راه نجات فوتبال

گروه اول بر این باورند کــه انــســان و جـامـعـه تــا مرحله «الـــف» را پشت ‌سر نـگـذارنـد به مرحله «ب» نمی ‌رسند، مثل هگل و همفکرانش و گروه دوم که معتقدند با وام گرفتن فناوری و تجربه بدون این ‌که «الف» باشی، ‌ می ‌توانی «ب» باشی یا دست ‌کم مرحله «الف» بودن را خیلی زود طی کنی و به مرحله «ب» برسی، مثل وبلن اشتاین و... .

و حالا حکایت فوتبال باشگاهی ماست که امروز و در آغازین روزهای سال 1404 وقتی به سال 1380 برمی ‌گردیم، می ‌بینیم بدون پشت ‌سر گذاردن مرحله نیمه ‌حرفه ‌ا ‌ی، یکباره لیگ حرفه ‌ای فوتبال راه ‌انداخته ‌ایم، بدون این ‌که بررسی کنیم که: آیا دخل یا همان بودجه باشگاه ‌های ما برای اداره لیگ 16 تیمی کافی است؟ آیا منابع انسانی با کیفیت به اندازه 16 باشگاه داریم؟ آیـــا متخصصان هــدایــت (مـــربـــیـــان)، کــــادر پـزشـکـی بــرای محافظت از سلامت و برگشت بهنگام بازیکن به میدان، مربیان بدنساز ماهر، مربیان تمرین ‌دهنده بنام و به ‌روز، دروازه ‌بان، بازیکن، ورزشگاه و حتی عنصری به نام زمان (به دلیل شرایط آب ‌وهـوایـی و کثرت تعطیلات) بـرای برگزاری باکیفیت مسابقات فوتبال باشگاهی دراختیار داریم؟

پاسخ جملگی این پرسش ‌ها منفی است. مـورد دوم ایـن اسـت بـرای این ‌که ما در راه ناشناخته قدم نـگـذاریـم و مـشـکـات ‌مـان را قـابـل پیش ‌بینی کنیم، آیا مدلی را که انتخاب کرده ‌ایم با شرایط و پتانسیل فوتبال ما سنخیت دارد؟ باز هم پاسخ منفی است، مثلا ما در آسیا هستیم اما کمیت و کیفیت برگزاری لیگ ‌مان با تقویم کشورهای اروپایی منطبق اسـت، در حالی ‌که رقبای ‌مان در برنامه ‌ریزی بومی خـود با برنامه ‌های قاره ‌ای منطبق هستند؛ نتیجه این می ‌شود تیمی که از کشورمان در لیگ قهرمانان سابق آسيا و لیگ نخبگان فعلی شرکت می ‌کند با یک ترکیب شروع می ‌کند و در صورت صعود به مرحله بالاتر، مجبور است با ترکیب فصل جدید در این رقابت ‌ها شرکت کند که در چنین وضعیتی هرگونه
پیروزی اتفاقی بیش نیست و... .

به نظر می ‌رسد برنامه ‌ریزان فوتبال ما در سال 1380 برای این ‌که امــروز و در سـال 1404 با مشکلات عدیده روبــه ‌رو نباشیم، می ‌توانستند لیگی را بـا 10 تیم شـــروع کنند و حداکثر به 12 تیم افزایش دهند تا مختصر امکاناتی که داشته و داریم و نیز گذر از مرحله نیمه ‌حرفه ‌ای به حرفه ‌ای با موفقیت سپری می ‌شد یا این ‌که با وام گرفتن تجربیات همخوان با بوم و کشورمان، مثل تجربیات ژاپـن، خود را با جهش تاریخی، خیلی زود به مرحله بعدی می ‌رساندیم. به گواه بسیاری از کارشناسان فوتبال، لیگ ژاپن به ‌عنوان معتبرترین و کامل ‌ترین لیگ آسیا شناخته می ‌شود و لابد به لطف همین جی لیگ، امروزه مردم ژاپن خود را به عنوان یکی از قدرتمندان فوتبال آسيا معرفی می ‌کنند. فرق ژاپن با ما در این است که آنها دو سال قبل از راه ‌اندازی لیگ حرفه ‌ای، سازمان لیگ حرفه ‌ای را راه ‌اندازی کردند تا بستر کار، فرمول اداره مسابقات، شرایط تیم ‌ها، اسپانسرینگ، زیرساخت ‌ها و... را فراهم کند، سپس دو سال بعد با 10 تیم شروع کردند و گام به گام جلو آمدند.

حـال تا دیـر نشده و بیشتر از ایـن از مسیر اصلی منحرف نشده ‌ایم، راه این است که بیاییم اول امکانات و پتانسیل خـود را یک ‌بار دیگر از نو ارزیـابـی کنیم و بعد از بازتعریف وضـعـیـت بـاشـگـاه و بــاشــگــاه ‌داری حــرفــه ‌ای و اسـتـعـداد انسانی و منابع مالی ‌مان و زیرساخت موجود، تعداد تیم ‌ها را در یک پروسه سه ساله به عدد 12 برسانیم تا هم گردش مالی را بهینه کنیم، هم از گـران شدن و افزایش هزینه ‌ها خــودداری کنیم، هم از ورود بازیکنان و مربیان بی ‌کیفیت خارجی جلوگیری کنیم و هم ‌ زمان مناسبی داشته باشیم و هر سه روز مسابقه برگزار نکنیم بلکه به تیم ‌ها فرصت دهیم یک هفته روی حریف بعدی خود تمرکز کنند، آنالیز کنند، تاکتیک ‌های ‌شان را مرور کنند و بازی با کیفیتی ارائه کنند تـا تماشاگر بـه ‌عـنـوان هــدف اصـلـی ورزش از دیـدن یک رقابت ورزشـی لذت ببرد. و البته می ‌توانیم با اصـرار کار نادرست فعلی را که (16 تیم آن دست ‌کم چهار یا پنج تیمش بی ‌کیفیت و زنگ تفریح است) به درست ‌ترین شیوه ممکن انجام دهیم در این ‌صورت یعنی انجام کار نادرست، به شیوه درست، انتظار نداشته باشیم که دیگران کار ما را تایید کنند و به آن جایزه دهند وگرنه بازهم باید منتظر ناکامی فوتبال باشگاهی ‌مان در رقابت ‌های لیگ نخبگان و سطح دو آسیا باشیم؛ چه با سهمیه قبلی و چه با سهمیه فعلی که صدالبته با این شیوه ره به جایی نخواهیم برد.