تار و پود از فرش تا عرش

در این مراسم، نادره رضایی معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت‌الاسلام عبدالرضا ایزدپناه مدیر مؤسسه اطلاعات، حمید کارگر مدیرعامل شرکت فرش آستان قدس رضوی، علیرضا تابش مدیرعامل هلدینگ گردشگری تأمین اجتماعی و جمعی از هنرمندان و کارشناسان حوزه عکاسی و فرش حضور داشتند.
     
روایت تصویری هنر فرش رضوی
حمید کارگر، مدیرعامل شرکت فرش آستان قدس رضوی در آغاز سخنان خود ضمن خوشامدگویی به حضار، بر ظرفیت بی‌بدیل نمایش عکاسی در نشان‌دادن زوایای پنهان فرآیند تولید فرش تأکید کرد. او گفت: «عکس، رسانه‌ای شناخته‌شده و فراگیر است که به دور از تنگناهای متنی، صوتی و نوشتاری، با تأثیرگذاری سریع، پیام را به مخاطب انتقال می‌دهد. فرش نیز رسانه‌ای کهن است که وجوه رسانه‌ای آن به‌ویژه در حوزه پیام‌رسانی بصری، نیازمند واکاوی بیشتر است.»
کارگر سپس توضیح داد که مجتمع تولیدی شرکت فرش رضوی با برخورداری از تمامی واحدهای طراحی، رنگرزی، بافت، قالیشویی و تکمیل و پرداخت، محیطی ایده‌آل برای ثبت تصویری فعالیت‌های زنجیره تولید فرش فراهم آورده است.به گفته او:«مفروش شدن فرش‌های دستباف در رواق‌ها و شبستان‌های حرم مطهر رضوی، علاوه بر جنبه خدامحورانه، جلوه‌های بصری چشم‌نوازی ایجاد می‌کند که برای ماندگارسازی در قاب تصویر بسیار مناسب است.»
     
چهار دهه خدمت‌رسانی هنری
مدیرعامل شرکت فرش آستان قدس رضوی با اشاره به بیش از چهار دهه سابقه تولید متمرکز فرش دستباف گفت: «این شرکت با بهره‌مندی از حدود ۵۰۰قالیباف حرفه‌ای، سالانه نزدیک به۴۰۰۰ مترمربع فرش دستباف جدید را به ضریح مطهر امام‌رضا(ع)عرضه می‌کند.»اوافزود:«تمرکز بررنگرزی‌گیاهی واستفاده ازدارهای بزرگ ویکپارچه،دوویژگی منحصربه‌فرد شرکت فرش آستان قدس رضوی است که تولیدات را در بالاترین استانداردهای کیفی و زیباشناسانهقرار می‌دهد.»
به گفته محسن زین‌العابدینی، عکاس باسابقه که پروژه تصویربرداری از واحدهای مختلف این مجموعه را برعهده داشته، عکس‌ها فرآیندهای پیچیده رنگرزی، بافت و ترکیب‌بندی طرح‌ها را به‌روشنی نشان می‌دهند و نگاه مخاطب را از تار ابتدایی تا پود نهایی در گردشگاه‌های تولید همراه می‌کنند.
     
فرش به‌مثابه زبان بی‌واژه تمدن ایرانی
حمید کارگر درباره کارکرد رسانه‌ای فرش در انتقال پیام‌های تاریخی وفرهنگی اظهارکرد: «فرش، همچون دیگر یادگارهای کهن این سرزمین، رسانه‌ای است که پیام تاریخ، فرهنگ و هنر ما را بدون سخن و نوشتار، از دل سده‌ها و هزاره‌ها به آیندگان منتقل می‌کند.» او توضیح داد که طرح‌ها و نقوش فرش، بازتاب انگاره‌های ذهنی طراحان و بافندگان است: «فرش‌ها گاهی از زندگی روزمره می‌گویند، گاه بازتابی از اسطوره‌های کهن هستند و گاهی برداشت‌های انتزاعی از دنیای پیرامون را به تصویر می‌کشند.»
کارگر تأکید کرد که فرش، علاوه بر سخنگویی فرهنگی و هنری «پیام‌هایی درباره اقتصاد و زیست مردم ایران نیز در خود دارد» و افزود: «ترکیب‌بندی رنگ‌ها، انتخاب مواد اولیه، ضخامت و نوع بافت، همه و همه اطلاعاتی در بطن خود پنهان کرده که با دقت در تصاویر می‌توان آنها را شناسایی و تحلیل کرد.»
     
