ظهور انسان‌های دستکاری‌شده!
همه داستان‌ها درباره کودکان ویرایش ژنتیکی با «هه جیان‌کویی» آغاز می‌شوند، دانشمند چینی سرکش که در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد به‌طور مخفیانه اولین نوزادان ویرایش‌شده جهان را خلق کرده است. اقدام بی‌پروا و غیرقانونی او ممکن است به‌زودی به حاشیه برود؛ زیرا تلاش‌های جدیدی برای ایجاد نوزادان ویرایش‌شده آغاز شده است، این بار با حمایت و سرمایه‌گذاری میلیاردرهای سیلیکون‌ولی.
نخبگان در راه تولد نوزادان خاص
در پایان اکتبر، وبسایتی با اعلام شرکت «پرونتیو»، یک استارتاپ آمریکایی اختصاص‌یافته به تغییر جنین‌های انسانی با استفاده از ابزارویرایش ژن، ظاهرشد.در پستی درشبکه توییتر، لوکاس هارینگتون،بنیانگذار شرکت، ادعا کردکه۳۰ میلیون دلار برای این پروژه جذب کرده است که درنهایت مشخص شد این سرمایه از سوی نخبگان فناوری آمریکا، ازجمله برایان آرمسترانگ،مدیرعامل «کوین بیس»و اولیور مولهرین،مهندس نرم‌افزار استرالیایی وهمسر سم آلتمن، رئیس «OpenAI» تأمین شده است.
پیشگیری از بیماری؟
در وبسایت شرکت، دکتر هارینگتون می‌گوید «پرونتیو» ابتدا بر تحقیق برای تعیین ایمنی ویرایش جنین در انسان تمرکز خواهد کرد، با هدف نهایی پیشگیری از بیماری‌های ژنتیکی شدید. این تنها شرکت در این حوزه نیست؛ شرکت دیگری به نام «منهتن ژنومیکس» تحت رهبری مشترک کیتی تای، کارآفرین سریالی بیوتکنولوژی که مدتی با دکتر هه رابطه داشته، فعالیت می‌کند. شرکت دیگری که این ایده را مطرح کرده «بوستراب بیو» در کالیفرنیا است. هرچند ویرایش انسان یکی از بحث‌برانگیزترین حوزه‌ها در پزشکی است، رشد این شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران برجسته نشان‌دهنده باور متضادی است: این توانایی ایجاد جنین ویرایش‌شده، یک تعهد اخلاقی برای استفاده از آن ایجاد می‌کند.
اول درمان بعد تولد
به‌طور نظری، ویرایش جنین می‌تواند برخی از مشکلات برخی چالش‌های موجود در ارائه درمان موثر را برطرف کند. استفاده از این روش برای رفع مشکل ژنتیکی در جنین تک‌سلولی یا حتی سلول‌های تخمک یا اسپرم نسبتا آسان است و با رشد جنین، هر اصلاح ژنتیکی در بافت‌های جدید منتشر می‌شود. دکتر هارینگتون تخمین می‌زند که این روش هزینه درمان را به ۵۰۰۰ دلار برای هر جنین کاهش دهد. اگر فرآیند ایمن تشخیص داده شود، زوج‌هایی که دچار بیماری ژنتیکی هستند، ممکن است بتوانند فرزند خود را بدون نگرانی از انتقال بیماری داشته باشند.
