صداوسیما؛ ضلع سوم پیروزی

وی با تأکید بر این‌که رسانه‌های کشور، به‌ویژه صداوسیما، در روزهای نخست بحران با اطلاع‌رسانی دقیق و به‌موقع، تلاش دشمنان برای روایت‌سازی نادرست وتضعیف روحیه مردم راخنثی کردند،اظهارداشت:«دشمنان ما در همان روزهای آغازین قصد داشتند با غافلگیری و عملیات روانی، روحیه مردم،نیروهای مسلح ومسئولان را درهم‌بشکنند تا ایران در مدت کوتاهی تسلیم شود؛ اما این هدف ناکام ماند.» عراقچی رسانه راضلع سوم منظومه میدان، دیپلماسی و رسانه معرفی کرد و افزود: «اگر یکی از این اضلاع ضعیف باشد، ثمره کار دو بخش دیگر نیزکاهش می‌یابد.»وی با اشاره به توانایی رسانه‌ها در تبدیل شکست به پیروزی یا برعکس، برروایت‌سازی مؤثر بارعایت اصول حرفه‌ای، دقت وسرعت تأکید کرد و عملکرد صداوسیما در جنگ ۱۲روزه را الگویی موفق دانست که پابه‌پای نیروهای میدان، روایت واقعی را دربرابر روایت‌سازی دشمنان ارائه داد. وزیر امور خارجه مدیریت مقام معظم رهبری، انسجام دولت، همراهی ملت، نقش دیپلماسی و عملکرد هوشمندانه رسانه‌ها را عوامل شکست توطئه دشمن برشمرد ورسانه راابزار مقاومت، پایداری و سربلندی ملت ایران خواند.
     
جنگ روایت‌ها در ۱۲ روز آتش
جنگ ۱۲روزه، که با تهاجم گسترده رژیم‌صهیونیستی در خردادماه امسال آغاز شد، فراتر از درگیری نظامی، عرصه‌ای بی‌رحمانه برای جنگ روایت‌ها بود. دشمن با بهره‌گیری از شبکه‌های ماهواره‌ای، پلتفرم‌های دیجیتال و رسانه‌های وابسته، تلاش کرد تصویری از یک ایران منزوی، ضعیف و در آستانه تسلیم را به جهان مخابره کند. عملیات روانی گسترده شامل انتشار تصاویر جعلی از ویرانی‌های داخلی، شایعات درباره شکست پدافند هوایی و بزرگ‌نمایی خسارات و تلاش برای ایجاد نارضایتی عمومی بود. در مقابل، صداوسیما با پخش زنده ۲۴ساعته، گزارش‌های میدانی از نقاط هدف، مصاحبه‌های لحظه‌ای با فرماندهان و تحلیل‌های کارشناسی، روایت رسمی و مستند را به‌سرعت در اختیار مخاطبان قرار داد. شبکه خبر با پوشش مداوم کمیت و کیفیت پاسخ موشکی و پهپادی ایران، مکان‌های هدف در سرزمین‌های اشغالی،میزان موفقیت اصابت موشک‌ها، عملکرد پدافند در رهگیری پرتابه‌های دشمن،جزئیات شهدای نظامی، علمی ومردمی، وحتی پاسخ به شایعات، مرجعیت خبری خود را تثبیت کرد. این رویکردنه‌تنها عملیات روانی دشمن راخنثی وبی‌اثر ساخت، بلکه به تقویت انسجام ملی و حفظ روحیه عمومی نیز منجر شد.
     
اعتراف اسرائیلی‌ها به قدرت رسانه‌ملی
یکی ازصریح‌ترین اعترافات به قدرت رسانه‌ملی ایران، در مقاله‌ای ازبدهدنی سیترینوویچ،پژوهشگر ارشد موسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل (INSS) ــ اندیشکده‌ای معتبر در تل‌آویو که مشاور اصلی نهادهای تصمیم‌گیر اسرائیلی در حوزه امنیت ملی و سیاست خارجی است ــ آمده است. سیترینوویچ، که بیش از ۲۵ سال در واحدهای اطلاعاتی ارتش اسرائیل فعالیت داشته و مدتی ریاست بخش ایران در واحد تحقیق و تحلیل ارتش (RAD) را بر عهده داشته، در مقاله‌ای با عنوان «سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران: ترویج ایدئولوژی در سراسر جهان»، صداوسیما را یکی از ارکان اصلی «قدرت نرم تهران» معرفی می‌کند. وی حمله هوایی اسرائیل به ساختمان شیشه‌ای صداوسیما در تهران را نقطه عطفی در شناخت این قدرت می‌داند و می‌نویسد: «هدف اصلی این حمله، تضعیف توان ایران در برقراری ارتباط با مردم و کاهش ثبات داخلی بود؛ اما این اقدام، در عمل نقش حیاتی رسانه‌ملی در انتقال پیام‌های ایران به جهان را برجسته‌تر کرد.» به گفته سیترینوویچ، این حادثه نشان داد که رسانه‌های ایرانی بخشی جدایی‌ناپذیر از ساختار قدرت نرم جمهوری اسلامی‌ هستند و نابودی فیزیکی آنها نه‌تنها نفوذ را کاهش نداد، بلکه آن را جهانی کرد. سیترینوویچ با استناد به داده‌های اروپا، آمریکای لاتین و آفریقا، ساختار منسجم صداوسیما را ستایش می‌کند: راه‌اندازی ده‌ها شبکه تلویزیونی و رادیویی به بیش از ۳۰ زبان زنده دنیا ــ از انگلیسی و اسپانیایی تا عربی، فرانسوی، آذری و زبان‌های آفریقایی ــ که روایت فرهنگی و سیاسی ایران را گسترش داده و پیوند با جوامع شیعی و نفوذ در ملت‌های دیگر را حفظ کرده است. او سه شبکه برون‌مرزی پرس ‌تی‌وی، هیسپان ‌تی‌وی و هوسا‌ تی‌وی را بازوهای کلیدی می‌داند: پرس ‌تی‌وی در تأثیرگذاری بر فضای سیاسی بریتانیا و ایتالیا، هیسپان‌ تی‌وی در تقویت ارتباطات فرهنگی با آمریکای‌لاتین (با نمونه‌ای مانند روحانی آرژانتینی عبدالکریم پاز، رئیس مرکز دینی الوحید در بوئنوس‌آیرس و کارشناس برنامه‌ها)، و هوسا ‌تی‌وی در حمایت از جنبش‌های اجتماعی آفریقا. در مقایسه‌ای تحلیلی، سیترینوویچ شبکه‌های ایران را همسنگ آرتی روسیه و CGTN چین می‌داند و می‌نویسد: «ایران همانند قدرت‌های بزرگ، از رسانه برای بازتعریف نظم اطلاعاتی جهان بهره می‌گیرد و روایت‌های جایگزین دربرابر جریان مسلط غرب ارائه می‌کند.» او تأکید می‌کندکه علی‌رغم تحریم‌ها و محدودیت‌ها، استمرار وانسجام این شبکه‌ها نشانه کارآمدی راهبرد رسانه‌ای ایران است که دیپلماسی فرهنگی را به ابزاری مؤثر در گسترش نفوذ جهانی تبدیل کرده است.
رسانه‌های عبری‌زبان نیز به شکست عملیات روانی اعتراف کردند. کانال ۱۲اسرائیل گزارش داد که پخش تصاویر دقیق اصابت موشک‌های ایرانی به پایگاه‌ها، همراه با تحلیل‌های صداوسیما درباره ناکارآمدی گنبد آهنین، وحشت عمومی ایجاد کرد. برخی تحلیلگران سابق موساد نیز اذعان داشتند: «روایت تهران سریع‌تر، معتبرتر و جهانی‌تر از روایت ما بود.»
     
افزایش چشمگیر مخاطبان؛ مرجعیت پایدار پس از جنگ
عملکرد موفق در جنگ ۱۲روزه، تأثیر بلندمدتی بر مخاطبان داشت. آمارهای میدانی سراسری نشان می‌دهد مخاطبان رسانه‌ملی در بهار ۱۴۰۴ نسبت به زمستان سال گذشته ۴درصد و نسبت به بهار ۱۴۰۳ حدود ۷ درصد افزایش یافته است. مدیران رسانه بخش عمده این رشد را ناشی از مرجعیت خبری در شرایط جنگی می‌دانند، هرچند نوسانات فصلی نیز مؤثر بوده است. شبکه خبر، که پیش‌تر پس از شبکه‌های سه و آی‌فیلم قرار داشت، در ایام جنگ با فاصله زیاد در صدر ایستاد. نظرسنجی‌ها ــ تأییدشده توسط مرکز پژوهش‌های مجلس و مراکز معتبر ــ صداوسیما را با فاصله زیاد مرجع اول کسب خبر شناختند و مؤلفه‌هایی مانند سرعت، صحت، دقت، بی‌طرفی و پاسخ به شایعات را برجسته کردند. رضایت و اعتماد به اخبار صداوسیما بالای ۶۵ درصد گزارش شده است. مخاطبان در شرایط جنگ به‌دنبال اخبار مرتبطی چون کیفیت پاسخ موشکی، مکان‌های هدف، موفقیت اصابت، عملکرد پدافند، شهدا و حواشی جنگ بودند. صداوسیما با تأمین این نیازها، نه‌تنها در داخل بلکه در سطح جهانی (از طریق شبکه‌های برون‌مرزی) روایت غالب را شکل داد.
     
رسانه، سپر ملی در جنگ ترکیبی
عراقچی در پایان سخنانش هشدار داد که دشمنان امروز بر ایجاد تفرقه از طریق رسانه‌های رسمی، غیررسمی و فضای مجازی تمرکز کرده‌اند. در چنین شرایطی، صداوسیما با هنر، مهارت و مسئولیت‌پذیری حرفه‌ای، سپر روایت‌های ملی باقی خواهد ماند. از ساختمان شیشه‌ای تهران تا شبکه‌های جهانی با ۳۰ زبان، رسانه‌ملی ایران نه‌تنها جنگ ۱۲روزه را برد، بلکه قدرت نرم خود را به دشمن اثبات کرد؛ قدرتی که صهیونیست‌ها آن را «جدایی‌ناپذیر از ساختار تهران» می‌دانند.