مترو در ایستگاه تحول

در شهری مانند تهران که جمعیتش بسیار فراتر از ظرفیت استاندارد است و خیابان‌هایش اغلب مملو از خودروهای شخصی هستند، تنهاراه کاهش ترافیک،توسعه حمل‌ونقل عمومی وگسترش شبکه ریلی است.مدیریت شهری در دوره اخیر با برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری گسترده، می‌کوشد با توسعه شبکه مترو، خطوط جدید را تکمیل و ایستگاه‌های متناسب با هویت فرهنگی و اجتماعی ایجاد کند. در همین مسیر، افتتاح ایستگاه مریم مقدس به‌عنوان یکی از جدیدترین ایستگاه‌های مترو، نشان‌دهنده ترکیبی از نگاه توسعه‌ای و توجه به بعد فرهنگی و هنری پایتخت است‌؛ ایستگاهی که با طراحی خاص خود، تجربه متفاوتی از سفر شهری را برای تهرانی‌ها رقم می‌زند و همزمان بخشی از پازل بزرگ توسعه مترو در تهران محسوب می‌شود. مریم مقدس، بیست‌وپنجمین ایستگاه از خط ۶ متروی تهران است‌؛ خطی که از شمال‌شرق تا جنوب‌غرب پایتخت امتداد دارد و هر ایستگاه آن بخشی از پازل بزرگ حمل‌ونقل عمومی تهران را کامل می‌کند. 
 ایستگاه مریم مقدس در تقاطع خیابان استاد نجات‌اللهی و کریم‌خان واقع شده و با مساحتی حدود ۱۱ هزار مترمربع و عمقی نزدیک به ۳۴ متر، یکی از عمیق‌ترین ایستگاه‌های مرکز شهر به‌شمار می‌رود. عبدالمطهرمحمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران در گفت‌وگو با جام‌جم درخصوص این ایستگاه توضیح می‌دهد: پروژه‌ای که با نام مریم مقدس شناخته می‌شود، نقطه نمادینی از تقاطع هنر، هویت دینی و فضاهای شهری است که طراحی نمای بیرونی و درون این ایستگاه از معماری کلیساهای قرون وسطایی الهام گرفته. سقف‌های قوسی، محراب‌وار بودن سردر و رنگ‌آمیزی روشن ‌همگی در جهت تداعی فضاهای معنوی به کار گرفته شده‌ است. 
در ورودی، عبارت «بسم‌الله الرحمن الرحیم» به چند زبان از جمله فارسی، عربی، انگلیسی و ارمنی نقش بسته است تا پیامی از همزیستی مذهبی منتقل شود. به عقیده محمدخانی، انتخاب نام و طراحی خاص، نه‌فقط نماد احترام به جمعیت مسیحی تهران، بلکه نمایشی از تنوع فرهنگی و دینی پایتخت است که در رسانه‌های داخلی و خارجی نیز بازتاب قابل‌توجهی داشته است. 
   
متروی تهران بر ریل توسعه 
اما ایستگاه مریم مقدس تنها یک قطعه از پازل بزرگ‌تر متروی تهران به شمار می‌رود، چرا که طی دو سال گذشته، تکمیل و توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی، به‌ویژه شبکه مترو، با سرعت و جدیت بیشتری دنبال شده است. حجت‌الاسلام دکتر سیدمحمد آقامیری، عضو شورای شهر تهران و رئیس کمیته عمران و زیرساخت شورا، در گفت‌وگو با جام‌جم عنوان می‌کند: تهران امروز، شهری در حال تحول و پوست‌اندازی است. توسعه زیرساخت‌ها در پایتخت دیگر تنها به معنای گسترش خطوط و ایستگاه‌های مترو نیست‌؛ بلکه تلاشی جدی برای ارتقای کیفیت زندگی شهروندان، تسهیل رفت‌وآمد روزانه و بازتعریف هویت فرهنگی و تمدنی شهر محسوب می‌شود. 
به‌گفته وی، در دوره مدیریت شهری کنونی، تا پایان سال گذشته ۱۷ ایستگاه مترو به بهره‌برداری رسیده و براساس برنامه‌ریزی‌ها، سه ایستگاه دیگر شامل «حضرت مریم مقدس(س)»، «سرباز» و «تختی» نیز تا پایان سال جاری به شبکه اضافه خواهند شد. 
با افتتاح این سه ایستگاه، مجموع ایستگاه‌های افتتاح‌شده در این دوره به عدد ۲۰ خواهد رسید و با احتساب دو ایستگاه دیگری که در مسیر توسعه مترو به شهر پرند ساخته شده‌اند، تعداد ایستگاه‌های فعال این دوره به ۲۲ ایستگاه خواهد رسید. این روند نشان می‌دهدکه مدیریت شهری تهران با برنامه‌ای منسجم وزمان‌بندی مشخص، درحال تکمیل شبکه مترووافزایش دسترسی شهروندان به حمل‌ونقل ریلی است و تلاش می‌کندهمزمان با توسعه فیزیکی، کیفیت خدمات و تجربه سفر مسافران را نیز ارتقا دهد. 
   
