در سال 1311 هجری شمسی در محله سرپولک ، بازار آهنگرهای تهران در خانواده ای مذهبی، فرزندی به دنیا آمد که او را مصطفی نامیدند.
وی دوران ابتدایی را در مدرسه انتصاریه محله پامنار گذراند و دوره متوسطه را در دبیرستان البرز و دارالفنون به پایان رسانید و با ورود به دانشکده فنی دانشگاه تهران در رشته الکترومکانیک تحصیلات عالی خود را آغاز کرد و به عنوان دانشجوی ممتاز این دانشکده فارغ التحصیل و در همانجا به مدت یکسال مشغول تدریس شد.
مصطفی چمران به سبب علاقه شدیدی که به یادگیری مسائل مذهبی داشت از 15 سالگی در درس تفسیرمرحوم آیت الله طالقانی و دروس منطق و فلسفه شهید مطهری شرکت کرد و بهره های فراوانی برد .
او به هنگام تحصیل در دانشکده فنی ، به عضویت انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران در آمد و از اعضای فعال این انجمن شد و در جریانات ملی شدن صنعت نفت و مبارزات پس از آن فعالانه شرکت کرد .
در سال 1337 هجری شمسی با استفاده از بورس تحصیلی دانشجویان ممتاز برای ادامه تحصیل عازم آمریکا شد و در دانشگاه کالیفرنیا، تحصیلات خود را آغاز کرد.
این مهندس ایرانی با دریافت درجه دکترای الکترونیک و فیزیک پلاسما با ممتازترین درجه علمی ، تحسین بسیاری از صاحبنظران و محققان معروف را بدست آورد.
چمران پس از واقعه 15 خرداد 1342، تصمیم به مبارزه مسلحانه با رژیم گرفت و به همین منظور عازم مصر شد و مدت دو سال دوره آموزشهای چریکی و جنگ های پارتیزانی را گذراند.
سپس عازم لبنان شد و با کمک امام موسی صدر که سمت نمایندگی امام ( ره ) را در لبنان داشت، گروه " حرکت محرومین" را بنا نهاد و جناح نظامی آن را که به جنبش امل موسوم است، پایه گذاری کرد و پس از سازماندهی جنبش " امل " ، حملات بیشماری را علیه مواضع صهیونیسم اشغالگر و فالانژیست های وابسته انجام داد و خواب راحت را از چشمان غاصبان صهیونیستی ربود و توفیق یافت که خدمات ارزنده و بسیاری را به امت اسلام انجام دهد.
با پیروزی انقلاب اسلامی، دکتر چمران پس از 23 سال دوری از وطن به ایران بازگشت و نخستین گروه پاسداران انقلاب را در سعدآباد تشکیل داد و به آموزش آنان پرداخت.
دکتر چمران پس از بروز غائله کردستان و محاصره پاوه به همراه شهید سرلشکر ولی فلاحی به آن منطقه عزیمت کرد .
بالگرد حامل چمران و همراهان در میان حلقه محاصره گروهک های ضد انقلاب و زیر آتش شدید آنها وارد پاوه شد و به یاری پاسدارانی شتافت که در حلقه محاصره گیرافتاده بودند ، و در این زمان فرماندهی منطقه از سوی امام (ره ) به وی سپرده شد.
چمران حماسه ساز ِبا تدبیر خود ضمن شکستن محاصره پاوه ، در عرض 15 روز همه شهرها ، راهها و مواضع استراتژیک مهم منطقه را آزاد کرد و یاری مردم کردستان را در کارنامه درخشان خود ثبت کرد .
چندی پس از این پیروزی و اقدامات چشمگیر و درخشان دیگر چمران در دفاع از ملت انقلابی ایران سرافراز ، از سوی امام رحمة الله عهده دار وزارت دفاع شد.
او در اردیبهشت 1359، به سمت نمایندگی و ناظر امام در شورای عالی دفاع منصوب شد و در کنار حضرت آیت الله خامنه ای نماینده دیگر امام در این شورا، به امور دفاعی و نظامی کشور پرداخت.