یک اگر بزرگ
اما این یک «اگر» بزرگ است. برای کار کردن، این روش ابتدا رشته دوگانه دی‌ان‌ای را می‌شکند تا سلول آن را ترمیم کند اما چگونگی ترمیم این شکست‌ها در جنین انسان مشخص نیست؛ ممکن است شکست‌ها ترمیم نشوند یا انتهای دی‌ان‌ای به شکل غیرمعمول جفت شوند و جهش‌های جدید ایجاد شود. بسیاری از ژن‌ها به اندازه کافی شناخته شده نیستند تا دانشمندان بتوانند تضمین کنند که اصلاحی که برای کاهش ریسک یک بیماری انجام می‌شود، خطر بیماری دیگری را افزایش ندهد. اصلاحات انجام‌شده در جنین همچنین وارد سلول‌های جنسی فرد می‌شود، به این معنی که اصلاح اولیه با پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی به نسل‌های بعدی منتقل خواهد شد. و سپس، مسأله «کودکان طراحی‌شده» مطرح می‌شود. دکتر هارینگتون گفته است «پرونتیو» بر بیماری‌های شدید تمرکز خواهد کرد اما تنها یک گام کوچک تا مهندسی ژنتیکی برای ایجاد واریانت‌های محافظتی در برابر سرطان یا زوال عقل فاصله است. در نهایت، برخی شرکت‌ها ممکن است اصلاحاتی را وعده دهند که هدف آن ظاهر یا هوش فرد باشد.
فعلا قانونی نیست
دکتر هارینگتون، شاگرد سابق پروفسور دودنا، تأکید کرده است که شرکتش تا اطمینان کامل از ایمنی، آزمایش انسانی انجام نخواهد داد. درحال‌حاضر، قانون ایالات‌متحده بررسی درخواست‌های مربوط به ویرایش ژنومی جنین را برای سازمان غذا و دارو (FDA) ممنوع کرده است.
برخی گزارش‌های رسانه‌ای از احتمال انجام این کار در امارات متحده عربی سخن گفته‌اند، اما دکتر هارینگتون می‌گوید: «هنوز برای انتخاب هر کشوری برای کاربرد بالینی زود است» و تمام فعالیت‌های فعلی شرکت در آمریکا انجام می‌شود.
انسان‌ها موش آزمایشگاهی نیستند
غیرازدکتر هه،بیشتردانشمندان تاکنون‌باویرایش ژنومی‌جنین‌انسان‌مخالفت کرده‌اند،اماهمان‌طورکه‌رابین لاول‌بج، زیست‌شناس تکوینی می‌گوید:«این مقاومت شاید برای همیشه پایدار نماند.»بهبود چشمگیر ایمنی و دقت در روش «ویرایش پایه» ــ نسخه جدیدی که برخلاف کریسپر کلاسیک، رشته DNA را به‌طور کامل نمی‌شکند ــ نویدبخش به‌نظر می‌رسد. بااین‌حال، پروفسور لاول‌بج نسبت به اشتیاق سرمایه‌گذاران سیلیکون‌ولی هشدار می‌دهدومی‌گوید:«افرادحوزه فناوری معمولا این ذهنیت رادارند که اول انجام بدهیم واگر خراب شد، عیبی ندارد اما باید بدانند با جان انسان‌ها نمی‌توان چنین ریسکی کرد.»
درمانی برای ثروتمندان
فناوری به این دانشمندان امکان می‌دهد تغییرات دقیقی در دی‌ان‌ای موجودات ایجاد کنند. این ابزار در سال ۲۰۱۲ توسط جنیفر دودنا و امانوئل چارپن‌تیر اختراع شد، زیست‌شیمیدانانی که در سال ۲۰۲۰ جایزه نوبل شیمی را دریافت کردند. این فناوری زیست‌شناسی را متحول کرده است. درمان‌هایی نیز به‌تدریج ظاهر شده‌اند؛ برای مثال، افراد مبتلا به بیماری سلول داسی‌شکل می‌توانند با این فناوری درمان شوند. با این حال، این درمان‌ها چالش‌هایی دارند چراکه رساندن درمان به بخش درست بدن دشوار است. این شیوه، اولین درمان مجوزداری است که نیازمند جمع‌آوری سلول‌های بنیادی بیمار، ارسال آنها به آزمایشگاه برای ویرایش و سپس پیوند مجدد به مغز استخوان است. این فرآیند طاقت‌فرسا و گران است و شرکت‌های بزرگ در حال حاضر حدود دو میلیون دلار برای هر دوز دریافت می‌کنند.
