سلامت دیروز و امروز

در گذشته‌ای نه‌چندان دور بیشتر افراد جامعه مجبور به ورزش روزانه بودند. کار در مزرعه، دامداری و انواع کارهای خدماتی موجب فعالیت روزانه زن و مرد و حتی نوجوانان می‌شد. از طرفی، مواد غذایی کم بود و مردم نمی‌توانستند پرخوری کنند. ورزش روزانه و خوردن غذا به میزان کم موجب می‌شد زندگی بانشاط و آرامش جریان داشته باشد.

آن زمان‌ها مشکل اصلی که سلامت را تهدید می‌کرد، بیماری‌های عفونی کشنده بود که بشر توان مقابله با آنها را نداشت. سل، جذام، طاعون، وبا و بیماری‌های مشابه بشر را تهدید می‌کرد و هر روز جان هزاران نفر را می‌گرفت و علم پزشکی قدرت کافی برای مهار آنها را نداشت.

سال‌هاست که توانسته‌ایم بر مهاجمان کشنده‌ای مثل آبله، طاعون، حصبه، وبا و دیفتری غلبه کنیم و بیماری‌هایی مثل مالاریا و جذام را نیز اکنون فقط در نقاط عقب‌مانده جهان مشاهده می‌کنیم.

اما واقعیت تلخ این است که مهاجمان جدیدی از سوی خود انسان تولید شده‌است. اشعه مضر خورشید که قبلا از سوی لایه ازن فیلتر می‌شد، اکنون با شدت روزافزون بدن انسان‌ها را هدف قرار می‌دهد. انواع مواد شیمیایی که برای کشتن حشرات استفاده می‌شود در خاک و هوا انباشته شده است.

دود ماشین‌ها و کارخانه‌ها در هوا پراکنده است و با هر تنفس به ریه‌ها و گردش خون وارد می‌شود. رنگ‌ها و طعم‌دهنده‌های مصنوعی در بیشتر غذاهای فرآوری شده وجود دارد و هر روز برای سود بیشتر به تنوع آنها افزوده می‌شود. همه اینها با ورود به سلول‌ها مواد زاید و مضری تولید می‌کند که در نهایت باعث بیماری می‌شود.

زیادشدن شیوع انواع سرطان‌ها در زندگی امروز ناشی از همین مواد زاید و مضری است که آنها را رادیکال آزاد می‌نامیم. در کنار زیاد شدن سرطان، بیماری‌های قلبی ـ عروقی نیز نسبت به گذشته بیشتر شده است که دلیل آن در ادامه می‌آید:

با مکانیزه‌شدن کشاورزی، دامداری و کارهای خدماتی، ورزش روزانه تعطیل شد و بشر غذای بیشتری برای خوردن در اختیار دارد. اکنون بیشتر مردم زیاد می‌خورند و کمتر حرکت می‌کنند. پرخوری و کم‌تحرکی موجب بیماری «ایکس» می‌شود.

این بیماری را می‌توان مربع مرگ نامید. در چهارگوشه این مربع، چهار بیماری مخفی شامل چاقی شکمی، فشار خون، زیادی انسولین خون و زیادی چربی‌های نابجای خون جای گرفته‌است و در قلب این مربع تنگ‌شدن رگ‌های قلبی و مغزی که عامل سکته است، قرار دارد البته علم پزشکی با تعویض رگ‌ها توانسته جلوی مرگ ناشی از تنگی عروق را هم بگیرد، ولی آیا بعد از این اعمال جراحی، شادابی و نشاط گذشته وجود دارد؟

واقعیت این است که با کنترل عفونت‌ها طول عمر بشر زیاد شده است، ولی صنعتی‌شدن و پرخوری در کنار بی‌تحرکی موجب زیادشدن سرطان‌ها و تنگ‌شدن رگ‌های قلبی و مغزی شده است. اکنون بشر بیشتر عمر می‌کند، ولی آیا سالم‌تر است؟

دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماری‌های غدد