انقلاب کشاورزی با سامانه گرمسیری

این طرح نه‌تنها کشاورزی سنتی ایلام را متحول خواهد کرد بلکه با ایجاد اشتغال پایدار وافزایش تولید ناخالص استان، نقش بی‌بدیلی در توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه خواهد داشت. باتوجه به پیشرفت فیزیکی بالای پروژه،به‌نظرمی‌رسد آرزوی دیرینه کشاورزان ایلامی برای دسترسی به آب پایدار در سال آینده محقق شود. 
با توجه به آن‌که کشاورزی در ایران برای قرن‌ها کاملا سنتی بوده، طی یک‌دهه گذشته این صنعت با تکیه بر مدیریت منابع آبی و تغییر الگوی کشت در‌حال تغییر است. در این‌ میان، برخی استان‌ها مثل ایلام در تلاشند با تکمیل طرح سامانه گرمسیری، ارزش‌افزوده خود در بخش کشاورزی را افزایش دهند.طرح ملی سامانه گرمسیری را باید به‌عنوان یکی از ابرپروژه‌های کشور درراستای استفاده بهینه از منابع آبی در ‌نظر داشته باشیم. ‌هدف این طرح، مهار رودخانه سیروان در استان کردستان و هدایت آن به‌سمت دشت‌های کرمانشاه و ایلام است که از سرچشمه‌های آن در شمال کرمانشاه تا موسیان استان ایلام، مجموعا ۳۶۵کیلومتر طول دارد؛ طرحی که درصورت تکمیل و بهره‌‌برداری کامل، آب مورد نیاز زمین‌های کشاورزی شهرستان‌های ایلام، چوار، مهران و دهلران در محدوده استان ایلام را  تأمین می‌کند. 
این پروژه بزرگ‌ترین طرح توسعه منابع آب‌و‌خاک تاریخ ایران است‌که به‌منظور مهارآب‌های مرزی وسودمندی مرزنشینان و سیراب‌کردن زمین‌های کشاورزی، فرصت بزرگی برای تحول در تولید محصول‌های کشاورزی و ایجاد اشتغال پایدار برای روستاییان فراهم می‌آورد.عملیات اجرایی طرح ملی سامانه گرمسیری در اردیبهشت سال ۱۳۹۲ در استان ایلام آغاز شد. اگرچه این‌طرح در سال‌های اولیه پیشرفت چشمگیری نداشت اما با تزریق اعتبارات لازم در سه سال گذشته، شتاب گرفته است.این پروژه هم‌اکنون در مراحل پایانی قرار دارد؛ پیشرفت فیزیکی آن براساس آخرین گزارش‌ها به ۹۴ درصد رسیده و آن‌طور که کارشناسان می‌گویند در‌صورت  تأمین اعتبار مورد نیاز پیش‌بینی می‌شود این سامانه در سال ۱۴۰۵ به‌صورت کامل به بهره‌برداری برسد. 
   
هدایت آب به‌سمت کرمانشاه و ایلام
ابرپروژه سامانه گرمسیری با طول کلی ۳۶۵کیلومتر، آب را از رودخانه سیروان استان کردستان به‌سمت دشت‌های استان‌های کرمانشاه و ایلام هدایت می‌کند. سهم استان ایلام ازاین مسیر، ۱۲۲کیلومتر است.درمسیر این طرح ۱۸.۲کیلومتر تونل و سه مخزن بزرگ با ظرفیت ۱۱۰هزار متر‌مکعب ساخته شده و ویژگی مهم آن استفاده از روش ثقلی انتقال آب در‌طول مسیر است. قابل ذکر است که سد کنجان‌چم با حجم مخزن ۸۵میلیون‌متر مکعب، ضمن سفر خردادماه رئیس‌جمهور به ایلام افتتاح شد. امسال برای نخستین‌بار ۹هزارهکتار از اراضی استان در کشت پاییزه به‌صورت آبی زیر کشت رفت که نویدبخش تحول در کشاورزی ایلام است.گزارش‌ها نشان می‌دهد بابهره‌برداری کامل ازاین طرح،۹۰‌هزار تن به محصولات کشاورزی استان افزوده خواهد شد. 
درهمین راستا، استاندار ایلام طرح سامانه گرمسیری این استان را یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های زیربنایی کشور در نیمه غربی استان‌های کرمانشاه و ایلام می‌داند و می‌گوید: «طرح گرمسیری با طول حدود ۴۰۰کیلومتر در مجاورت مرز ایران و عراق در‌حال اجراست و آب این سامانه از طریق خطوط لوله‌ای به‌طول ۵۰۰کیلومتر منتقل می‌شود و پس از عبور از تونل ۱۲‌کیلومتری و خط لوله فولادی ۵کیلومتری وارد مخزن سد کنجان‌چم می‌شود.»
احمد کرمی با تأکید بر این‌که این پروژه مشترک وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی، ۱۸هزارهکتار از اراضی ایلام راآبیاری‌خواهدکرد،ادامه می‌دهد:«دربخش وزارت‌نیرو۲۴۶کیلومترشبکه انتقال‌آب بالوله‌هایی‌به ‌قطر۱۲۰۰تا ۲۴۰۰میلیمتر از شهرستان ایلام تا مهران ودهلران اجرا شده است.همچنین در بخش جهادکشاورزی،احداث حدود ۶۰۰۰کیلومتر از شبکه‌های داخل مزارع انجام شده است.»
   