در پایان اکتبر، وبسایتی با اعلام شرکت «پرونتیو»، یک استارتاپ آمریکایی اختصاص‌یافته به تغییر جنین‌های انسانی با استفاده از ابزارویرایش ژن، ظاهرشد.در پستی درشبکه توییتر، لوکاس هارینگتون،بنیانگذار شرکت، ادعا کردکه۳۰ میلیون دلار برای این پروژه جذب کرده است که درنهایت مشخص شد این سرمایه از سوی نخبگان فناوری آمریکا، ازجمله برایان آرمسترانگ،مدیرعامل «کوین بیس»و اولیور مولهرین،مهندس نرم‌افزار استرالیایی وهمسر سم آلتمن، رئیس «OpenAI» تأمین شده است.
پیشگیری از بیماری؟
در وبسایت شرکت، دکتر هارینگتون می‌گوید «پرونتیو» ابتدا بر تحقیق برای تعیین ایمنی ویرایش جنین در انسان تمرکز خواهد کرد، با هدف نهایی پیشگیری از بیماری‌های ژنتیکی شدید. این تنها شرکت در این حوزه نیست؛ شرکت دیگری به نام «منهتن ژنومیکس» تحت رهبری مشترک کیتی تای، کارآفرین سریالی بیوتکنولوژی که مدتی با دکتر هه رابطه داشته، فعالیت می‌کند. شرکت دیگری که این ایده را مطرح کرده «بوستراب بیو» در کالیفرنیا است. هرچند ویرایش انسان یکی از بحث‌برانگیزترین حوزه‌ها در پزشکی است، رشد این شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران برجسته نشان‌دهنده باور متضادی است: این توانایی ایجاد جنین ویرایش‌شده، یک تعهد اخلاقی برای استفاده از آن ایجاد می‌کند.
اول درمان بعد تولد
به‌طور نظری، ویرایش جنین می‌تواند برخی از مشکلات برخی چالش‌های موجود در ارائه درمان موثر را برطرف کند. استفاده از این روش برای رفع مشکل ژنتیکی در جنین تک‌سلولی یا حتی سلول‌های تخمک یا اسپرم نسبتا آسان است و با رشد جنین، هر اصلاح ژنتیکی در بافت‌های جدید منتشر می‌شود. دکتر هارینگتون تخمین می‌زند که این روش هزینه درمان را به ۵۰۰۰ دلار برای هر جنین کاهش دهد. اگر فرآیند ایمن تشخیص داده شود، زوج‌هایی که دچار بیماری ژنتیکی هستند، ممکن است بتوانند فرزند خود را بدون نگرانی از انتقال بیماری داشته باشند.
یک اگر بزرگ
اما این یک «اگر» بزرگ است. برای کار کردن، این روش ابتدا رشته دوگانه دی‌ان‌ای را می‌شکند تا سلول آن را ترمیم کند اما چگونگی ترمیم این شکست‌ها در جنین انسان مشخص نیست؛ ممکن است شکست‌ها ترمیم نشوند یا انتهای دی‌ان‌ای به شکل غیرمعمول جفت شوند و جهش‌های جدید ایجاد شود. بسیاری از ژن‌ها به اندازه کافی شناخته شده نیستند تا دانشمندان بتوانند تضمین کنند که اصلاحی که برای کاهش ریسک یک بیماری انجام می‌شود، خطر بیماری دیگری را افزایش ندهد. اصلاحات انجام‌شده در جنین همچنین وارد سلول‌های جنسی فرد می‌شود، به این معنی که اصلاح اولیه با پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی به نسل‌های بعدی منتقل خواهد شد. و سپس، مسأله «کودکان طراحی‌شده» مطرح می‌شود. دکتر هارینگتون گفته است «پرونتیو» بر بیماری‌های شدید تمرکز خواهد کرد اما تنها یک گام کوچک تا مهندسی ژنتیکی برای ایجاد واریانت‌های محافظتی در برابر سرطان یا زوال عقل فاصله است. در نهایت، برخی شرکت‌ها ممکن است اصلاحاتی را وعده دهند که هدف آن ظاهر یا هوش فرد باشد.
