چشم‌انداز سفر عراقچی به مسکو

در شرایط کنونی، دو کشور در حوزه‌های مختلف از ظرفیت‌های قابل‌توجهی برای توسعه همکاری برخوردارند که مهم‌ترین آن حوزه اقتصادی است.  ایران و روسیه هر دو تحت تحریم‌های گسترده غرب قرار دارند و همین موضوع، برخلاف تصور اولیه، می‌تواند به یک مزیت دوجانبه تبدیل شود. تحریم‌ها که معمولا به‌عنوان عامل بازدارنده در روابط اقتصادی کشورها عمل می‌کنند، در مناسبات تهران و مسکو کارکردی معکوس دارند‌؛ چراکه هر دو کشور به‌طور همزمان هدف این فشارها هستند و عملا نگرانی از تحریم‌های ثانویه، مانع جدی برای گسترش همکاری‌ها ایجاد نمی‌کند. این وضعیت، تفاوت معناداری میان روابط ایران و روسیه با روابط ایران و برخی شرکای دیگر مانند چین ایجاد می‌کند‌؛ جایی که شرکت‌ها و بازیگران اقتصادی ممکن است ملاحظات جدی‌تری نسبت به تحریم‌ها داشته باشند. در این میان، یکی از مهم‌ترین پروژه‌هایی که می‌تواند محور گفت‌وگوهای دو طرف قرار گیرد، کریدور راهبردی شمال ـ جنوب است. این پروژه نه‌تنها منافع اقتصادی قابل‌توجهی برای ایران به همراه دارد، بلکه برای روسیه، به‌ویژه پس از تحریم‌های ناشی از بحران اوکراین و محدود شدن مسیرهای تجاری با غرب، از اهمیتی دوچندان برخوردار است. مسکو به‌دنبال مسیرهای جایگزین برای تداوم مبادلات کالایی خود است و ایران می‌تواند دراین زمینه نقشی کلیدی ایفا کند.علاوه بر حوزه‌های سنتی همکاری، ازجمله همکاری‌های هسته‌ای و مبادلات اقتصادی دوجانبه، تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی نیز جایگاه ویژه‌ای در رایزنی‌های تهران و مسکو دارد. پرونده هسته‌ای ایران و تلاش‌های غرب برای اعمال فشار و فعال‌سازی سازوکارهایی مانند مکانیزم ماشه، از جمله موضوعاتی است که روسیه همواره با آن مخالفت کرده و همچنان یکی ازمحورهای مهم گفت‌وگومیان دوکشور به‌شمار می‌رود.درکنار این مسائل، تحولات غرب آسیا، از سوریه، لبنان و غزه گرفته تا مسائل مرتبط با قفقاز و مناطق پیرامونی ایران و روسیه، در زمره اولویت‌های راهبردی دو طرف قرار دارد.مجموعه این عوامل نشان می‌دهد سفر عراقچی به مسکو می‌تواند در راستای تعمیق روابط دوجانبه و هماهنگی بیشتر در مواجهه با چالش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ارزیابی شود‌؛ سفری که اگر به‌درستی مدیریت شود، می‌تواند در مسیر تحقق افق‌های ترسیم‌شده روابط تهران و مسکو قرار گیرد.