انتقال آب دریا پروژه‌ای جایگزین برای صنایع و نفس کشیدن زاینده‌رود

جام جم آنلاین اصفهان؛استاندار اصفهان هدف اصلی پروژه انتقال آب از دریا را جایگزینی برداشت صنایع بزرگ از رودخانه زاینده‌رود و کاهش فشار بر منابع آبی استان عنوان کرد و گفت: این آب تنها برای مصارف صنعتی و نه توسعه صنایع آب‌بر جدید در مرکز استان است که با مجوز و نظارت زیست محیطی انجام می‌شود.

به گزارش جام‌جم ...، دکتر مهدی جمالی‌نژاد در گفت‌وگویی تفصیلی با بررسی ابعاد مختلف پروژه انتقال آب دریا به این استان گفت:
هدف این پروژه جایگزینی برداشت صنایع از زاینده‌رود است.
او با اشاره به کمبود شدید آب در حوضه زاینده‌رود، اظهار داشت: هدف اصلی اجرای پروژه انتقال آب دریا، جایگزینی منابع آب پایدار دریا با برداشت‌های قبلی صنایع از رودخانه و کاهش فشار بر منابع آبی استان بوده است.
 استاندار اصفهان تصریح کرد: صنایع عمده‌ای مانند فولاد مبارکه، پالایشگاه، ذوب‌آهن و چندین واحد صنعتی کوچک‌تر تا پیش از این به‌طور مستقیم از رودخانه زاینده‌رود آب برداشت می‌کردند که طبق برنامه باید از منابع آب نامتعارف نیاز خود را تأمین کنند.
او افزود: البته باید تأکید کنیم که این صنایع مقدار کمی از آب زاینده‌رود برداشت می‌کردند، ولی در این شرایط بحرانی اصفهان، حتی کاهش همین مقدار برداشت هم ضروری است.
*انتقال آب دریا و توسعه صنعتی
جمالی‌نژاد در پاسخ به پرسشی درباره تأثیر این پروژه بر توسعه صنعت، خاطرنشان کرد: طبق سند آمایش سرزمین، جمعیت‌پذیری در شعاع پنجاه کیلومتری شهر اصفهان ممنوع است و سیاست استان توسعه صنایع آب‌بر در این محدوده نیست و محور توسعه استان بر هوش مصنوعی، گردشگری، صنایع دانش‌بنیان و انرژی‌های تجدیدپذیر متمرکز شده است.
او تأکید کرد: در سال‌های اخیر مجوزی برای توسعه صنایع آب‌بر در محدوده مرکزی استان صادر نشده و انتقال آب دریا تنها برای جایگزینی با مصرف فعلی صنایع اجرا شده است و البته در نقاط دورتر از مرکز اصفهان که بر اساس سند آمایش ظرفیت توسعه دارند، استفاده از آب دریا برای اشتغال‌زایی ممنوعیتی ندارد.
*تأثیر بر منابع آب زیرزمینی، فرونشست و سلامت عمومی
استاندار اصفهان درباره آثار این طرح بر منابع آب زیرزمینی و پدیده فرونشست گفت: در فاز اول، مصرف صنایع از آب رودخانه کاهش پیدا کرد و در مراحل بعدی انتظار می‌رود برداشت صنایع بزرگ و متوسط از سایر منابع آب هم به مرور با آب دریا جایگزین شود و فشار بر آبخوان‌ها کاهش پیدا کند. این در حالی است که کاهش برداشت از منابع آب درون سرزمینی به مرور بر کاهش فرونشست زمین، کاهش ریزگردها و حفظ سلامت عمومی اثر مثبت دارد.
وی با واقع‌بینی افزود: آب انتقالی از دریا گران‌قیمت و اندک است و در نتیجه آب انتقالی فقط برای صنایع توجیه دارد و نمی‌تواند مشکلات استان را حل کند، بلکه فقط بخش اندکی از برداشت آب را کاهش می‌دهد که در کنار این پروژه باید پروژه‌های مدیریت مصرف و تأمین آب شرب پایدار دنبال شود.