اشتغالزایی و افزایش تولید 
با اجرای طرح ملی سامانه گرمسیری و رونق کشاورزی، از مهاجرت روستاییان جلوگیری شده و با توجه به همجواری با عراق، امکان صادرات محصولات به بازارهای جهانی فراهم می‌شود. پیش‌بینی می‌شود با بهره‌برداری کامل از این طرح، ۱۴۳‌هزار تن به محصولات کشاورزی استان افزوده شودکه برای کشاورزان ایلامی حدود۱۷۰۰میلیارد تومان ارزش‌افزوده خواهد داشت و به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم برای ۱۳هزار نفر شغل ایجاد می‌شود. 
آن‌طور که مدیر طرح سامانه گرمسیری استان‌های ایلام و کرمانشاه به «جام‌جم» می‌گوید این ابرپروژه اکنون با ۹۴درصد پیشرفت فیزیکی در مراحل پایانی قرار دارد و در‌صورت  تأمین اعتبار ۶۰۰۰میلیارد تومانی، شهریور سال آینده به بهره‌برداری کامل خواهد رسید. 
سیدرضا صادقی‌نژاد با اشاره به این‌که بیش از۵۲هزارهکتار اززمین‌های کشاورزی دو استان کرمانشاه وایلام زیرپوشش این سامانه قرارمی‌گیرد، ادامه می‌دهد:«این پروژه برای انتقال آب رودخانه سیروان استان کردستان به مناطق پایین‌دست در استان‌های کرمانشاه و ایلام اجرا می‌شود که ۵۵درصد آن درحوزه استان کرمانشاه و۴۵درصد درمحدوده ایلام قرار دارد.»
وی با بیان این‌که این سامانه ظرفیت انتقال آب در ۳۵متر مکعب در ثانیه خواهد داشت، تصریح می‌کند: «مجموع طول این سامانه ۳۶۵کیلومتر است که برای شتاب در اجرا و راه‌اندازی کارگاه‌های بیشتر، در قالب چهار قطعه تقسیم‌بندی شده و قطعه‌های یک و دو در استان کرمانشاه و سه و چهار در استان ایلام واقع شده‌اند.»
صادقی‌نژاد از انجام آزمایش‌های آبیاری در سطح ۴۰۰۰مترمربع از زمین‌های مسیر در سه سال گذشته خبر می‌دهد و می‌گوید: «هدف‌گذاری زیر پوشش قرار ‌گرفتن ۱۰هزار مترمربع زمین تا پایان سال جاری انجام گرفته است.»
با توجه به وضعیت جغرافیایی استان‌های غرب کشور که بیشتر کوهستانی هستند، منابع آبی عظیمی در این مناطق وجود دارد. منابع ارزشمندی که بدون برداشت مناسب از نقاط مرزی خارج می‌شوند، در‌حالی‌که در شرایط کم‌آبی و خشکسالی، ایران با بحران‌های متعددی برای  تأمین آب مواجه می‌شود. باید بپذیریم خشکسالی واقعیتی اجتناب‌ناپذیر است اما بحران ناشی از آن با مدیریت صحیح، قابل پیشگیری و کنترل خواهد‌بود.