بدون ضمانت وارد توافق نمی‌شویم

بیانیه حماس در عرصه سیاسی، بحث‌های داغی را میان تحلیلگران داخلی و منطقه‌ای برانگیخته است؛ عده‌ای آن را نشانه‌ای از حرکت به سمت «مدیریت سیاسی بحران» و برخی دیگر عقب‌نشینی تلویحی حماس معرفی کرده‌اند.

این صحبت‌ها درحالی‌است که مدت کوتاهی بعد از بیانیه حماس، ترامپ نیز در پیامی ویدئویی از کاخ‎سفید ضمن استقبال از تصمیم جنبش مقاومت اسلامی، از رژیم صهیونی خواست که بمباران باریکه غزه را متوقف کند تا مرحله اول طرح یعنی آزادسازی اسرای دو طرف محقق شود؛ هرچند اسرائیل به این دستور هم گوش نداده و همچنان به جنایات خود ادامه می‌دهد. 

برای ارزیابی دقیق ابعاد این پاسخ و روشن‌شدن خطوط قرمز مقاومت، با خالد قدومی، نماینده جنبش حماس در تهران به گفت‌و‌گو نشستیم. در این مصاحبه، نماینده حماس ضمن تأکید بر پذیرش کلیات طرح ترامپ به‌عنوان یک ضرورت ملی برای توقف نسل‌کشی، هرگونه عقب‌نشینی از اصول مقاومت را رد کرد و از جامعه جهانی و شخص ترامپ خواست تا تضمین‌های جدی برای توقف کامل جنگ و خروج اشغالگران فراهم آورند. او همچنین نقش محوری و حیاتی محور مقاومت، به‌ویژه جمهوری اسلامی ایران و حزب‌الله را در حمایت از این روند سیاسی تأیید کرد و مقاومت مسلحانه را تنها مسیر اجبار دشمن به پذیرش حقوق فلسطینی‌ها خواند.

متن این مصاحبه به شرح زیر است.

پاسخ حماس به پیشنهاد ترامپ چگونه قابل ارزیابی است؟ برخی آن را رد تلویحی پیشنهاد و برخی دیگر این موضع حماس را عقب‌نشینی دانسته‌اند. کدام روایت درست است؟
آنچه مد نظر ماست، منفعت ملی و توقف جنایات و نسل‌کشی و خونریزی‌هایی است که از سوی رژیم صهیونیستی تا امروز ادامه داشته است. اگرچه ما پیشنهادات آقای ترامپ را پذیرفتیم و قصد داریم به سمت عملی‌کردن این تفاهم‌نامه حرکت کنیم، اما رژیم صهیونیستی از شب گذشته تا همین لحظه با استفاده از ربات‌های خودرو‌های بمب‌گذاری‌شده و حملات علیه اردوگاه‌ها در مناطق مختلف غزه، اقدامات خصمانه خود را ادامه داده است.
همان‌طور که حملات شهرک‌نشینان علیه خانه‌های فلسطینی جریان دارد، لذا پاسخ ما پاسخی ملی و مسئولانه و بیانگر موضع همه گروه‌های فلسطینی است. شما شاهد استقبال گسترده و بین‌المللی از این پیشنهاد بودید که تحقق آن مورد توجه قرارگرفت. بنابراین، طرح مسأله عقب‌نشینی در این شرایط، بحثی غیرعقلانی و غیرعملی است. امروز حماس در بیانیه خود مواضع اصولی و خطوط قرمز را تعیین کرده است: اعم از حفظ هویت فلسطینی، خروج کامل نیرو‌های رژیم‌صهیونیستی از غزه، توقف کامل جنگ، بازکردن گذرگاه‌ها، ورود کمک‌های بشردوستانه، بازسازی غزه و حرکت به سوی راه‌حل‌های سیاسی.
این پیشنهاد و پاسخ حماس جدید نیست. ما هر بهانه‌ای از جانب کاخ سفید یا عاملان جنایت را کنار زده‌ایم و با قلب و عقل باز به‌دنبال عملی‌کردن این پیشنهاد‌ها و تأمین امنیت واقعی برای مردم هستیم. 
آمار بیش از ۶۶هزار شهید و وضعیت بحرانی کودکان و زنان در غزه نشانه عمق فاجعه است. حماس بار‌ها مواضع مثبت خود را اعلام کرده، ولی برای یادآوری به جامعه بین‌المللی و دوستان منطقه شاید این قربانی‌ها لازم بود.‌
نمی‌خواهیم این زخم‌ها دوباره تازه شود، بلکه می‌خواهیم مواضع مثبت را پیش ببریم. سؤال مهم این است که پس از چنین موضع سیاسی جدی حماس و اجماع جنبش‌های مقاومت و دوستان منطقه، آیا ترامپ می‌تواند مجرمان را به دادگاه بکشاند و این نسل‌کشی را متوقف کند؟ این پرسش بزرگ غزه است.

