اگر ننویسی، دشمنت می‌نویسد!

مهندسی جنگ و نقشی که نیروهای جهاد سازندگی در سال‌های دفاع‌مقدس ایفا کردند، بخش مهمی از تاریخ جنگ تحمیلی هشت‌ساله است اما چنان‌که شایسته موضوعی به این مهمی بوده به آن پرداخته نشده. درباره این بعد از ابعاد جنگ، پرسش‌های فراوانی وجود دارد که متأسفانه بی‌پاسخ مانده و به‌اصطلاح حرف‌های ناگفته زیادی هنوز باقی است. نصرت‌الله محمودزاده در کتاب خاکریزهای خط مقدم تلاش می‌کند ضمن بررسی تاریخ مهندسی جنگ و اهمیت خدمات جهاد سازندگی در آن مقطع حساس، به شماری از این پرسش‌ها پاسخ دهد. این کتاب که در بیست و یکمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس در بخش پژوهش تاریخی و سیاسی، اثر شایسته تقدیر معرفی شد، یکی از تولیدات مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس بوده و متن آن در دو جلد مجزا از یکدیگر تدوین و تنظیم شده است.  
  
چگونگی شکل‌گیری جهاد سازندگی
کتاب خاکریزهای خط مقدم که عنوان فرعی «تاریخ مهندسی جنگ جهاد سازندگی در دفاع مقدس» روی جلد آن دیده می‌شود، با نگاهی به چگونگی شکل‌گیری جهاد‌ سازندگی شروع می‌شود و در نخستین فصل، مسائلی مثل ضرورت تشکیل جهاد سازندگی، مراحل تشکیل آن و نیز چگونگی تأمین اعتبار این سازمان انقلابی را در خود جای می‌دهد. نویسنده از نام شهدای این سازمان، پیش از شروع جنگ تحمیلی غفلت نمی‌کند و در بخشی از این فصل، از آنان یاد می‌کند. سپس در فصل دوم به بحث ورود جهاد سازندگی به جنگ و نقشی که نیروهای فداکار این سازمان در جبهه جنوب و غرب ایفا کردند می‌پردازد. در فصول بعدی، روایت‌ها و بررسی‌ها مفصل‌تر می‌شوند و محمودزاده عملیات به عملیات پیش می‌رود و بر خدمات انصافا ستودنی جهاد سازندگی در عملیات‌هایی مثل ثامن‌الائمه، طریق‌القدس و فتح‌المبین درنگ می‌کند. این خدمات از پل‌ها و جاده‌ها گرفته تا خاکریزها و بیمارستان‌هایی که جهاد در مقاطع مختلف جنگ احداث کرده را شامل می‌شود.
   ‌
منابع دست ‌اول
محمودزاده برای تألیف این اثر به منابع دست اول رجوع کرده و درباره بیست‌وهفت عملیات از نبردهای دوران جنگ تحمیلی نوشته است. به تعبیر دیگر، در این اثر مراجعه گسترده و قابل‌توجهی به منابع دست ‌اول شده و مصاحبه با افراد مطلع نیز به‌صورت هدفمند صورت گرفته است. مطالعه ساختارهای جهادسازندگی و نیز تدوین روایات معتبر برای رسیدن به اطلاعات دقیق از دیگر ویژگی‌های این اثر است؛ ضمن آن‌که گویا حدود یک‌سال کوشش برای راستی‌آزمایی در روایات هم پشتوانه این کار شده و نویسنده سعی داشته تا محتوای این کتاب ترکیبی از روایات حوادث و حماسه‌های مهندسی باشد. نگاهی ولو گذرا به کتاب نشان می‌دهد که او در کوشش‌هایش کامیاب شده و پژوهشی ارزشمند درباره یکی از ابعاد مهم جنگ تحمیلی تهیه کرده است.  
   ‌
تاریخ جنگ ماند
محمودزاده در مراسم رونمایی از کتاب، به نکات جالبی اشاره کرد. از جمله این‌که با خاموش شدن توپخانه‌ها و قطعنامه ۵۹۸ در تابستان ۱۳۶۷ جنگ تمام شد اما «تاریخ جنگ ماند و دنیایی از چرایی و چگونگی و پاسخ به سؤالات عمیق و اساسی تاریخ. تاریخ با کسی شوخی ندارد. اگر ننویسی، دشمنت می‌نویسد!» کتاب دوجلدی خاکریزهای خط مقدم نیز قدمی در مسیر همین دغدغه‌های جدی اوست و مصمم بوده چیزی قابل ارائه، هم برای محافل علمی و هم برای عموم جامعه بنویسد.  
   ‌
چرا برای کتاب مصاحبه انجام شد؟
نویسنده در مراسم رونمایی این کتاب دوجلدی، دلیل انجام مصاحبه‌ها برای کتابش را پر شدن گسست تحقیق و تدوین عنوان کرد و ضمن توضیحاتی درباره تعداد شش قرارگاه و ۵۰ گردان مهندسی جنگ، گفت: در این کتاب با طیف متعددی از بسیج‌سازی مواجه هستیم؛ از بسیج سازندگی روستایی تا نخبگان برای ساخت موشک.  تلاش کردیم کتاب به سبک و سیاق نظامی نباشد و یک سیر مهندسی‌محور اما تسلیم نظامی باشد.
محمودزاده مخاطبان کتاب را دانش‌پژوهان وزارتخانه‌ها با هدف توسعه اقتصادی، دانشگاه‌های صنعتی_مدیریتی با تفکر جهادی و بومی عمل کردن دانست و ضمن توضیحاتی مبنی بر این‌که فضای امروز صنعت کشور خسته است، گفت: دیگر مخاطبان کتاب پژوهشگران نظامی و حتی افرادی هستند که هنوز به‌دنیا نیامده‌اند و این کتاب موجب می‌شود تا چرخ را دوباره نسازند.  
نویسنده خاکریز‌های خط مقدم سپس گفت: دلیل انتخاب نام کتاب، حضور فرماندهان جهاد سازندگی در خط مقدم بود که عمدتا محل شهادت‌شان نیز در آنجا بوده است؛ موضوعی که مهندس ورشابی به آن تأیید داشت و امام(ره) به‌خوبی لقب سنگرسازان بی‌سنگر را به آنها داد.  
  
تقدیر سردار رحیم ‌صفوی از نویسنده اثر
سردار یحیی رحیم‌صفوی از چهره‌های پیشکسوت سپاه‌پاسداران در این نشست ضمن تقدیر و تشکر از سردار نائینی که این کتاب را آماده کرده، گفت: این کتاب قطعاتی از کار سنگرسازان بی‌سنگر را آماده کرده است.
وی قلم محمود‌‌زاده را روان و صادق توصیف کرد و ضمن تشکر از او، یادی از فرماندهان جهاد سازندگی کرد که شهید شدند و گفت: کتاب جامع، منصف و صادق است.
سردار رحیم‌صفوی تأکید کرد: این کتاب ابعاد مهندسی و رزم را گفته و ۲۷عملیات را شرح داده است. همچنین صحبت‌های شهیدان را نیز آورده است‌. بدون جهاد سازندگی پیروزی حاصل نمی‌شد.