علمِ بی‌صدا؛ چرا پیشرفت‌های علمی و فناوری ایران دیده و شنیده نمی‌شود؟

اما پرسش اساسی اینجاست:چرا این پیشرفتها در ذهن جامعه، تصویر روشنی ندارد؟ چرا روایت علمی وفناوری ایران، نه در دل رسانهها و نه در ذهن مردم، به یک داستان باورپذیر و الهامبخش تبدیل نشده است؟چالشها کجاست؟-زبان سخت، روایت خاموشپیشرفتهای علمی و فناوری اغلب در قالب مقالات تخصصی، گزارشهای فنی یا آمارهای خشک منتشر میشوند و فاقد «داستان انسانی» و بیان جذاب که عموم مردم را درگیر کند، هستند .-فاصله دانشگاه با جامعهاستادان و پژوهشگران، هرچند محور اصلی تولید علماند، اما بواسطه رسانه گریزی کمتر توانستهاند نقش فعال در رسانهها یا ارتباط با افکار عمومی ایفا کنند. هرچند دراین میان نقش تخریبی رسانههای زرد و شبهعلمها واخبار منفی را نباید بیاثر دانست -رسانههای غیرعلمی، صداوسیمای سنتینه رسانههای دیجیتال، شبکههای اجتماعی و مطبوعات بهدرستی وارد میدان روایتگری موثر علم و فناوری شدهاند، نه صداوسیما روایتی فراگیر، مستمر و جذاب از موفقیتهای علمی و فناوری ارائه داده است. پس بنابر این میبینیم عمده این مهم هم بیشتر بر دوش رهبر انقلاب افتاده است -بیاعتمادی و فضای ذهنی منفیافکار عمومی که زیر فشار تزریق ناامیدیها و کمبودها چالشهای روزمره است، بهسختی با روایتهای مثبت و پیشرفتها ارتباط برقرار میکند؛ بهویژه وقتی این روایتها سیاستزده یا بزرگنمایی شده به نظر برسند.-فقدان سیاستگذاری مشخص رسانهای در حوزه علم و فناوری • در بسیاری از کشورها نهادهای دولتی و غیرانتفاعی مسئول «ترویج علم» هستند، اما در ایران سیاستگذاری یکپارچه و هدفمند برای ترویجگری علم و فناوری بهندرت وجود دارد. • فعالیتها گسسته و پراکنده است و بین وزارت علوم، معاونت علمی، صداوسیما، بخش خصوصی و رسانهها همکاری نظاممند و مستمری نیست. چه باید کرد، راهکار چیست؟در مدت مسئولیتم در معاونت علمی و فناوری و بنیاد ملی نخبگان در ستاد فرهنگسازی اقتصاد دانش بنیان اقداماتی انجام شد که باید روزآمد، تقویت و استمرار یابد.- تربیت نسل «رسانهدانِ علم و فناوری»باید روزنامهنگارانی تربیت و تقویت شوند که هم زبان علم را بفهمند و هم مهارت بهرهگیری از ابزارهای روایتگری نوین را داشته باشند: از پادکست و ویدئو تا مستند کوتاه و روایت برای شبکههای اجتماعی. .(ایکاش میشد برای اکثر خبرنگاران علم و فناوری کتابهایی مانند روایتگری موثر کندال هاون در قالب بوت کمپ تدریس شود )- بازآفرینی نقش صداوسیمانیت انجام و تولید برنامههای حوزه علم وفناوری در صداسیما بوده و هست اما در کمیت و کیفیت تولید و استمرار پخش و نوآوری نقصان بسیار داریم و البته آدم مطلع و کاربلد هم در این حوزه کم داریم، برنامههایی مانند «بربنیان دانش »، «نسیم دانش»، «ایران ساخت»، «چرخ» و.... تجربههایی موفق اما مربوط به سالها قبل بودند و حالا نیازمند روزآمدی، استمرار، تنوع فرمی و بهرهگیری از نوآوری و چهرههای علمی جذاب هستیم .- مشارکت فعال استادان مبرز و دانشجویان خلاق استادان میتوانند روایتگر علمی شوند و دانشجویان نیروی پیشران ترویج دانش و فناوری در فضای مجازی و رسانهای. نشریات دانشجویی، کانالهای علمی و ترویجی و تولید محتوای دیجیتال در بیان پیشرفتها باید تقویت شوند.-داستانمحوری و برندینگ علمیهر دانشمند، هر شرکت دانش بنیان، هر استارتاپ موفق و هر اختراع ملیای یک «داستان» است. این داستانها باید از قالب خبر خشک بیرون آمده و در دل مستندها، سریالها، انیمیشنها، مسابقات علمی و گفتوگوهای جذاب روایت شوند.اگر قرار است علم، فناوری و نوآوری به فرهنگ عمومی جامعه تبدیل شود، باید از آزمایشگاه تا اتاق نشیمن و از دانشگاه تا مزرعه و کارگاه امتداد پیدا کند. امروز، پیشرفت کافی نیست؛ روایت پیشرفت است که جای خالیاش احساس میشود.مردم اگر بدانند، باور میکنند و اگر باور کنند، حمایت میکنند و اگر حمایت کنند، ایران میتواند نهتنها پیشرفت کند که «پیشرفت را نیز معنا کند.»