*بررسی راهکارهای پیشین مدیریت مصرف
او در پاسخ به اینکه آیا پیش از این طرح، راهکارهای دیگر بررسی شده بود، عنوان کرد: پیش از طرح انتقال آب دریا، گزینه‌های مختلفی بررسی و حتی اجرا شده بود و به عنوان مثال فولاد مبارکه بزرگ‌ترین سیستم اسمز معکوس (RO) کشور را راه‌اندازی کرده‌اند، بسیاری از صنایع سیستم‌های بازچرخانی راه‌اندازی کرده و بعد از خشک شدن رودخانه زاینده‌رود در اواخر دهه ۸۰، به ناچار مصرف آب صنایع استان از رودخانه کاهش پیدا کرد.
جمالی‌نژاد ادامه داد: با این حال، به دلیل خشکی رودخانه زاینده‌رود، ورود آب به صنایع با نوسان مواجه بود، بنابراین انتقال آب دریا برای تأمین یک منبع پایدار برای صنایع و همچنین کاهش برداشت صنایع از رودخانه انجام شد.
او درباره نحوه اجرای فنی پروژه توضیح داد: پروژه انتقال آب دریا به‌صورت یک خط لوله به طول حدود ۷۰۰ کیلومتر از کرمان تا اصفهان اجرا شده است که با توجه به فوریت موضوع، فعلاً در فاز اول آب از خط واسکو در کرمان خریداری شده و به اصفهان منتقل می‌شود، ولی انتظار داریم فاز دوم این پروژه نیز اجرا شود و خط انتقال از کرمان تا سواحل سیریک اجرا شود و آب‌شیرین‌کن‌ها در این سواحل راه‌اندازی شود تا آب پایدار صنایع مستقیم از ساحل دریای عمان تأمین گردد.
*ملاحظات زیست‌محیطی
استاندار اصفهان در خصوص نگرانی‌های زیست‌محیطی نیز بیان کرد: یکی از نگرانی‌ها، بازگشت پساب شورابه آب‌شیرین‌کن‌ها به دریا و شور شدن آب خلیج فارس بود و به خاطر همین، آبگیر اصلی خط انتقال آب دریا به اصفهان، در سواحل دریای عمان (نه خلیج فارس) جانمایی شده است که در فاز دوم اجرا می‌شود.

جمالی‌نژاد می‌افزاید:به دلیل اینکه در این سواحل به آب‌های آزاد اقیانوسی دسترسی وجود دارد، در صورتی که پساب شورابه‌ها در عمق و فاصله مناسب از ساحل رها شود، مشکل محیط زیستی ایجاد نمی‌شود، علاوه بر این در اصفهان یک پروژه تحقیق و توسعه برای استخراج نمک و فلزات ارزشمند از شورابه‌ها در حال اجراست؛ در صورتی که این پروژه تحقیق و توسعه به نتیجه برسد، می‌توان بازگشت شورابه‌ها به دریا را به صفر رسانید.
* تأمین نیاز آبی صنایع با انتقال آب دریای عمان
او در ادامه صحبت‌های خود اظهار داشت:بر اساس گزارش‌های رسمی، کلیه مراحل پروژه انتقال آب از دریای عمان، اعم از جانمایی آبگیرها در سواحل دریا و طراحی تخلیه شورابه‌ها، با نظر و نظارت سازمان حفاظت محیط زیست انجام شده و مجوزهای زیست‌محیطی لازم برای آن صادر شده است.
جمالی‌نژاد معتقد است؛هزینه تکمیل فاز اول این پروژه انتقال آب، حدود ۳۵ هزار میلیارد تومان اعلام شده است و این هزینه نه از محل بودجه عمومی، بلکه توسط خود صنایع تأمین شده است و این اقدام بر اساس قانونی صورت گرفته که بر اساس آن، صنایع موظف به تأمین نیاز آبی خود از منابع آب نامتعارف (مانند دریا) هستند. 
به گفته استاندار اصفهان با اجرای این طرح، صنایعی که سال‌ها از منابع آب زاینده‌رود استفاده می‌کردند، اکنون نیاز خود را از این طریق تأمین و برداشت خود از رودخانه را قطع می‌کنند.
او گفت:از نظر اجتماعی، گزارش‌ها حاکی از آن است که این پروژه کمترین تعارضات اجتماعی را به همراه داشته است که دلیل این امر را می‌توان در منبع تأمین آب (دریای بیکران) دانست که به طور مستقیم با منابع آب شیرین داخلی و مصارف شرب و کشاورزی در تعارض نیست./

/*هاجر مقضی خبرنگار جام جم آنلاین اصفهان