یک جرعه دانایی در مداری بسته

مدار بسته، برنامه‌ای گفت‌وگومحور است که بدون اجرای مجری در یک گفت‌وگوی علمی اما جذاب برای عموم مردم چند کارشناس راجع به یک موضوع به بحث و تبادل نظر می‌پردازند. از نکات جالب این برنامه این است که همان هنگام که بحثی در این سوی استودیو در حال شکل‌گیری است، در سمت دیگر استودیو در آزمایشگاهی که به همین منظور طراحی شده موضوع مورد بحث به صورت عملی تفسیر می‌شود و کارشناسان تلاش می‌کنند مخاطبان را در یک فضایی علمی و عینی قرار دهند تا موضوع برنامه برای آنها قابل فهم و درک شود.

علی ملکی، تهیه‌کننده برنامه مداربسته در گفت‌وگو با جام‌جم درباره ایده اصلی این برنامه گفت: ایده اولیه مدار بسته توسط محمدفواد صفاریان‌پور مطرح شد و در ادامه تصمیم گرفتیم برنامه‌ای تهیه کنیم که موضوعات مختلف علمی را به‌صورت کارگاهی بررسی کند.

وی اضافه کرد: ما در این برنامه در یک کارگاه موضوعات علمی را به صورت عملی و کاربردی مورد مطالعه قرار می‌دهیم و سعی می‌کنیم در کنار مطرح‌کردن جنبه تئوریک مباحث توسط کارشناسان آن حوزه، از نظر کاربردی هم این موضوع را بررسی کنیم تا موضوع برای بینندگان علاقه‌مند کاملا جا بیفتد. ملکی با بیان این‌که ابتدا قرار بود این مجموعه در 52 قسمت تهیه شود، گفت: بنا به دلایلی تعداد قسمت‌های این مجموعه به 26 قسمت رسید که تاکنون همه این قسمت‌ها تولید و ضبط شده است.

وی افزود: مخاطب هدف ما مخاطب عام است. ما قصد نداریم که به‌صورت تخصصی با موضوعات علمی برخورد کنیم و مخاطب یا قشر خاصی را در نظر بگیریم. همچنین از آنجا که هدف ما آموزش نیست، بلکه ارائه اطلاعات به عموم مردم است مخاطبان ما هم عموم مردم هستند. به همین دلیل در طول برنامه سعی می‌کنیم در طول برنامه با بیانی ساده مباحث علمی را مورد توجه قرار دهیم. ملکی با اشاره به این‌که موضوعات این برنامه در شورای سردبیری انتخاب می‌شود، گفت: این شورا با توجه به نیاز، علایق و سلایق مردم موضوعاتی را که برای آنها در زندگی روزمره کاربرد دارد، انتخاب می‌کند. وی افزود: همچنین سعی کردیم در برنامه به فراخور موضوع مورد بحث از اساتید و پژوهشگران حوزه‌های مختلف استفاده کنیم تا بار علمی برنامه را افزایش دهیم. پژمان نوروزی، نفیسه نعیمی‌پور، عرفان خسروی، جبارزاده و... از جمله کارشناسان این برنامه تلویزیونی هستند.

میلاد شیران، یکی از مجریان این برنامه با بیان این‌که اجرا در این برنامه کاملا با اجرا در برنامه‌های دیگر متفاوت است، گفت: از آنجا که هدف اصلی برنامه مدار بسته متفاوت با سایر برنامه‌های علمی است و برنامه بیشتر جوان‌پسند است، ماهیت اجرا نیز به طور کلی متفاوت است.

وی ادامه داد: مدار بسته سعی می‌کند به گونه‌ای به موضوعات علمی بنگرد که تا به‌حال کمتر به آن پرداخته شده است. به طور مثال، وقتی درباره موضوعی به نام سنگ صحبت می‌کنیم، سعی می‌کنیم به تمام جنبه‌ها و موضوعات مرتبط درباره سنگ صحبت کنیم. مثلا در این برنامه از سنگ کلیه صحبت می‌کنیم تا سنگ بازی و انواع سنگ‌ها در طبیعت و...

این نوع ارائه اطلاعات آن هم در کنار صحبت با کارشناسان به صورت علمی و تئوریک، یک بسته کامل از اطلاعاتی که بینندگان باید درباره مباحث علمی بدانند به آنها ارائه می‌کند. وی در مورد این‌که مجری این برنامه‌ها باید اطلاعات نسبتا زیادی راجع به موضوعات مطرح‌شده در برنامه داشته باشد، افزود: صحبت با کارشناسان و هدایت بحث‌های مطرح شده در برنامه نیاز به داشتن اطلاعات اولیه و کافی درباره یک موضوع علمی دارد و یک مجری باید آنقدر با مباحث احساس نزدیکی کند تا چیزی که از محتوای کلامش برمی‌آید بر دل بیننده بنشیند.

وی افزود: من در اجرا سعی می‌کنم به گونه‌ای عمل کنم که بیننده حس کند کنار ما نشسته و دارد به گفت‌وگوی ما گوش می‌کند. حتی دوربین‌ها هم به صورتی کار گذاشته شده‌اند که انگار بحث دوستانه‌ای مثلا در یک در کافی‌شاپ در حال شکل‌گرفتن است. این موضوع به راحت‌بودن و منعطف‌بودن فضای کار کمک زیادی می‌کند. در عین حال اما باید در کنار این صمیمیت، گزاره‌هایی که در برنامه‌سازی تلویزیون باید در نظر گرفته شود نیز رعایت شود.

این مجری ادامه داد: یکی از این گزاره‌ها همان احترام به مخاطب است به این صورت که باید در حین این‌که سعی می‌کنم در اجرا به گونه‌ای با کارشناس صحبت کنم که گویی یک گفت‌وگوی خودمانی است، نقش مخاطب را از یاد نبرده و او را نیز در بحث وارد کنیم.

شیران ادامه داد: از آنجا که موضوع مدار بسته علمی است باید به صورتی وارد مباحث شویم که بیننده جذب برنامه شده و آن را دنبال کند. به همین خاطر در استفاده از لحن و ادبیات در اجرا بسیار وسواس داریم. استفاده از کلمات ثقیل و سنگین، بار علمی و سنگین برنامه را بالا می‌برد و ممکن است برنامه با خطر ثقیل‌بودن مواجه شود و نتواند با عموم مخاطبان ارتباط برقرار کند. ما در مداربسته، روحیه آکادمیک و دانشگاهی ذاتی برنامه را با ادبیاتی عامی و نو آنقدر جذاب کنیم تا مخاطبان از تماشای آن لذت ببرند و آموزش‌های لازم را فرا بگیرند.