اتصال شمال‌غرب تا جنوب‌شرق
این روزها تهران در مسیر توسعه مترو، روزهای پرتحرکی را تجربه می‌کند. تکمیل خطوط ۶ و ۷، توسعه شاخه‌های شمال‌غرب و جنوب‌شرق و طراحی ایستگاه‌هایی که با فضاهای فرهنگی، ورزشی و هویتی منطقه هماهنگ هستند، نشان می‌دهد مدیریت شهری با برنامه‌ای هدفمند، در تلاش است دسترسی شهروندان به حمل‌ونقل عمومی را افزایش دهد و فشار ترافیکی پایتخت را کاهش دهد. رئیس کمیته عمران و زیرساخت شورای شهر تهران در خصوص وضعیت فعلی تکمیل خطوط مترو توضیح می‌دهد: در حال حاضر خط ۸ و ۹ مترو در مرحله تجهیز کارگاه هستند و به‌زودی عملیات اجرایی آنها آغاز خواهد شد. در خط ۹، دستگاه حفاری(TBM)  آماده نصب است و مراحل آماده‌سازی برای شروع حفاری به سرعت دنبال می‌شود. در خط ۱۱ نیز با پیمانکاران تفاهم‌نامه حفاری منعقد شده و در آستانه عقد قرارداد اجرایی قرار دارد. همچنین در خط ۱۰ بیش از ۵/۱ کیلومتر تونل حفاری شده و هفت کارگاه فعال برای ساخت ایستگاه‌ها تجهیز شده‌اند. 
به‌گفته وی، اکنون توسعه خط ۲ به سمت پایانه شرق با احداث یک ایستگاه جدید و گسترش خط ۴ از دو سمت شرق و غرب، که شامل حدود ۱۵ کیلومتر مسیر و ۱۳ ایستگاه جدید می‌شود نیز در دستور کار مدیریت شهری قرار دارد. آقامیری معتقد است که این اقدامات نه‌تنها به افزایش پوشش شبکه مترو کمک می‌کند، بلکه تجربه سفر روزانه شهروندان را بهبود بخشیده و موجب کاهش ترافیک در نقاط پرجمعیت پایتخت خواهد شد. 
این روند نشان می‌دهد که مدیریت شهری تهران، همزمان با تکمیل خطوط جدید، به توسعه زیرساخت‌های موجود نیز توجه ویژه دارد و تلاش می‌کند شبکه مترو را به شکلی گسترده، منسجم و هماهنگ با نیازهای فرهنگی، اجتماعی و حمل‌ونقلی شهر گسترش دهد. 

واگن‌های جدید در راه است
متروی تهران این روزها با چالش‌ها و فرصت‌های همزمانی روبه‌روست. توسعه خطوط و افتتاح ایستگاه‌های جدید، در کنار فرسودگی ناوگان که بیش از دو دهه بدون بازسازی باقی مانده، دو روی یک سکه برای مدیریت شهری محسوب می‌شود. به‌گفته سخنگوی شهرداری تهران در حال حاضر مهم‌ترین چالش متروی تهران، علاوه بر تسریع در توسعه خطوط، فرسودگی ناوگان است و طی حدود دو دهه گذشته، هیچ واگن جدیدی وارد شبکه نشده و این موضوع گاهی باعث اختلال در حرکت قطارها می‌شود که بابت آن از مردم عذرخواهی می‌کنیم. 
محمدخانی می‌افزاید که شبکه هفت‌گانه متروی تهران، با وجود این چالش‌ها، همچنان جزو بزرگ‌ترین سیستم‌های متروی جهان به‌شمار می‌رود و مدیریت شهری با برنامه‌ای مدون در تلاش است تا فرسودگی ناوگان را جبران کند. ازجمله اقداماتی که در این زمینه در دستور کار قرار گرفته، واردات واگن‌های جدید از تولیدکنندگان داخلی و خارجی و همچنین به‌کارگیری پروژه «قطار ملی» است. براساس برنامه‌ریزی‌ها، تا پایان سال جاری چهار رام قطار به ناوگان افزوده خواهد شد که شامل دو رام ساخت چین و دو رام تولید داخل از قطار ملی است. 
به‌گفته وی، در جریان توافقات اخیر با طرف‌های چینی، دو رام قطار دارای هفت واگن در حال آماده‌سازی برای ورود به کشور هستند و پیش‌بینی می‌شود که اولین رام قطار زمستان سال جاری به خطوط متروی تهران اضافه شود. این اقدامات نشان می‌دهد که مدیریت شهری، همزمان با توسعه شبکه ریلی و افتتاح ایستگاه‌های جدید، توجه ویژه‌ای به نوسازی ناوگان دارد تا شهروندان بتوانند تجربه سفری امن‌، سریع‌ و راحتی را در مترو ی تهران تجربه کنند.