فعلا قانونی نیست
دکتر هارینگتون، شاگرد سابق پروفسور دودنا، تأکید کرده است که شرکتش تا اطمینان کامل از ایمنی، آزمایش انسانی انجام نخواهد داد. درحال‌حاضر، قانون ایالات‌متحده بررسی درخواست‌های مربوط به ویرایش ژنومی جنین را برای سازمان غذا و دارو (FDA) ممنوع کرده است.
برخی گزارش‌های رسانه‌ای از احتمال انجام این کار در امارات متحده عربی سخن گفته‌اند، اما دکتر هارینگتون می‌گوید: «هنوز برای انتخاب هر کشوری برای کاربرد بالینی زود است» و تمام فعالیت‌های فعلی شرکت در آمریکا انجام می‌شود.
انسان‌ها موش آزمایشگاهی نیستند
غیرازدکتر هه،بیشتردانشمندان تاکنون‌باویرایش ژنومی‌جنین‌انسان‌مخالفت کرده‌اند،اماهمان‌طورکه‌رابین لاول‌بج، زیست‌شناس تکوینی می‌گوید:«این مقاومت شاید برای همیشه پایدار نماند.»بهبود چشمگیر ایمنی و دقت در روش «ویرایش پایه» ــ نسخه جدیدی که برخلاف کریسپر کلاسیک، رشته DNA را به‌طور کامل نمی‌شکند ــ نویدبخش به‌نظر می‌رسد. بااین‌حال، پروفسور لاول‌بج نسبت به اشتیاق سرمایه‌گذاران سیلیکون‌ولی هشدار می‌دهدومی‌گوید:«افرادحوزه فناوری معمولا این ذهنیت رادارند که اول انجام بدهیم واگر خراب شد، عیبی ندارد اما باید بدانند با جان انسان‌ها نمی‌توان چنین ریسکی کرد.»
درمانی برای ثروتمندان
فناوری به این دانشمندان امکان می‌دهد تغییرات دقیقی در دی‌ان‌ای موجودات ایجاد کنند. این ابزار در سال ۲۰۱۲ توسط جنیفر دودنا و امانوئل چارپن‌تیر اختراع شد، زیست‌شیمیدانانی که در سال ۲۰۲۰ جایزه نوبل شیمی را دریافت کردند. این فناوری زیست‌شناسی را متحول کرده است. درمان‌هایی نیز به‌تدریج ظاهر شده‌اند؛ برای مثال، افراد مبتلا به بیماری سلول داسی‌شکل می‌توانند با این فناوری درمان شوند. با این حال، این درمان‌ها چالش‌هایی دارند چراکه رساندن درمان به بخش درست بدن دشوار است. این شیوه، اولین درمان مجوزداری است که نیازمند جمع‌آوری سلول‌های بنیادی بیمار، ارسال آنها به آزمایشگاه برای ویرایش و سپس پیوند مجدد به مغز استخوان است. این فرآیند طاقت‌فرسا و گران است و شرکت‌های بزرگ در حال حاضر حدود دو میلیون دلار برای هر دوز دریافت می‌کنند.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
جنبش مردمی سوریه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
زمان دیپلماسی برای حمایت از مقاومت
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
نقش ویژه اهالی اندیشه، رسانه و هنر در مقابله با تهدیدات نرم
گوناگون
گفت و گو
دکتر منوچهر متکی در گفت‌وگوی اختصاصی با روزنامه جام‌جم ضمن تحلیل دشمنی‌های اخیر آمریکا و تروئیکای اروپایی مطرح کرد:
باید دندان طمع غرب را کشید
گپ‌و‌گفت خبرنگار جام‌جم با قصه‌نویس رادیو و «چشم شب روشن» تلویزیون که مدتی است از رسانه کناره گرفته است
مجری‌گری فرمول ندارد
رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) در گفتوگو با روزنامه «جام‌جم» خبر داد