نقاش مرده

این فیلم تلویزیونی همچنین با نگاهی انتقادی به موضوع سودجویی از خبر و رسانه و سرعت انتشار اخبار کذب در سطح جامعه نگاه جدیدی داشت که باوجود اهمیت تا پیش از این اگر نگوییم هیچ، اما کمتر در فیلم‌ها و سریال‌ها به آن اشاره شده است.

لبخند در مراسم ترحیم، هرچند آغاز داستان و گره اصلی را بر مبنای سوء استفاده از اعلام دروغین مرگ برای رهایی از مشکلات مالی بنا گذاشته است، اما در بیان این داستان که نمونه‌هایش را بارها دیده‌ایم از اتفاقات و حوادثی استفاده کرد که مخاطب با دیدن آن احساس نمی‌کرد با ماجرایی تکراری مواجه است.

در واقع با توجه به محدودیت سوژه‌ها و موضوعات مورد استفاده توسط فیلمنامه نویسان، نحوه طرح داستان با محوریت یک سوژه تکراری و پروراندن همان سوژه‌ها در قالب داستانی متفاوت و خلاقانه است که اهمیت پیدا می‌کند و سازندگان این فیلم تلویزیونی نیز تلاش کرده‌اند این خط داستانی در بطن ماجرایی دست اول به تصویر درآید.

لبخند در مراسم ترحیم، داستان پژمان امیری، استاد نقاشی دانشگاه هنر است که تصور می‌کند کسی قدر آثار و هنرش را نمی‌داند.

او به این موضوع معترض است و به همین دلیل همواره در مواجهه با دوستان و آشنایان، خود را در دسته هنرمندانی طبقه‌بندی می‌کند که بعد از مرگش معروف می‌شود.

او همچنین به دلیل چکی که دست فردی به نام نصرت شرخر دارد از طرف او تهدید می‌شود و در ادامه بر اثر شوخی یکی از دانشجویانش که از او آزرده شده، خبر مرگش به صورت پیامکی منتشر می‌شود و همه تصور می‌کنند او فوت کرده است.

شهرام، برادر زن پژمان که از قضا مدیرمسوول یک مجله هنری است از این موقعیت سوء استفاده کرده و استاد و همسرش را قانع می‌کند از این فرصت برای فروش آثار نقاشی استفاده کنند و خودش در دامن زدن به این موضوع و انتشار هر چه بیشتر این شایعه از طریق رسانه‌ای که در اختیار دارد، تلاش می‌کند.

حسین قناعت به عنوان کارگردان فیلم تلویزیونی لبخند در مراسم ترحیم که پیش از این از او فیلم‌های ماجراهای اینترنتی و من و نگین دات‌کام را نیز دیده‌ایم در لابه‌لای فیلم خود بار دیگر علاقه‌اش به مباحث جدید عصر ارتباطات را نشان داد و در بخش‌های مختلف این فیلم سعی کرد با استفاده از این عناصر به واقعی‌تر شدن شخصیت‌ها کمک کند.

همچنین از آنجا که مخاطبان با زبان طنز بیشتر ارتباط برقرار می‌کنند، لبخند در مراسم ترحیم با استفاده از طنز موقعیت و استفاده از یک تیتراژ متفاوت که کاریکاتوری از شخصیت‌های اصلی را نمایش می‌داد توانست داستان خود را بسیار روان‌تر و صمیمانه‌تر روایت کند و این مقوله یکی از نقاط قوت این فیلم تلویزیونی بود.

نگاه منتقدانه این اثر به مقوله سرعت انتشار اخبار کذب در عصر شبکه‌های اجتماعی و ارتباطات مجازی نیز نگاه قابل توجهی است که هرچند می‌توانست ابعاد بیشتری از این قضیه را دستمایه قرار دهد، اما در همین ابعاد نیز پیش از این مطرح نشده بود و نیاز به آن حس می‌شد.

حتی می‌توان گفت این بخش از ماجرای لبخند در مراسم ترحیم برخلاف مبنای اصلی گره‌گشایی این اثر یعنی همان سوءاستفاده از مقوله مرگ، بسیار بکر و دست نخورده است و آنقدر ابعاد گسترده‌ای دارد که می‌توان چندین و چند فیلمنامه بر مبنای آن نوشت.

شاید حالا که رسانه‌ها بر اهمیت مقوله شهروند خبرنگار به عنوان منابع دست اول خبر واقف هستند و درعمل بسیاری از اخباری را که توسط مردم عادی دست به دست می‌چرخد به تیتر یک خود تبدیل می‌کنند، نگاه داستانی به آن، هم برای نویسنده و هم مخاطب جذابیت‌های زیادی داشته باشد.

امروزه سرعت دست به دست شدن اخبار و به اشتراک‌گذاری خبرها چه در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و چه از طریق تلفن‌های همراه و پیامک آنقدر زیاد است که براحتی می‌توان از آن سوءاستفاده کرد و در ایران نیز با این‌که میزان نفوذ اینترنت محدودتر از سایر کشورهاست، اما آسیب‌های ناشی از انتشار اخبار کذب و شایعه به عنوان یکی از آسیب‌های جدی عرصه رسانه مطرح است و نحوه مواجهه با آن همواره مورد بحث و بررسی کارشناسان رسانه قرار می‌گیرد.

کاربران بسیاری در ایران ایمیل‌ها و پیامک‌های حاوی اخبار و اطلاعات نادرست را بدون حتی لحظه‌ای تفکر درباره صحت و سقم آن بسرعت send to all می‌کنند و اگر این شیوه بدون آسیب‌شناسی و آموزش سواد رسانه‌ای به آنها ادامه یابد دیگر نمی‌توان جلوی آن را گرفت.

اگر با همین سرعتی که تکنولوژی و ابزارهای رسانه‌ای رو‌به پیشرفت است، بتوان فیلم‌ها و سریال‌هایی برگرفته از ماجراها و داستان‌های این حیطه تولید کرد، علاوه بر جذابیت و به روز بودن برای مخاطبان، میزان آگاهی آنها را که اغلب در زمره کاربران اینترنت و تلفن همراه هم قرار دارند بالا خواهد برد.

لبخند در مراسم ترحیم تلاش کرد گوشه‌ای از این آسیب‌های رسانه‌ای را به تصویر بکشد، اما این عرصه برای آنهایی که خلاق هستند جای کار بسیاری دارد.

مبینا بنی‌اسدی - جام جم