برخی تحلیلگران معتقدند این پاسخ، حماس را از موضع «مقاومت مطلق» به موضع «مدیریت سیاسی بحران» منتقل کرده است. آیا شما این ارزیابی را می‌پذیرید؟
مسأله مقاومت، مفهومی شامل و کامل برای ما در حماس است. ستون اصلی این مقاومت، مقاومت نظامی است؛ مقاومت سیاسی، دیپلماسی و مدیریت وضعیت کنونی بحرانی در غزه، که به‌دلیل جنایات فراوان رژیم صهیونیستی تا به امروز ادامه دارد نیز در همین مفهوم قرار می‌گیرد. این مفهوم، بخشی از حماسه مقاومت ماست و موضوع جدیدی نیست.
اکنون، در بحث مدیریت سیاسی که فرمودید، ما جزو دولت کنونی فلسطین نیستیم؟ نخست‌وزیر ما همان شهید اسماعیل هنیه بود. ما عضو کابینه و عضو مجلس شورای فلسطین هستیم. مسأله مقاومت جدی و مؤثر علیه رژیم‌صهیونیستی، حق ما برای دفاع از خود و حقوق حقیقی ما در فلسطین است.
به گمانم حتی اگر تحلیلگران و متخصصان به بیانیه حماس توجه کنند، متوجه می‌شوند که مواضع سیاسی و اصولی حماس و فلسطین، در چهارچوب این بیانیه ذکر شده است؛ همان‌گونه که عرض کردم توقف کامل جنگ، خروج نیرو‌های رژیم‌صهیونیستی، بازکردن گذرگاه‌ها، ورود کمک‌های بشردوستانه، بازسازی غزه و سپس رفتن سراغ تبادل.
از روز نخست، ما برای تبادل آمادگی کامل داشتیم؛ به‌ویژه با توجه به نوع رهبری در رژیم کودک‌کش صهیونیستی، یعنی همان رهبران فاسد، افراط‌گرا و با اعتقادات ارتجاعی.
همان‌طور که عرض کردم متأسفانه بیش از ۶۶هزار شهید داریم که بیش از ۲۰هزار نفر از آنان، کودک بودند. این قربانیان، برای تذکر به جهانیان کافی بود. امروز ما در مرحله‌ای تاریخی قرار گرفته‌ایم و باید به‌جای سخنان و مسائل پراکنده، عملا از فرصتی که حماس به جهان داده استفاده کنیم و برای تحقق امنیت و آرامش در فلسطین و منطقه گام‌های عملی برداریم.

در بخش مربوط به «تبادل اسرا»، حماس از فرمول پیشنهادی ترامپ استقبال کرده است. آیا حماس موافق آزادی همزمان همه اسراست؟ این مسأله دست حماس را خالی نمی‌کند؟
همان‌طور که خدمت شما عرض کردم، مواضع اصولی در بیانیه ذکر شده است. اگر آقای ترامپ واقعا ادعای توقف جدی جنگ را دارد و راست می‌گوید باید آن را نشان دهد. البته همه چیز به زمان نیاز دارد. جزئیات باید روی میز مذاکرات بررسی شود؛ لذا این سؤالات همان است که ما در بیانیه اعلام کردیم. به سمت مذاکرات برویم تا این مسائل را بررسی و حل کنیم.
از روز اول تأکید کرده‌ایم که آمادگی لازم برای تبادل اسرا را داشته‌ایم. از ابتدا آماده بودیم، ولیکن، چون رهبران فاسد تل‌آویو آمادگی نداشتند، این امر محقق نشد. حتی اکنون که شاهد تجمعات گسترده صهیونیست‌ها در برابر نتانیاهو هستیم؛ اما می‌بینیم که جان سربازان برایش بی‌ارزش است.
تبادل اسرا برای ما فرمولی کامل و روشن دارد: همه در برابر همه. اکنون باید جزئیات به میز مذاکرات آورده شود. آقای ترامپ گفته‌اند ۷۲ ساعت برای تبادل فرصت داریم، این درحالی‌است که بررسی دقیق در این زمینه به زمان نیاز دارد، چراکه به‌عنوان‌مثال برخی اسرا سال‌ها زیر آوار بوده‌اند و حتی نمی‌دانیم خانواده آنها کجا هستند؛ لذا باید منطق حاکم باشد و با عقل باز و قلب باز مذاکره کنیم. نه این‌که به میز مذاکره برویم و بینیم روز پس از آن، اسرائیل دوباره حملات بزدلانه خود را علیه رهبران و مردم غزه آغاز کرد. ضمانت‌های داده‌شده را رعایت نمی‌کنند. نمی‌توان بدون ضمانت وارد تبادل شد. حتی در تفاهم اول که توقف اولیه جنگ بود، طی ۴۰ و اندی روز دوم تفاهم، حملات نظامی را آغاز کردند. کاخ سفید باید به این سؤال پاسخ دهد. همچنین میانجی‌ها باید پاسخگو باشند. لازم است با پشتوانه عربی، اسلامی و بین‌المللی برای تحقق این تفاهم و اجرای آن ضمانت و روش جدی تهیه شود.

