهای ثروتمندتر مانند امارات به‌دلیل سبک زندگی مدرن و کم‌تحرک، نرخ‌های پایین‌تری نشان می‌دهند. در غرب و جنوب آسیا، عواملی مانند شهرنشینی سریع، کمبود فضاهای عمومی برای ورزش و هنجارهای فرهنگی به کاهش فعالیت بدنی کمک کرده‌اند. در کشورهای کم‌درآمد، فعالیت بدنی اغلب به‌دلیل کارهای فیزیکی اجباری بالاست، در حالی که در کشورهای پردرآمد، سبک زندگی کم‌تحرک و استفاده از فناوری‌های مدرن این نرخ را کاهش می‌دهد. در ژاپن، رژیم غذایی سالم و شهرهای پیاده‌محور به‌عنوان عواملی مکمل برای جبران کمبود ورزش رسمی ذکر شده‌اند اما وضعیت ایران هم چندان خوب نیست و جامعه ایرانی در رتبه چهاردهم میان کشورهای کم‌تحرک قرار دارد.