کارآفرین دانش‌بنیان چهره شهرش را عوض می‌کند

به همین منظور گفت‌وگویی با رمضان لطفی معاون توانمندسازی، کارآفرینی و مشارکت‌های اجتماعی سازمان رفاه و خدمات و مشارکت اجتماعی شهرداری تهران و کارشناس ارشد مدیریت کارآفرینی انجام دادیم تا درباره این موضوع اطلاعات بیشتری بدست آوریم.

کارآفرینی چقدر می‌تواند در توسعه پایدار شهری موثر باشد؟

کارآفرینی صرفا ایجاد اشتغال یا اشتغالزایی نیست بلکه یک شیوه ارزش‌آفرین برای بهتر زندگی کردن شغلی، فرهنگی، اقتصادی و... است؛ بنابراین اگر بتوانیم این شیوه ارزش‌آفرین را در تمام دوره‌های زندگی‌مان جاری کنیم قطعا توانسته‌ایم به نتایج مطلوب برسیم و بگوییم که ما در آن بخش کارآفرینی کرده‌ایم.

کارآفرین، کسی است که می‌تواند با استفاده از دو رکن اساسی خلاقیت و نوآوری، میم مشکلات را بردارد و به شکلات و شیرینی تبدیل کند و ایده‌ای نو، شغلی جدید، اثری هنری یا شگفتی تازه‌ای خلق کند که کارآیی بسیاری در حوزه مدیریت شهری، توسعه پایدار شهری، توسعه شهر، محله و کشورمان داشته باشد. مثلا کارآفرین می‌تواند طرحی نوآورانه خلق کند که وضع ترافیک، مبلمان شهری، فضای سبز، پسماندها و سایر حوزه‌های خدمات شهری بهبود یابد.

این اتفاق‌ها مبنایی است که شهروند هر شهری با محل سکونت و اطرافیان خود ارتباط مفید و موثر داشته باشد. در نهایت این ارتباط مفید، کارآمدی و کارآیی اثربخش می‌تواند در شهر نیز هویدا و ظاهر شود.

در حال حاضر برای تجاری کردن دستاوردهای علمی و تجربی شهروندان خلاق در زمینه‌های مختلف دانش و فناوری چه بسترهایی فراهم است؟

در حال حاضر 315 خانه کارآفرینی به منظور انجام فعالیت‌هایی مانند مشاوره، آموزش، ترویج و توسعه کارآفرینی و همچنین اشتغالزایی و کسب و کار در 22 منطقه شهری تهران دایر است و به این ترتیب یک شهروند خلاق، خصوصا خالق ایده نویی که در مدیریت شهری کارآمدی داشته باشد برای بحث خود اشتغالی و کسب و کارهای کوچک و متوسط می‌تواند با مراجعه به مراکز محل سکونتش برای اجرایی و عملیاتی شدن طرح خود از این مراکز مشاوره بگیرد. موضوع این طرح‌ها و کسب کارها در این مراکز مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و در نهایت بنا بر اهمیت طرح، فضاهای انکوباتور(مرکز رشد) و گردشی که مهم‌ترین هدفش توانمندسازی کارآفرین است، مدتی در اختیار شهروند خلاق قرار می‌گیرد تا زمان رونق کسب و کار از این فضا استفاده کند. همچنین ما به نوبه خود در حوزه شهری و مدیریت شهرداری تهران، بسترها و ماموریت‌هایی برای تسهیل دغدغه‌های کارآفرین به لحاظ حقوقی و قانونی فراهم کرده‌ایم چون اگر یک کارآفرین و مخصوصا یک کارآفرین دانش‌بنیان بداند در سازمان بسیج کشور، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، پارک‌های علم و فناوری، مراکز و دانشگاه‌های کشور چه خدمات و فعالیت‌هایی انجام می‌‌شود، زودتر می‌تواند به خواسته‌های خود برسد به همین دلیل ما با نشست‌های مختلف با پارک علم و فناوری دانشگاه تهران، سازمان بسیج علمی، پژوهشی کشور و معاونت علم و فناوری ریاست‌جمهوری توانستیم تاکنون بیش از 50 شرکت صاحب ایده را به حوزه‌های مختلف مدیریت شهری ارتباط دهیم.

