بانک‌های ایرانی «سوئیفت» را دور زدند

به گزارش خبرنگار ما، شبکه سوئیفت از روز شنبه بیست وهفتم اسفند 90 در راستای تحریم‌های غرب علیه ایران، ارائه خدمات به برخی بانک‌های ایرانی و از جمله بانک مرکزی ایران را قطع کرد. به این ترتیب پیش‌بینی می‌شد ایران نتواند به مبادلات ارزی خود در جهان ادامه داده و جابه‌جایی پول توسط ایران میان کشورهای هدف با اخلال و دشواری جدی مواجه شود.

استدلال تحریم‌کنندگان این بود که تقریبا تمامی پیام‌های مالی و ارزی که میان بانک‌های جهان برای جابه‌جایی پول مبادله می‌شود، در بستر سوئیفت صورت می‌گیرد؛ زیرا این شبکه اصولا با این هدف راه‌اندازی شده که بستری امن و سریع برای تبادل پیام‌های مالی بین‌بانکی فراهم کند.

به این ترتیب با قطع دسترسی ایران و بانک مرکزی به این شبکه، اخلال جدی در جابه‌جایی پول و انجام حوالجات مالی میان ایران و جهان ایجاد خواهد شد.

نگاهی به شیوه کارکرد سوئیفت نیز این پیش‌بینی را قرین به صحت به نظر می‌آورد. سوئیفت یک انجمن تعاونی غیرانتفاعی است که در می 1973 میلادی توسط 239 بانک از 15 کشور اروپایی و آمریکایی راه‌اندازی شد و هدف از آن جایگزینی روش‌های غیراستاندارد کاغذی در سطح شبکه بانکی بین‌المللی با یک روش استاندارد شده جهانی بود.

هم اکنون 7000 موسسه مالی از 197 کشور جهان عضو سوئیفت هستند. مرکز اصلی این شبکه در بلژیک است و آمریکا، هلند، انگلیس و هنگ‌کنگ به عنوان مراکز اصلی پشتیبان فعالیت دارند. سوئیفت در هر کشوری دارای یک نقطه دسترسی یا به اصطلاح SAP است که در ایران این نقطه دسترسی در بانک مرکزی قرار دارد.

اکنون تمام بانک‌های ایرانی به SAP سوئیفت در بانک مرکزی ایران متصل و از طریق خطوط ماهواره‌ای پیام‌های مالی مانند معاملات ارزی و حوالجات را از طریق نرم‌افزار سوئیفت انجام می‌دهند. پس از اعمال تحریم‌های ایران، سوئیفت نقطه دسترسی یا SAP ایران را مسدود کرد، با این ارزیابی که به این وسیله مبادلات بانکی بین‌المللی ایران مختل خواهد شد.

با این حال با وجود گذشت 11 ماه از قطع دسترسی، خود مقامات سوئیفت به خبرگزاری آمریکایی داوجونز که متعلق به روبرت مرداک، غول رسانه‌ای جهان است، گفتند که بانک‌های ایرانی موفق شده‌اند با استفاده از روش‌های جایگزین به تبادل پیام‌های مالی بین‌المللی ادامه داده و سوئیفت را دور بزنند.

به گزارش تسنیم و به نقل از داوجونز، مقامات شبکه بین‌المللی سوئیفت تصریح کردند، بانک‌های ایرانی با استفاده از ایمیل و تلفن توانسته‌اند تحریم اعمال شده در زمینه انجام تراکنش‌های مالی از طریق این شبکه را دور بزنند.

به گفته مسئولان سوئیفت، بانک‌های ایرانی توانسته‌اند با استفاده از روش‌های ساده‌تر برای انجام تراکنش‌ها با شرکای بین‌المللی خود، دستورالعمل‌های لازم را به جای استفاده از شبکه سوئیفت توسط ایمیل و تلفن ارسال کنند.

آلین رائس، مدیر اجرایی سوئیفت گفت: کاملا روشن است که ایرانی‌ها ابزارهای دیگری را برای انتقال پول و انجام تراکنش‌ها در اختیار دارند.

این موسسه اروپایی تحت‌ فشارهای آمریکا در مارس سال گذشته دسترسی حدود 30 بانک ایرانی و ازجمله بانک مرکزی ایران به شبکه سوئیفت را قطع کرد.

گاتفرید لبراندت، یکی دیگر از مدعیان سوئیفت نیز گفت: البته که روش‌های جایگزینی وجود دارد؛ شما می‌توانید دستورهای پرداخت خود را از طریق ایمیل ارسال کنید یا می‌توانید از طریق تلفن این کار را انجام دهید، اما این کار به اندازه استفاده از سیستم سوئیفت سهولت و امنیت ندارد. اما، بله راه‌های جایگزین زیادی به جای استفاده از سوئیفت وجود دارد.

وی افزود: ما نمونه‌هایی از بازگشت‌های مجدد به سیستم را در میانمار شاهد بوده‌ایم که بانک‌ها توانسته‌اند مجددا از طریق سیستم فعالیت کنند. همواره شانس اتصال دوباره به سیستم وجود دارد، البته در صورتی که مشکل تحریم بانک‌های حذف شده از سیستم حل شود.

نیویورک‌تایمز: تهران پایتختی تحریم شده نیست

از سوی دیگر، روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز با اشاره به وفور کالا و مشتری در سطح شهر تهران نوشت: تهران پایتخت کشوری تحریم‌شده به ‌نظر نمی‌رسد و آمریکا اطمینانی به موثر واقع ‌شدن تحریم‌ها علیه ایران ندارد.

این روزنامه طی گزارشی از اوضاع اقتصادی در سطح شهر تهران نوشت: در جای‌‌جای این شهر 12 میلیونی، ساخت‌ و ساز خانه‌های ارزشمند ادامه دارد، مهندسان ایرانی و پیمانکاران چینی برای اتمام ساخت یک اتوبان چندبانده در تکاپو هستند و خیابان‌ها پوشیده از بیلبوردهایی است که آخرین مدل‌های تبلت و ماشین ظرفشویی شرکت‌های کره‌ای نظیر سامسونگ و ال‌جی را تبلیغ می‌کنند.

سوپرمارکت‌ها پر از اجناس است و به ‌نظر می‌رسد که هر روز رستوران‌ها و فست‌فودهای جدیدی در تهران افتتاح می‌شوند و هرگز مشتری کم نمی‌آورند.

به ‌طور خلاصه شما احساس نمی‌کنید تهران پایتخت کشوری است که صادرات نفتش یک میلیون بشکه در روز کاهش یافته و کاهش ارزش پول ملی‌اش موجب افزایش تورم شده است. آمریکا اخیرا با اعمال دور جدید تحریم‌ها علیه ایران بر شدت جنگ اقتصادی با ایران افزود.

هدف از دور جدید تحریم‌ها این است که ایران برای فروش نفت خود به معاملات تهاتری روی بیاورد، زیرا دیگر کشورهای مشتری نفت ایران نمی‌توانند پول نفت را مستقیما پرداخت کنند.

این روزنامه آمریکایی در ادامه گزارش خود نوشت: اما بین مقامات آمریکایی در واشنگتن اطمینان چندانی به موثر واقع ‌شدن این تحریم‌ها وجود ندارد. شواهد و قرائن در خیابان‌های تهران نیز حکایت از آن دارد که حتی دور جدید تحریم‌ها نیز نتوانسته ایران را به معامله با آمریکا وادار کند.

این گزارش افزود: البته این لزوما به آن معنا نیست که تحریم‌ها هیچ تاثیری در پی نداشته است. تمام مبادلات مالی ایران با کشورهای دیگر مختل شده و پرداخت پول توسط ایرانی‌ها به خارج از کشور بسیار مشکل شده است. اروپا برای اولین بار نفت ایران را تحریم کرده و چهار تا هشت میلیارد دلار در ماه ایران را متضرر کرده است.

اما به ‌گفته یک اقتصاددان ایرانی که از منتقدان دولت به‌شمار می‌رود، انعطاف‌پذیری اقتصاد ایران می‌تواند غربی‌ها را شگفت‌زده کند. ساختار اقتصاد ایران و روابط مستحکم بین نهادهای دولتی و نیمه‌دولتی و بخش خصوصی به ایستادگی کشور در مقابل تحریم‌ها کمک می‌کند.

100 میلیارد دلار تراکنش ارزی ایران در جهان

در همین حال معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با تشریح جزئیات روش‌های جدید تجارت کالاهای ایرانی با توجه به محدودیت‌های بانکی گفت: تراکنش ارزی ایران در دنیا یکصد میلیارد دلار است.

حمید صافدل در گفت‌وگو با مهر افزود: در تجارت روش‌های مختلفی برای کالا وجود دارد که دامنه آن از روش تهاتر کالا به کالا گرفته تا روش بیع متقابل(بای‌بک) کشیده شده است. بر این اساس، این روش‌ها متناسب با قابلیت انعطاف‌پذیری و جابه‌جایی کالا و ارز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

وی اظهار کرد: متناسب با شرایط و روابط و سطح ارتباطات بانکی کشورها حتی در شرایط بسیار عادی نیز ترکیبی از این روش‌ها استفاده می‌شود. رئیس کل سازمان توسعه تجارت تصریح کرد: هم‌اکنون نیز ترکیبی از این روش‌ها از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت مورد استفاده قرار می‌گیرد، ضمن این‌ که براساس بررسی‌های صورت گرفته ایران صد میلیارد دلار تراکنش ارزی در دنیا دارد که می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌‌های مختلف، نیازهای کشور را با آن تامین کند.