مصطفی چمران در انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی در سال 1359، به عنوان نماینده مردم تهران انتخاب و در این سنگر مشغول خدمت شد.
با شروع جنگ تحمیلی رژیم بعثی صدام ، دکتر چمران در معیت آیت الله خامنه ای با اجازه امام (ره ) عازم جبهه های جنگ حق علیه باطل شد و درست شب بعد از ورود به خوزستان، نخستین حمله چریکی خود را به همراه تعدادی از نیروهای اسلام علیه تانکهای دشمن که تا نزدیکی اهواز رسیده بودند انجام داد و همین عملیات موجب شد تا نیروهای دشمن کیلومترها عقب نشینی کنند .
وی بلافاصله ستاد جنگ های نامنظم را در اهواز تشکیل داد و واحد مهندسی بسیار فعالی را فراهم کرد که در یک مورد، با نصب پمپ های بسیار قوی ، آب رودخانه کارون را پمپاژ و با ساخت کانالی به طول 20 کیلومتر و عرض 100 متر این آب را به درون این کانال سرازیر کرد و باعث شد تانکهای دشمن برای فرار از زمینهای باتلاقی، کیلومترها عقب نشینی کنند و از فکر تسخیر اهواز خارج شوند و این همه در مدت یک ماه صورت پذیرفت.
از جمله کارهای اساسی دکتر چمران ، ایجاد هماهنگی میان نیروهای سپاه ، ارتش و نیروهای مردمی بود که دوشادوش یکدیگر درعملیات مختلف دلاورانه با دشمن می جنگیدند .
این رزمنده عارف که در جبهه های جنوب و غرب حماسه ها آفرید 30 خرداد 1360، یک روز قبل از شهادت اش در اهواز و در جلسه شورای عالی دفاع برای آخرین بار شرکت کرد و پس از آنکه خبر شهادت فرمانده نیروهای دهلاویه، ایرج رستمی را در سحرگاه 31 خرداد دریافت کرد به سرعت فرد دیگری را برای فرماندهی این محور انتخاب کرد و با خود به دهلاویه برد.
او در این منطقه همچون گذشته خود را به پشت نزدیکترین خاکریز مقابل مزدوران متجاوز بعثی رساند تا تحرک و آرایش نظامی انها را از نزدیک بررسی کند تا تدبیری مناسب برای دفع تجاوز دشمن اندیشیده شود خمپاره ها از هرطرف در اطراف او به زمین می خوردند ، ناگهان خمپاره ای در نزدیکی او منفجر شد و وی از ناحیه پشت سر مورد اصابت ترکش خمپاره دشمن قرار گرفت و با رسیدن به آرزوی دیرینه اش به مقام رفیع شهادت نایل آمد.
شهادت مصطفی چمران رهبر کبیر انقلاب ، حضرت امام خمینی (ره) را بسیار متاثر کرد .
حضرت امام خمینی (ره) به مناسبت عروج خونین چمران پیامی صادر کرد ، در بخشی از این پیام آمده است : شهادت انسان ساز سردار پرافتخار اسلام، و مجاهد بیدار و متعهد راه تعالی و پیوستن به «ملاء اعلی»، دکتر مصطفی چمران را به پیشگاه ولیعصر ارواحنا فداه تسلیت و تبریک عرض میکنم. تسلیت از آنرو، که ملت شهیدپرور ما سربازی را از دست داد، که در جبهههای نبرد با باطل، چه در لبنان و چه در ایران، حماسه میآفرید و سرلوحه مرام او اسلام عزیز و پبروزی حق بر باطل بود. او جنگجویی پرهیزگار و معلمی متعهد بود، که کشور اسلامی ما به او و امثال او احتیاج مبرم داشت و تبریک از آن رو که اسلام بزرگ چنین فرزندانی تقدیم ملتها و توده های مستضعف میکند و سردارانی همچون او در دامن تربیت خود پرورش میدهد. مگر چنین نیست که زندگی عقیده و جهاد در راه آن است؟
در بخش دیگر پیام امام راحل درباره شهادت دکتر چمران آمده است : چمران عزیز با عقیده پاک خالص غیر وابسته به دستجات و گروههای سیاسی، و عقیده به هدف بزرگ الهی، جهاد را در راه آن از آغاز زندگی شروع و به آن ختم کرد. او در حیات، با نور معرفت و پیوستگی به خدا قدم نهاد و در راه آن به جهاد برخاست و جان خود را نثار کرد. او با سرافرازی زیست، و با سرافرازی شهید شد و به حق رسید.
