حالا آنها داوران خیلی مشهوری هستند، حتی اگر جایی در دنیای داوری نداشته باشند، اما باز هم کسی آنها را فراموش نمیکند، چون نتایج مسابقه بسیار مهم و حساس را با اشتباهاتشان به عجیبترین شکل تغییر دادهاند یا گلهای اشتباهی را پذیرفتهاند که سرنوشت بسیاری را تغییر داد. نام این داوران اکنون در یک فهرست ثبت شده است، فهرستی که بدترین اشتباهات دنیای داوری را به همه نشان میدهد. البته این اشتباهات عمدی نیست، این داوران با داورانی که تبانی میکنند و رشوه میگیرند خیلی فرق دارند، اما به هر حال با اشتباهات وحشتناکشان فجایعی رقم زدند که سر و صدای این اشتباهات از یک داور رشوه بگیر یا تبانیکننده پیشی میگیرد. داور، نقشی تعیینکننده در میدان مسابقه داشته دارد. این داوران اصولا مسئول برقراری تعادل و نظم در جریان مسابقه فوتبال هستند، اما در تاریخ فوتبال مواردی وجود دارد که حاکی از آن است که داور همیشه قرار نیست نقش واقعی خود را ایفا کند. او اینبار با اشتباهاتی وحشتناک که حاصل سهلانگاری و نداشتن دقت کافی است، اتفاقاتی را رقم میزند که بیشباهت به فاجعه نیست. در ادامه نگاهی به هفت اشتباه وحشتناک دنیای داوری خواهیم کرد:
دیدار انگلستان ـ آرژانتین (جامجهانی 1986)
بزرگترین اشتباه تاریخ داوری در دیداری به وقوع پیوست که در آن مارادونا گل قرن را به ثمر رساند. در مرحله یکچهارم نهایی جامجهانی 1986 دو تیم آرژانتین و انگلستان رودرروی هم قرار گرفتند. در این دیدار هر دو گل آرژانتینیها را مارادونای افسانهای به ثمر رساند. مارادونا گل دوم آرژانتین را در شرایطی به ثمر رساند که شش بازیکن انگلیسی را دریبل کرد و سپس گل زد تا گل او گل قرن نام بگیرد، اما درباره گل نخست او چه چیزی میدانید؟! اگر براساس قوانین به ماجرا نگاه کنیم مارادونا هرگز گل اول را نزد. توپ در هوا و در فضایی بین مارادونا و دروازهبان انگلیسیها قرار گرفت. مارادونا اما این جنگ هوایی را برد و توپ را وارد دروازه انگلیسیها کرد تا گل اول را بزند. اما این گل او با دست به ثمر رسید. ماجرا وقتی وارد مرحله عجیبتری شد که داور نهتنها به مارادونا بابت ضربهزدن به توپ آن هم با دست کارت نداد، بلکه گل او را پذیرفته شده اعلام کرد تا به این ترتیب بدترین فاجعه دنیای داوری رقم بخورد، فاجعهای که حذف فراموشنشدنی انگلیسیها را از جامجهانی 1986 رقم زد. بسیاری بر این عقیدهاند که گل اول آرژانتین با دست خدا به ثمر رسید، اما دسته دیگری معتقدند چیزی که گل اول آرژانتینیها را سبب شد دست شیطان بود. دسته دوم انگلیسیها هستند!
دیدار فرانسه ـ ایرلند (مقدماتی جامجهانی 2010 آفریقای جنوبی)
تیم ملی فوتبال ایرلند فاصلهای تا صعود به جامجهانی سال 2010 آفریقای جنوبی نداشت، اما این کشور بریتانیایی با بدشانسی محض روبهرو شد: دومین اشتباه فاحش داوری در تاریخ فوتبال. اینبار دیگر خبری از مارادونا نبود، حالا پای تیری آنری در میان بود که پس از این بازی بخش زیادی از محبوبیت خود را از دست داد. در شرایطی که در دیدار فرانسه و ایرلند همه چیز به نفع ایرلندیها پیش میرفت و این تیم یک بر صفر جلو بود، ضربه آزاد همه چیز را به هم ریخت. پس از اینکه ضربه آزاد به طرف دروازه ایرلندیها شوت شد آنری عجیبتر و بیشرمانهترین پاس گل تاریخ فوتبال را داد. این مهاجم سابق تیم ملی فوتبال فرانسه برای اینکه توپ را به همتیمی خود ویلیام گالاس پاس بدهد، دو بار توپ را با دست کنترل کرد تا ویلیام گالاس با توپی که با دست به او پاس داده شده بود، گل تساوی فرانسه را بزند. آنری پس از این دیدار ابتدا سرسختی وقیحانهای از خود نشان داد و اظهار کرد مقصر نبوده تا خشم ایرلندیها را بیشتر کند، اما سرانجام اعتراف کرد اشتباه کرده، ولی مقصر اصلی داور است که خطای او را نادیده گرفته است! به هر حال پس از این دیدار روزنامه سان انگلیس تیتر زد: «دست شیطان باز هم کارساز شد!»
