قطع اندام

اغلب افراد نمی‌توانند بین خونریزی از سرخرگ و سیاهرگ تفاوت قائل شوند و هر نوع خونریزی از دست را به پارگی رگ اصلی یا همان سرخرگ مرتبط می‌دانند.

پارگی سرخرگ (شریان)‌

سرخرگ رگی است که خون را که حاوی اکسیژن و مواد غذایی است به اندام می‌رساند. یکی از عوارض مرگبار بریدگی‌ها، پارگی سرخرگ است. خونریزی از سرخرگ همانند خون از قلب به بیرون پاشیده می‌شود. در پارگی سرخرگ مهم‌ترین اصل بندآوردن خونریزی است، اما بعد از کنترل خونریزی باید بیمار از نظر نیاز به ترمیم بررسی شود.

اگر شریان قطع شده رگ اصلی خونرسان باشد، باید ترمیم شود، اما گاهی سرخرگ آسیب‌دیده از سرخرگ‌های فرعی است، ممکن است بیمار بدون ترمیم نیز ناتوانی جدی نداشته باشد. تصمیم‌گیری در این بیماران نیازمند بررسی دقیق از سوی متخصصان ترمیم یا جراحان عروق است.

پارگی سیاهرگ (ورید)‌

سیاهرگ رگی است که خون برگشتی از اندام را که فاقد اکسیژن بوده و دارای مواد زائد اندامی است، به قلب بازمی‌گرداند. به طور معمول خونریزی سیاهرگ خفیف بوده و براحتی قابل کنترل است. از طرفی معمولا خون با بیش از یک سیاهرگ از اندام‌ها تخلیه می‌شود. همین اصل باعث می‌شود معمولا ترمیم سیاهرگ انجام نشود.

پارگی تاندون

تاندون همان بخش انتهایی عضله است که اتصال‌دهنده عضله به استخوان است. قطع تاندون معادل از دست رفتن عملکرد عضله است. در حین معاینه فردی که دچار پارگی تاندون است متوجه ناتوانی وی برای حرکت بخشی از اندام می‌شویم.

به فرض نمی‌تواند انگشت خود را خم یا راست کند. ترمیم تاندون را باید به متخصصان ارتوپد، طب اورژانس یا جراحان ترمیمی سپرد.

انتقال اندام قطع‌ شده

در بسیاری از حوادث بخشی یا تمام یک اندام قطع می‌شود. قطع عضو اثر مخربی بر عملکرد فیزیکی، شغلی و روانی فرد به‌جا می‌گذارد.

زمانی که با عضوی قطع شده روبه‌رو شدید باید بخش قطع شده را با پارچه‌ای مرطوب و تمیز پوشانده سپس آن را درون کیسه‌ای پلاستیکی که نسبت به آب نفوذناپذیر است، قرار دهید. کیسه پلاستیکی را درون ظرفی محتوی آب و یخ قرار دهید و آن را برای بررسی احتمال انجام پیوند مجدد همراه با مصدوم به مراکز درمانی انجام‌دهنده پیوند اعضا بفرستید.

فرصت برای پیوند در چند ساعت اولیه مقدور است بنابراین در صورتی که با آسیب منجر به قطع اندام روبه‌رو شدید، سریع بیمار را به نزدیک‌ترین مرکز پیوند اعضا انتقال دهید. در هر شهر مرکز یا مراکزی برای پیوند اعضا وجود دارد. پزشکان متخصص پیوند اعضا که عموما ارتوپد یا جراح بوده به صورت بیست‌وچهار ساعته در دسترس هستند.

دکتر بهروز هاشمی - متخصص طب اورژانس