یکی از حوزه‌هایی که می‌تواند موجب رونق کارآفرینی و توسعه اقتصادی شود، تمرکز در حوزه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات ICT یا به عبارتی شهرداری الکترونیک است که کشوری مانند کانادا در این حوزه به خوبی ورود پیدا کرده است. شهرداری‌ها در کشور سوئد هم مطالعاتی انجام داده‌اند و با اتخاذ سیاست‌های مناسب و حمایت‌های لازم از مطالعات انجام شده در دانشگاه‌‌ها و محصولات نوآور آن شرکت‌ها، آنها را به طرح تجاری تبدیل کرده‌اند، ما چه کار کرده‌ایم؟

به نظر من این کشورها از حمایت‌ها و رویکردهای تخصصی برخوردارند. آنها بسترسازی مناسبی برای تامین و رفع نیازهای شهری‌شان فراهم کرده‌اند. به عنوان مثال آنان برای تسهیل قوانین و ضوابط حوزه شهری خود، انگیزه این را یافته‌اند که به بحث آی‌تی ورود پیدا کنند؛ بنابراین برای رسیدن به جایگاه آنان باید چنین بسترهایی را بخصوص در حوزه مدیریت شهری در کشورمان فراهم کنیم. مثلا ما باید دبیرخانه‌ای به این منظور ایجاد کنیم و به نیازهای هر مخترع یا مبتکر هر ایده و طرحی بدون کوچک‌ترین دغدغه فکری پاسخ داده شود که ان‌شاءالله در آینده‌ای نزدیک این دبیرخانه را افتتاح خواهیم کرد.

همچنین باید به این مساله توجه داشته باشیم که شهر، شهروند و حوزه شهری سه ضلع یک جامعه شهری را تشکیل می‌دهند که باید بین اضلاع هر یک از آن ارتباطی صحیح، منطقی، تخصصی و فنی برقرار شود. امروزه حوزه مدیریت شهری به لحاظ ساختار فیزیکی‌اش مانند داشتن خانه‌های فرهنگ، کارآفرینی و مراکز فرهنگی و همچنین کسب اعتماد و ارتباط موثر و مداوم شهروندان با شهرداری، ارتباط مویرگی بین این سه اضلاع دارد بنابراین می‌تواند از این فرصت‌ها و امتیازها نهایت استفاده را ببرد و از بزرگ‌ترین سرمایه انسانی که شهروندان هستند برای توسعه پایدار شهری و حل مشکلات شهری کمک بگیرد؛ رویکردی که کشورهای پیشرفته به آن توجه ویژه‌ای داشته‌اند. ما نیز باید چنین رویکردی را دنبال کنیم.

برای توسعه کارآفرینی شهری چه اقداماتی ضروری است؟

اول این که تخصصی شدن کارآفرین می‌تواند کمک زیادی به رفع نیازهای جامعه کند؛ بنابراین لازم است ما براساس بافت اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و ظرفیت‌ها هر محله و ناحیه، کسب و کارها، تعاونی‌ها و کارآفرینی‌هایی را ایجاد و در اختیار شهروندان قرار دهیم و به عنوان حوزه مدیریت شهری باید در بحث آموزش و مشاوره، خصوصا بحث‌هایی ترویجی، کاری کنیم که هر خانه محله، دست‌کم یک شهروند کارآفرین داشته باشد. دوم این که برای گسترش کارآفرینی در جامعه باید مدیر کارآفرینی در هر سازمانی داشته باشیم. مدیر یک سازمان باید ارتباط تخصصی با نشست‌ها، کارگاه‌ها، نمایش‌ها و تمام موضوع‌های تخصصی داشته باشد تا زمانی که یک کارآفرین به او مراجعه می‌کند، او اشراف کاملی نسبت به آن موضوع داشته باشد وگرنه راه به جایی نخواهد برد و سوم این که با کارآفرینی سازمانی است که می‌توانیم از دو عنصر خلاقیت و نوآوری بهره‌برداری کنیم؛ زیرا با این دید می‌توانیم تعیین کنیم که یک سازمان با انجام چه کاری به بهره‌وری برسد و با انجام چه کاری نگاه کارمندی را از خود دور کند.

فرزانه صدقی‌ - جام‌جم