دیدار اسلوونی ـ آمریکا (جامجهانی 2010)
جامجهانی اشتباهات وحشتناک داوری را کم به خود ندیده است که یکی از آنها در دیدار دو تیم آمریکا و اسلوونی در جامجهانی 2010 آفریقای جنوبی رقم خورد. در این دیدار مقدماتی دو تیم به تساوی 2 بر 2 رسیدند، این در حالی است که اگر گل سوم و صددرصد سالم آمریکا مردود اعلام نمیشد، این تیم 3 بر2 به پیروزی میرسید. داور مالیایی این دیدار به دلیل اشتباه وحشتناکی که در این دیدار انجام داده بود از قضاوت در بقیه دیدارهای جامجهانی محروم شد، اما حتی محرومیت این داور هم باعث نشد تا خشم آمریکاییها فرو بنشیند. این اشتباه مسلم داوری درگیریهای زیادی را بین تماشاگران دو تیم پس از پایان بازی سبب شد. آمریکاییها پرچم اسلوونی را آتش زدند و در مقابل اسلوونیاییها هم با تهیه پلاکاردهایی که روی آنها نوشته شده بود «آمریکاییهای فاشیست» پاسخ آنها را دادند. فیفا به این اشتباه مسلم بشدت واکنش نشان داد و به داور این دیدار تذکر جدی داد و همین تذکر جدی داور مالیایی را از ادامه قضاوت در جامجهانی محروم کرد. سرمربی پیشین تیم ملی فوتبال آمریکا پس از این دیدار گفت «در فوتبال تا به حال گلهای سالم زیادی مردود اعلام شده است، اما این یکی دیگر واقعا فاجعه بود. واقعا داور این دیدار چه فکری با خودش کرد که گل ما را مردود اعلام کرد؟ این گل سالمترین گل دنیا بود!»
دیدار چلسی ـ منچستریونایتد (لیگ برتر انگلستان)
در لیگ برتر انگلستان میتوانید تعداد زیادی از نمونههای اشتباهات داوری را پیدا کنید، اما در صدر همه این اشتباهات گل مردود دیدیه دروگبا قرار دارد. منچستریونایتد و چلسی سه فصل پیش در لیگ برتر انگلستان مقابل یکدیگر قرار گرفتند. در این دیدار منچستریها در اولدترافورد میزبان آبیپوشان لندنی یعنی چلسی بودند و با توجه به استفاده از امتیاز میزبانی امید زیادی برای پیروزی مقابل این حریف سرسخت خود داشتند. این دیدار باید با نتیجه یک بر یک به پایان میرسید تا منچستریها از دیدار خانگی خود دستکم یک مساوی کسب کرده باشند، اما یک اشتباه داوری که تا ماهها بر سر آن بحث بود، همه چیز را تغییر داد. وقتی دیدیه دروگبا مهاجم ساحل عاجی وقت چلسی توپ را از همتیمی خود گرفت و به طرف دروازه منچستر به پیش رفت کاملا در آفساید قرار گرفته بود، اما همه این صحنه را دیدند غیر از داور. حتی آبراموویچ (مالک باشگاه چلسی) نیز باور نداشت گل آفساید دروگبا پذیرفته شده است، اما به هر حال این اتفاق افتاد. آبراموویچ حتی پس از پایان این دیدار به آفساید بودن گل تیمش اعتراف کرد، اما چه کسی میتوانست نتیجه این دیدار را تغییر بدهد. اشتباه داور این دیدار به این دلیل در فهرست وحشتناکترین اشتباهات دنیای داوری قرار گرفت که گل آفساید دروگبا بسیار واضح و مشخص بود.
دیدار ترکیه ـ برزیل (جامجهانی 2002 کره و ژاپن)
باز هم جامجهانی و باز هم ثبت شدن یکی دیگر از وحشتناکترین اشتباهات داوری دنیا. البته اینبار حقه کثیف این اشتباه را رقم زد. در دیدار دو تیم ترکیه و برزیل در مرحله گروهی رقابتهای جامجهانی، برزیل صاحب ضربه کرنر شد. ریوالدو ـ بهترین بازیکن پیشین فوتبال جهان ـ به نقطه کرنر رفت تا زننده ضربه کرنر باشد. او در حالی که تا کمر خم شده بود منتظر دریافت توپ از سوی بازیکنان شد. هاکان اولسان، بازیکن پیشین تیم ملی فوتبال ترکیه به طرف توپ رفت و توپ را خیلی آرام به طرف ریوالدو پرتاب کرد، اما توپ مستقیم به صورت ریوالدو خورد. این مهاجم سیهچرده برزیلی ناگهان خود را روی زمین انداخت و به شکلی اغراقآمیز و کاملا واضح به خود پیچید. او به شکلی فیلم بازی کرد تا داور کنار زمین مجاب شود هاکان اولسان از قصد توپ را به صورت ریوالدو کوبانده است. او نتیجهگیری خود را به داور وسط گزارش داد تا این داور هم با نشان دادن کارت قرمز به اولسان نگونبخت به کار او در زمین مسابقه پایان دهد. اگر اشتباه مسلم داوری در این دیدار وجود نداشت شاید نتیجه دیگری به غیر از پیروزی 2 بر یک برزیل در این دیدار رقم میخورد. از این حرکت ریوالدو به عنوان خیرهکنندهترین نمایش تمارض در تاریخ فوتبال دنیا یاد میشود. هر چند کار ریوالدو به اخراج بازیکن ترکیهای منجر شد، اما فیفا چند روز بعد او را به دلیل تمارض به پرداخت 5180 دلار جریمه محکوم کرد.