هنر آن است که بیهیاهوی سیاسی، و «خودنمایی» های شیطانی، برای خدا به جهاد برخیزد و خود را فدای هدف کند نه هوی، و این هنر مردان خداست.
او در پیشگاه خدای بزرگ با آبرو رفت، روانش شاد و یادش بخیر.
سالروز شهادت مصطفی چمران ؛ درسآموزی از مکتب سراسر جهاد
بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاعمقدس ،هم در بیانیهای 31 خردادماه سالروز شهادت دکتر مصطفی چمران را فرصتی برای بازنگری و درسآموزی از مکتب سراسر جهاد و تلاش مستمر آن شهید گرانقدر برای سربلندی در میدانهای جهاداکبر و جهاد اصغر دانست.
به گزارش روابط عمومی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاعمقدس، در این بیانیه آمده است:
با گذشت حدود سه دهه از شهادت دکتر مصطفی چمران، یاد و خاطره آن شهید عزیز همچنان در حافظه تاریخی ملّت ایران زنده و منشاء حرکت بالنده و با صلابت آنان در دفاع از انقلاب و نظام و پیمودن مسیر پیشرفت و تعالی کشور است.
قابلیتها و توانمندیهای منحصر بفرد شهید چمران در حوزههای نظامی و دفاعی و برخورداری وی از روح وارسته و والا و نیز تجارب علمی و آموزه های مبارزاتی و انقلابی ناشی از حضور در لبنان و همراهی و مجاورت با رزمندگان مقاومت اسلامی و کمک به آنان برای مقابله با رژیم غاصب و مجعول صهیونیستی ، آن شهید را به چهرهای ممتاز و مرجع نظامی وعملیاتی در یکی از مقاطع حساس تاریخی انقلاب و کشور تبدیل کرده است.
این بیانیه در ادامه با برشماری نقشآفرینی حماسی شهید چمران در رویارویی با تهدیدها و توطئههای ضدانقلاب و دشمنان خارجی به ویژه در صحنههای جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق و حامیان منطقهای و جهانی آن و نیز برخورد قاطعانه با تحرکات براندازانه و تجزیه طلبانه گروهکهای وابسته به استکبار جهانی در کردستان آورده است: تردیدی نیست مقاومت، پایداری، رشادت و فداکاری شهیدچمران در صحنه جهاد علیه دشمنان اسلام و انقلاب میتواند در همه مقاطع تاریخی به ویژه در شرایط کنونی که ایران اسلامی در مصاف تمام عیار با قدرتهای شیطانی و سلطهگر، در حال دفاع از حقّانیت ملّت برای استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای و فنآوریهای پیشرفته و بومی است الگوی امروز نیروهای مدافع انقلاب و نظام و حافظان امنیت، استقلال و تمامیت ارضی کشور قرار گیرد.
