شکیبایی، شرط موفقیت در دیپلماسی است

با این حال سوال اینجاست که برنامه‌های ارائه شده برای رفع چالش‌های کنونی پیش‌روی سیاست‌ خارجی، با کدام تاکتیک‌های دیپلماتیک به تحقق اهداف پیش‌بینی شده می​انجامد؟ این همان سوالی است که آن را با جواد جهانگیرزاده عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست‌ خارجی مجلس به بحث گذاشته‌ایم.

همزمان با آغاز فعالیت‌های دولت جدید، برخی موضوع تغییر راهبردی سیاست‌ خارجی کشورمان را مطرح می‌کنند. با توجه به ساختار نظام سیاسی در ایران، تغییر دولت چه تاثیری بر تغییر سیاست‌ خارجی می‌گذارد؟

اصول سیاست‌خارجی در ایران ثابت است، چراکه براساس قانون، این اصول در سطحی فراتر از دولت‌ها طراحی می‌شود. با وجود این دولت‌ها می‌توانند با توجه به اهداف موردنظر در عرصه‌های دیپلماتیک، روش‌هایی متفاوت با گذشته ارائه دهند که بتواند کشور را به حصول نتیجه نزدیک‌تر کرده و به کامیابی در دیپلماسی بینجامد.

دولت یازدهم با شعار افزایش تعاملات جهانی و گشایش در سیاست‌ خارجی کار خود را آغاز کرده است. به نظر شما دستگاه دیپلماسی چه ابزارهایی را باید در اختیار بگیرد تا این شعارها عملیاتی شود؟

همان‌طور که رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه نیز اشاره کرده‌اند، تعامل با جهان می‌تواند به عنوان یک اصل مدنظر دولت قرار گیرد؛ اما به نظر من، استفاده از دیپلمات‌های باتجربه، بهره بردن از منطق پذیرفته شده جهانی، ایستادگی بر اصول و منفعل نبودن می‌تواند چارچوبی را برای دستگاه دیپلماسی ما فراهم آورد که آن را برای رسیدن به هدف کمک کند. با این حال باید توجه کرد که گاهی رعایت منطق و اخلاق دیپلماتیک به انفعال در رفتار منجر می‌شود که باید برای گریز از این آسیب، ایستادگی بر اصول را همواره موردتوجه قرار داد.

با توجه به طرح برخی مباحث درباره سپردن مسئولیت مذاکرات هسته‌ای به وزارت امورخارجه، آیا فکر می‌کنید که این امر می‌تواند ابزاری برای پیش‌بردن شعارهای یادشده باشد؟

البته تصمیم‌گیری در این رابطه در سطوح عالی نظام انجام می‌شود، اما مهم‌تر از این‌که مسئولیت راهبری این مذاکرات در اختیار شورای عالی امنیت ملی باشد یا وزارت خارجه، این نوع عملکرد و جهتگیری‌های ماست که می‌تواند عامل موفقیت یا شکست در مذاکرات باشد. ما باید به‌جای درگیر شدن در چنین مباحثی، برنامه و پیام خود را برای پیگیری مذاکرات دنبال کنیم.

علاوه بر این، سرنوشت مذاکرات به طرف مقابل هم بستگی دارد و در هر صورت ما باید این مهم را در نظر داشته باشیم که با ارزیابی دقیق شرایط بین‌المللی، از یک‌سو حقوق کشور را به‌طور مستمر پیگیری کرده و از سوی دیگر دقت کنیم که عقب‌نشینی و امتیاز دادن، هرگز ما را به نتیجه نمی‌رساند.

شما فکر می‌کنید که اکنون 1+5 آماده ورود به مذاکراتی هدفمند است؟

هرچند با توجه به وجود پشت‌پرده‌ها، پیش‌بینی این‌که طرف مقابل ما واقعا خواستار رسیدن به نتیجه است، مشکل  به نظر می‌رسد، با وجود این لااقل در سطح اظهارنظر، ما با اعلام آمادگی از سوی آنان مواجه هستیم. البته این را هم نباید از یاد برد هم‌اکنون در شرایطی هستیم که چه در داخل و چه در خارج کشور، انتظارات از دستگاه دیپلماسی ما بالاست و مذاکرات هسته‌ای، آزمون سختی برای ارزیابی توان دیپلماتیک ما به‌شمار می‌رود. از همین رو ما باید همزمان با حفظ صراحت لهجه و استفاده از روش‌های جدید، انتظارات موجود را با واقعیت‌ها هماهنگ کرده و در دام شتاب‌زدگی نیفتیم، چراکه ممکن است طرف مقابل ضمن دامن زدن به انتظارات، از طریق مانع‌تراشی ، شرایط را مشکل کند.

بنابراین به نظر من، همان‌طور که رهبر معظم انقلاب شکیبایی در رفع مشکلات اقتصادی را مورد تاکید قرار دادند، در حوزه سیاست‌خارجی نیز باید از تعجیل پرهیز کرده و در نظر داشته باشیم که شکیبایی، شرط موفقیت دستگاه دیپلماسی خواهد بود.