با توجه به اشاره بیانیه به «حمایت عربی و اسلامی»، چه نقشی برای کشور‌های محور مقاومت، به‌ویژه ایران و حزب‌الله در حمایت از این روند قائل هستید؟
دوستان عزیز و برادران گرانقدر در ایران و حزب‌الله، همچنین دوستانی که در منطقه در محور مقاومت حضور دارند و هماهنگ با ما فعالیت می‌کنند؛ مقاومت، یک ایده مهم برای حفظ منافع ملی ما در منطقه و برای پاسداشت عزت و کرامت انسانی ساکنین این سرزمین است. مقاومت ثابت کرده که بدون این طوفان نمی‌توانیم به این نقطه عطف تاریخی برسیم؛ نقطه‌ای که امروز کل جهان منتظر پاسخ مقاومت است.
دوستان عزیز و برادران بزرگ و گرانقدر در ایران، حزب‌الله و یمن عزیز همراه ما هستند و نقشی مؤثر ایفا می‌کنند؛ چراکه جزئی جدایی‌ناپذیر از امت عربی و اسلامی محسوب می‌شوند. بنابراین، هر گام ما با مشاوره، بررسی و هماهنگی کامل با دوستان در محور مقاومت، در کشور‌های عربی و اسلامی، در منطقه، در اجماع ملی و حتی با نخبگان عربی و اسلامی و آزادگان بین‌المللی برداشته می‌شود.
برادران و خواهران ما در ناو‌های صمود و خیابان‌های اروپا و آمریکا، همگی با هم، اعلام خشنودی و آرامش خود را نسبت به پیشنهاد حماس و تجویز مقاومت اعلام کرده‌اند؛ بنابراین ما نیز در کنار یکدیگر هستیم و ان‌شاءالله ثمره این مقاومت و این قربانی‌ها، آزادی و آرامش برای مردم فلسطین خواهد بود.

آیا حماس در این مرحله از بحران، همچنان بر گزینه مقاومت مسلحانه به‌عنوان پشتوانه اصلی هر توافق سیاسی تأکید دارد؟
مفهومی کلی و فراگیر داریم که ستون اصلی آن همان مقاومت نظامی بوده و هست. مقاومت به ما ثابت کرده است که تنها راه اجبار دشمن به نشستن بر سر میز مذاکرات، همین مسیر است. اساسا کسی که مقاومت را کنار گذاشته، آیا به نتیجه رسیده است؟ دوستان عزیزی که با سازش پیش‌رفتند، از سال ۹۱ میلادی تا امروز جز ذلت و فراموشی مسأله فلسطین، دستاورد دیگری نداشته‌اند؛ لذا مقاومت راه اصلی و مسیر اساسی رسیدن به این نتایج مثبت، مهم و مفید برای منافع ملی ما، مردم ما، مردم غزه و در کل فلسطین، همان مقاومت است.

برخی رسانه‌های صهیونیستی می‌گویند «حماس عملا طرح ترامپ را پذیرفته است». پاسخ شما به این روایت چیست؟
اعلام کردیم که پیشنهاد آقای ترامپ را پذیرفتیم و جزئیات برای بررسی مسائل بسیار زیاد مطرح است، اما بسیاری از این موارد اساسا مربوط به این مقطع زمانی نیست. به‌عنوان‌مثال، تفاهم نهایی و راهبردی مسائل سیاسی را به‌صورت کلی بیان می‌کنیم. کلیات را پذیرفتیم و استقبال کردیم؛ کشور‌های عربی و اسلامی استقبال کردند و محور مقاومت نیز استقبال کرد. اکنون باید وارد بررسی جزئیات شویم. در این جزئیات، مسأله زمان، کمیت و کیفیت همگی در چارچوب مذاکرات آینده خواهد بود. ما از دیروز آماده هستیم تا به‌طور جدی وارد این مذاکرات شویم و به نتیجه‌ای برسیم که توقف جنگ و حفظ جان کودکان‌مان را تضمین کند.

اگر اسرائیل با وجود پذیرش حماس، همچنان به بمباران ادامه دهد، آیا این امر به مثابه پایان کامل مشروعیت طرح آمریکا تلقی خواهد شد؟ 
نگرانی شما، همان نگرانی‌ای است که در ذهن من نیز وجود دارد و در میان دوستان منطقه نیز مطرح است؛ آیا واقعا آمریکا قابل اعتماد است یا خیر. ما امروز بر این نکته تأکید می‌کنیم که نیمه پر لیوان را می‌بینیم و نیمه خالی را کنار گذاشته‌ایم، اما در ذهن ما همواره این واقعیت وجود دارد که این دشمن قابل اعتماد نیست. آمریکایی‌ها تا به امروز، متأسفانه ثابت کرده‌اند که باید بار‌ها به پیامد‌های رفتار آنان اندیشید. بااین‌حال، ما در برابر جهان به‌طور علنی اعلام می‌کنیم که مسئولیت موفقیت این تفاهم برعهده ترامپ، میانجی‌ها و کشور‌های عربی و اسلامی است. اکنون باید به توقف جنگ، خروج نیرو‌های رژیم صهیونیستی و ورود کمک‌های بشردوستانه برای مردم خود بپردازیم، تا کودکان ما بتوانند آب بنوشند، شیر مصرف کنند و همچون دیگر مردم جهان در امنیت و آرامش زندگی کنند.