وجه مشترک عکس و فرش در بیانی بصری
در ادامه، کارگر به مقایسه ویژگی‌های زبان بصری عکس و فرش پرداخت و گفت: «هر رسانه، زبان و نظام نشانه‌گذاری ویژه خود را دارد که در عکس با وضوح نور، کادر و لحظه‌نگاری و در فرش با طرح و رنگ، تکنیک بافت از جمله بافت ابریشم یا پشم متجلی می‌شود. عکس با غلبه بر محدودیت‌های زبانی، زمانی و مکانی، پیام را مستقیم به مخاطب می‌رساند و فرش نیز با همین توانمندی، می‌تواند تجربه هنری و فرهنگی طراح و بافنده را بدون مرزهای جغرافیایی منتشر کند.»
وی افزود: «هنگامی که مخاطب مقابل یک عکس قرار می‌گیرد، با مشاهده کنتراست‌ها، ترکیب خطوط و بازی نور و سایه، پیام را درک می‌کند و در مقابل یک فرش، با مطالعه نقوش، هارمونی رنگ‌ها و نوع بافت، به درک عمیق‌تری از پشت‌صحنه تاریخی و هنری طرح می‌رسد.»
     
نمایشگاه برای عموم علاقه‌مندان باز است
نمایشگاه سی‌رج هر روز تا بیست‌ودوم خردادماه از ساعت ۱۱ تا ۱۹ در گالری مؤسسه اطلاعات پذیرای بازدیدکنندگان است. گالری واقع در انتهای خیابان میرداماد (بعد از نفت جنوبی) فضایی آرام و حرفه‌ای برای علاقه‌مندان به هنر عکاسی و فرش فراهم کرده تا از نزدیک با زبان‌های بصری این دو رسانه آشنا شوند.در کنار مجموعه عکس‌های مرتبط با فرآیند تولید فرش، بخش دیگری از نمایشگاه به ارائه تصاویری اختصاص دارد که فرش‌های نفیس و منقش به نقوش مذهبی و ایرانی را در محیط حرم مطهر رضوی به تصویر کشیده است. این عکس‌ها لحظه ورود فرش به معابر مقدس، پهن‌شدن در رواق‌ها و فضاسازی معنوی را ثبت کرده و ارتباط متقابل هنر و معنویت را معنا  می‌بخشند.
     
پیام نهایی؛ همزیستی هنر و اصالت
نمایشگاه سی‌رج فراتر از یک مجموعه‌عکس صرف، تلاشی است برای درک بهتر ماهیت رسانه‌ای فرش و پاسداشت هنر کهن ایرانی. این تجربه تصویری، مخاطب رابه سفری از تار وپودتاریخی تا قاب کنونی هنرمی‌برد ونشان می‌دهد که چگونه دو رسانه عکاسی و فرش، هرکدام به زبان و با تجربه‌ای ویژه، روایتگر فرهنگ، هنر و هویت ملی ما هستند.گشایش این نمایشگاه درآستانه «روزملی فرش»پیام روشنی دارد:هنراصیل ایرانی باتکیه بر سنت وفناوری،می‌تواند دربستر نوآوری‌های رسانه‌ای زنده بماند و نسلی جدید از هنردوستان را به تماشای زیبایی‌های بی‌زمان این دستاوردهای فرهنگی دعوت کند.