دیدار آلمان ـ آمریکا (جامجهانی 2002 کره و ژاپن)
عجیب است در وحشتناکترین اشتباهات داوری باز هم این آمریکاییها هستند که قربانی بزرگ لقب گرفتهاند. اتفاقی که در جامجهانی 2002 کره و ژاپن و در جریان دیدار دو تیم آلمان و آمریکا در مرحله یکچهارم نهایی افتاد در رده ششم وحشتناکترین اشتباهات داوری جای گرفته است. آمریکا در جامجهانی 2002 پدیده تمام عیار بود. آنها بهترین نتیجه تاریخ فوتبال خود را در این رقابتها کسب کردند و تا مرحله یکچهارم نهایی بالا آمدند، مرحلهای که در آن باید مقابل تیم ملی آلمان قرار میگرفتند. آمریکاییها برای رسیدن به یکچهارم نهایی، مکزیک را 2 بر صفر پشت سر گذاشته بودند. این تیم مقابل آلمان شجاعانه بازی کرد، اما در دقیقه 39 میشائیل بالاک نخستین گل بازی را به ثمر رساند. پس از آن حملات پی در پی و بیامان آمریکاییها ادامه داشت تا اینکه در دقیقه 50 صاحب ضربه کرنر شدند. گرگ برهالتر پشت این ضربه کرنر قرار گرفت و بدون اینکه توپ را به همتیمیهایش پاس بدهد با مهارت عجیب و غریبی توپ را به طرف دروازه کان فرستاد. اولیور کان این ضربه را نصفه و نیمه دفع کرد که این دفع نصفه و نیمه برای اینکه توپ وارد دروازه نشود، کافی نبود. درست زمانی که توپ در آستانه وارد شدن به دروازه ژرمنها قرار داشت تورستن فرینگز از راه رسید و با دست توپ را دفع کرد؛ اما داور این صحنه را ندید و در حالی که باید ضربه پنالتی به سود آمریکاییها اعلام میشد، چنین اتفاقی نیفتاد. این دیدار با نتیجه یک بر صفر به سود آلمانیها به پایان رسید تا آنها راهی مرحله نیمهنهایی شوند.
منچستریونایتد ـ تاتنهام (لیگ برتر انگلستان)
از عجیبترین گلهای تاریخ فوتبال انگلستان را هافبک پرتغالی منچستریونایتد یعنی نانی به ثمر رساند. گل نانی به تاتنهام حاصل هفتمین اشتباه وحشتناک تاریخ داوری است. از گلی که نانی مقابل منچستریونایتد به ثمر رساند به عنوان مضحکترین گل تاریخ لیگ برتر هم نام برده میشود. دیدار دو تیم منچستریونایتد و تاتنهام که نتیجهاش نقش زیادی در مشخصکردن جایگاه منچستریها در جدول ردهبندی داشت در ورزشگاه اختصاصی من یونایتد یعنی اولدترافورد برگزار شد. نانی که در طول بازی نمایش خوبی داشت در دقیقه 85 گلی جنجالی به ثمر رساند. به نظر میرسید او در محوطه جریمه از سوی باسونگ سرنگون شده و به همین دلیل وقتی به زمین افتاد، توپ را با دست گرفت. داور پنالتی نگرفت و گومز، دروازهبان تاتنهام گمان کرد که ضربهای ایستگاهی به نفع آنها گرفته میشود. او توپ را روی زمین انداخت، چرا که گمان میکرد اکنون بازی متوقف شده است، اما نانی آن را گرفت و به گل تبدیل کرد. کلاتنبرگ، داور دیدار گل را پذیرفت، اما کمک او پرچم زد. پس از مشورت گل قبول شد: آنچه مایه اعتراض شدید بازیکنان تاتنهام پس از آن صحنه و بعد از پایان بازی شد. پس از این بازی اعتراضات زیادی به داور این دیدار شد، حتی بحث این به وجود آمد که این دیدار به دلیل اشتباه فاحش داور مسابقه تکرار شود که البته این اتفاق هرگز نیفتاد.
هیلدا حسینیخواه / جامجم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد