کاهش چشمگیر شمارگان کتاب‌های ادبی

به گزارش جام‌جم، اگر 11 ماه ابتدای سال 91 را با مدت مشابه سال 88 مقایسه کنیم در می‌یابیم شمارگان کتاب‌های ادبی در مجموع حدود 600 هزار نسخه کمتر شده است . از طرفی تعداد متوسط شمارگان هر کتاب حوزه ادبیات (اعم از شعر، داستان، نقد و پژوهش) برای نخستین بار به زیر 2000 نسخه رسیده که بسیار مایوس‌کننده است.

همچنین آمارهای رسمی خانه کتاب نشان می‌دهد که در 11 ماه نخست سال 88 متوسط شمارگان کتاب‌های ادبی 2554 نسخه بود که در سال 89 به 2074 نسخه و در 11 ماه نخست سال 90 به 2004 عنوان و در مدت مشابه سال 91، 1712 نسخه کاهش یافت.

اعظم کیان‌افراز، مدیر نشر افراز نیز به عنوان یک ناشر خصوصی و تخصصی حوزه ادبیات به جام‌جم گفت: سال 91 سال سختی برای صنعت نشر و بازار کتاب بود. همه صنوف وابسته به صنعت نشر در این سال مشکلات زیادی را تحمل کردند.

او درباره این مشکلات گفت: قیمت کاغذ معضلی بود که بسیاری از ناشران را در سال 91 دچار مشکل کرد. البته این بحث آن قدر مطرح شده که حالت کلیشه‌ای به خود گرفته است.

کیان افراز افزود: من به عنوان مدیر یک نشر ناچار بودم کتابی را که می‌خواهم چاپ کنم، به دلیل هزینه‌های بالا با شمارگان کمتری منتشر کنم.این ناشر ادامه داد: وقتی قیمت کاغذ زیاد می‌شود، هزینه‌های چاپ هم افزایش می‌یابد، در نتیجه قیمت پشت جلد کتاب‌ها زیاد ‌شده و همه این‌ها باعث فروش پایین‌تر کتاب می‌شود.

وی با بیان این که این بحث صرفا درباره حوزه ادبیات نیست و به همه حوزه‌ها ارتباط دارد، گفت: ما در انتشارات افراز در سال 91 تنها سه عنوان کتاب داشتیم که به چاپ دوم رسید. مسلما برای منِ ناشر به صرفه‌تر است در یک نوبت چاپ، کتابم را با شمارگان بیشتری منتشر کنم. اما در این بازار پر خطر، بهتر آن است که کتاب را در شمارگان کمتر منتشر کنم تا از فروش آن مطمئن باشم. به همین دلیل امسال شاهد بودیم بسیاری از ناشران کتاب‌های خود را در شمارگان زیر هزار نسخه منتشر می‌کردند.

حیدر ایمنی، مدیر روابط عمومی انتشارات بزرگ سوره مهر و یکی از کارشناسان با تجربه حوزه نشر در گفت‌وگو با خبرنگار جام‌جم از بررسی پیشنهادی جالب در این انتشارات خبر داد.

ایمنی گفت: پیشنهاد شده چاپ اول کتاب‌هایمان را بصورت دیجیتال و با شمارگان 500 نسخه روانه بازار کنیم و پس از بازاریابی به چاپ‌های بعدی با شمارگان‌های بالاتر اقدام کنیم.

به گفته او انشارات سوره مهر هم تعداد قابل توجهی کتاب در صف انتشار و چاپ دارد و مشکلات اقتصادی کار را برای آنها هم مشکل کرده است و این پیشنهاد هم برای برطرف شدن برخی از همین مشکلات است.

اما رضا امیرخانی، نویسنده کشورمان نگاه متفاوتی دارد، او سال 91 را سال خوبی برای صنعت نشر کتاب عنوان کرد و به خبرنگار ما گفت: شرایط اقتصادی سال 91 با همه مشکلاتی که داشت، می‌تواند بارقه‌هایی از امید را به صنعت نشر بازگرداند.

او با بیان این‌که تنگ تر شدن فضای رقابت در نشر عملا به حذف آثار متوسط و پایین‌تر از متوسط منجر خواهد شد، ادامه داد: نشر کتاب در همه جای دنیا کاری سخت شده است و این یعنی ویترین کتابفروشی‌ها خلوت تر اما درخشان‌تر می‌شود.

نویسنده کتاب‌های «من او» و «بیوتن» گفت: در این میان و در بازار تنگ رقابت ناشر خصوصی قوی باقی خواهد ماند و ناشر خصوصی ضعیف و ناشر دولتی چه قوی و چه ضعیف نیز به نظرم حذف می‌شود.

محمدعلی فقیه، مدیر نشر شاهد نیز به عنوان ناشری دولتی درباره افت شمارگان کتاب‌های ادبیات در سال 91 به جام‌جم گفت: وقتی قیمت کاغذ چند برابر می‌شود و هزینه‌های چاپ هم بالا می‌رود، طبیعی است قیمت تمام شده کتاب هم بالا می‌رود. از طرفی هزینه‌های زندگی برای مردم هم بالا رفته است، در نتیجه قدرت خرید کتاب کاهش می‌یابد.

او در پاسخ به این پرسش که چرا ناشران دولتی کمتر دغدغه چاپ کتاب‌هایی را دارند که به سوددهی و فروش بالا بینجامد، گفت: وظیفه نهادهای دولتی صرفا چاپ کتاب‌هایی که فروش کند، نیست. مثلا وظیفه ما در بنیاد شهید به عنوان یک نهاد دولتی، چاپ کتاب‌های سندی و مرجع است. به عبارت دیگر وظیفه ما چاپ کتاب‌های لازم است، نه پرفروش.

مدیر نشر شاهد نتیجه گرفت نباید به ناشران دولتی مانند ناشران خصوصی و فقط با نگاه سوددهی اقتصادی و فروش بالای کتاب نگاه کرد، چرا که ناشران دولتی دغدغه‌های مرکز تحت تصدی خود را در عرصه نشر پیگیری می‌کند.