این بیانیه در پایان با تجلیل از شخصیت علمی،معنوی و جهادی شهیدچمران و تحسین نقش مؤثر آن شهید در طول دوران نمایندگی حضرت امام خمینی (ره) در شورایعالی دفاع و معرفی وی به عنوان الگویی قابل تمسک برای مجامع علمی و دانشگاهی و نیز نیروهای مسلح آورده است: مطالعه حیات پرحماسه و مخاطره شهید چمران و دیگر شهدای دوران انقلاب و هشت سال دفاعمقدس، مشعل هدایت جوانان پیرو مکتب اسلام ناب محمدی (ص) و عاشقان فرهنگ و تفکر بسیجی درآوردگاههای با جبهه استکبار و سلطه جهانی در مسیر تداوم انقلاب و پیگیری آرمان های حضرت امام خمینی (ره) ومقام معظم رهبری حضرت امام خامنه ای) مدظله العالی) است.
سالروز شهادت مصطفی چمران ؛ درسآموزی از مکتب سراسر جهاد
بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاعمقدس ، در بیانیهای 31 خردادماه سالروز شهادت دکتر مصطفی چمران را فرصتی برای بازنگری و درسآموزی از مکتب سراسر جهاد و تلاش مستمر آن شهید گرانقدر برای سربلندی در میدانهای جهاداکبر و جهاد اصغر دانست.
به گزارش روابط عمومی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاعمقدس، در این بیانیه آمده است:
با گذشت حدود سه دهه از شهادت دکتر مصطفی چمران، یاد و خاطره آن شهید عزیز همچنان در حافظه تاریخی ملّت ایران زنده و منشاء حرکت بالنده و با صلابت آنان در دفاع از انقلاب و نظام و پیمودن مسیر پیشرفت و تعالی کشور است.
قابلیتها و توانمندیهای منحصر بفرد شهید چمران در حوزههای نظامی و دفاعی و برخورداری وی از روح وارسته و والا و نیز تجارب علمی و آموزه های مبارزاتی و انقلابی ناشی از حضور در لبنان و همراهی و مجاورت با رزمندگان مقاومت اسلامی و کمک به آنان برای مقابله با رژیم غاصب و مجعول صهیونیستی ، آن شهید را به چهرهای ممتاز و مرجع نظامی وعملیاتی در یکی از مقاطع حساس تاریخی انقلاب و کشور تبدیل کرده است.
این بیانیه در ادامه با برشماری نقشآفرینی حماسی شهید چمران در رویارویی با تهدیدها و توطئههای ضدانقلاب و دشمنان خارجی به ویژه در صحنههای جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق و حامیان منطقهای و جهانی آن و نیز برخورد قاطعانه با تحرکات براندازانه و تجزیه طلبانه گروهکهای وابسته به استکبار جهانی در کردستان آورده است: تردیدی نیست مقاومت، پایداری، رشادت و فداکاری شهیدچمران در صحنه جهاد علیه دشمنان اسلام و انقلاب میتواند در همه مقاطع تاریخی به ویژه در شرایط کنونی که ایران اسلامی در مصاف تمام عیار با قدرتهای شیطانی و سلطهگر، در حال دفاع از حقّانیت ملّت برای استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای و فنآوریهای پیشرفته و بومی است الگوی امروز نیروهای مدافع انقلاب و نظام و حافظان امنیت، استقلال و تمامیت ارضی کشور قرار گیرد.
این بیانیه در پایان با تجلیل از شخصیت علمی،معنوی و جهادی شهیدچمران و تحسین نقش مؤثر آن شهید در طول دوران نمایندگی حضرت امام خمینی (ره) در شورایعالی دفاع و معرفی وی به عنوان الگویی قابل تمسک برای مجامع علمی و دانشگاهی و نیز نیروهای مسلح آورده است: مطالعه حیات پرحماسه و مخاطره شهید چمران و دیگر شهدای دوران انقلاب و هشت سال دفاعمقدس، مشعل هدایت جوانان پیرو مکتب اسلام ناب محمدی (ص) و عاشقان فرهنگ و تفکر بسیجی درآوردگاههای با جبهه استکبار و سلطه جهانی در مسیر تداوم انقلاب و پیگیری آرمان های حضرت امام خمینی (ره) ومقام معظم رهبری حضرت امام خامنه ای) مدظله العالی) است.(واحد مرکزی خبر)
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد