مدیریت آلودگی هوا در شرایط بحران

از این‌رو، کمیته‌های بحران محدودیت‌هایی بر تردد خودروها و عملکرد کارخانه‌ها اعمال می‌کنند، اما طرح‌های ترافیکی مانند «زوج و‌ فرد از در منزل» کارایی چندانی ندارند، زیرا ناوگان حمل‌ونقل عمومی فرسوده و ناکارآمد است.

شهروندان نیز به‌دلیل مشکلات اقتصادی و اجتماعی نمی‌توانند سفرهای خود را مختل کنند و در نتیجه مجبور به قانون گریزی می‌شوند.

در شرایط وارونگی، سهم آلاینده‌های صنعتی افزایش می‌یابد، زیرا دود دودکش‌ها از زیر لایه معکوس به داخل شهر نفوذ می‌کند، ولی توقف فعالیت کارخانه‌ها به‌دلیل فقدان مقررات روشن و چالش‌های اقتصادی عملی نیست‌؛ به‌ویژه آن‌که بخشی از سال به‌دلیل کمبود برق و گاز تولید‌شان کاهش یافته بود. تعطیلی مدارس ــ‌ که حدود 30 درصد سفرهای شهری را تشکیل می‌دهند ــ  می‌تواند تا حدی از انباشت بیشتر آلایندگی بکاهد، اما این اقدام ضربه سنگینی به نظام آموزشی کشور وارد می‌کند. 
اگر روزهای اضطرار آلودگی هوا طولانی شود یا پیش‌بینی‌ها به نتیجه نرسد، اعتماد عمومی به تصمیمات کمیته بحران کمرنگ شده و اعمال محدودیت‌ها سخت‌تر خواهد شد. تصمیم‌گیری‌های تکراری کمیته نشان می‌دهد عوامل آلاینده زیر نظارت دولت و اعضا قرار ندارد. افزون بر این، حتی با ممنوعیت تردد خودروها و تعطیلی صنایع، ذرات معلق در لایه وارونگی تا وزیدن باد، ساعت‌ها یا روزها باقی می‌مانند. بنابراین، اولویت اصلی کمیته، اطلاع‌رسانی به شهروندان ــ به‌ویژه گروه‌های آسیب‌پذیر ــ درباره خودداری از خروج و فعالیت در فضای آزاد و بهره‌گیری از ماسک است. در این راه، شهروندان نیز باید به تصمیمات کمیته اطمینان داشته باشند و خود را همکار در پاسداشت سلامت خویش و بهبود کیفیت هوای شهر بدانند.

آلودگی هوای کلانشهرهای ایران مسأله‌ای کوتاه‌مدت نیست که بتوان در زمان کوتاه وارونگی آن را کنترل کرد‌؛ بنابراین اجرای قانون هوای پاک، نظارت بر منابع آلاینده و همکاری مردم تنها راه کنترل آلودگی هوا و کاهش تعداد شرایط بحرانی است. برای کاهش آلودگی، اقداماتی مانند اسقاط خودروهای فرسوده، افزایش کیفیت سوخت، کاهش ساعات اداری، آموزش مجازی، محدودیت صنوف غیرضروری، توقف موقت صنایع آلاینده و ممنوعیت مصرف مازوت ضروری است.