شورشیان سوریه به جان هم افتاده‌اند

اکنون تنش‌ها میان گروه‌های شورشی میانه‌رو و نیروهای افراطی در سراسر سوریه به اوج خود رسیده است.

احتمال حمله نظامی آمریکا در هفته‌های گذشته، این تنش‌ها را تشدید کرد، زیرا گروهی از مخالفان از آن استقبال و گروه‌های افراطی به‌دلیل آن‌که ممکن است خودشان را هدف قرار دهد با آن مخالفت کردند.

به‌دنبال این موضعگیری‌ها بود که نبردهای تمام‌عیاری در شمال و شرق کشور میان ارتش آزاد سوریه و گروه‌های وابسته از یک‌سو با نیروهای جهادی وابسته به گروه «امارت اسلامی شام و عراق» در شهر دیر‌الزور درگرفت و ارتش آزاد حملاتی را به شهر شمالی اعزاز صورت داد که نزدیک مرز ترکیه قرار دارد.

این برخوردها در اوایل هفته به دنبال اعلام جنگ گروه «امارت اسلامی شام و عراق» و گروه شبه‌ نظامی فاروق علیه ارتش آزاد و دیگر گروه‌های شورشی میانه‌رو در شهر حلب شدت بیشتری پیدا کرد.

گروه‌های افراطی با نامیدن عملیاتشان به عنوان «استنکاف از شرارت و خباثت» اعلام کردند که تهاجمشان در پاسخ به حمله هفته گذشته گروه‌های میانه‌رو به مقر فرماندهی شهر شمالی الباب بوده است.

گروه «امارت اسلامی شام و عراق» حتی جنگ با گروه‌های افراطی دیگر را نیز آغاز کرده است. بر این اساس گزارش می‌شود که گروه‌های جهادی در دوازدهم سپتامبر، 9 نفر از فرماندهان گروه احرار سوریه را در شهر الرقه ربوده‌اند.

این گروه‌ها یکی از فرماندهان گروه شبه‌نظامی و قدرتمند احرار الشام را بعد از آن‌که وی به ربودن کارمندان کمک‌رسان مالزیایی اعتراض کرد به قتل رساندند.

به نظر می‌رسد فرمان جنگ و دشمنی گروه «امارت اسلامی» با گروه‌های میانه‌رو در سوریه از سوی رهبران القاعده صادر شده باشد.

هفته گذشته ایمن الظواهری رهبر القاعده در یک پیام ویدئویی به طرفدارانش در سوریه هشدار داد که از همکاری با گروه‌های سکولاری که با غرب متحد شده‌اند، پرهیز کنند.

اکنون با آن‌که مخالفت‌هایی در سطح جهان برای ارسال کمک به مخالفان وجود دارد، اما جهادی‌ها هنوز هم از مخرب‌ترین سلاح یعنی حملات انتحاری بهره می‌گیرند و بمبگذاران انتحاری آنها نقش اساسی در بسیاری از تحولات جاری در سوریه داشته‌اند.

به‌طور مثال گروه‌های شورشی، پایگاه هوایی میناق در حلب را بیش از یک سال در محاصره خود داشتند، اما قادر به فتح کامل آن نبودند و تنها پس از اعزام نیروهای انتحاری گروه «امارت اسلامی شام و عراق» در پنجم آگوست موفق به تصرف آن شدند. ماه گذشته حملات انتحاری مشابهی نیز در مجتمع نظامی حمیدیه در استان شمالی ادلب به‌وقوع پیوست، اما شکی وجود ندارد که دیگر گروه‌های شورشی بشدت نگران رفتار گروه‌های القاعده و حامیان آنها بویژه در مناطق تحت کنترل در شمال و شرق کشور هستند.

جهادی‌ها نقش حیاتی در جبهه‌های نبرد دارند، اما برخی اقداماتشان از جمله ربودن نیروهای امدادی و اعمال خلاف قوانین اسلام در مناطق آزاد شده باعث وحشت و بیزاری مردم سوریه شده است.

در اوایل این ماه نبردهایی میان جبهه النصره و گروه‌های طرفدار ارتش آزاد درگرفت. مذاکره بر سر آتش‌بس و توافق‌های صورت گرفته تا حدود زیادی نفوذ جبهه النصره را در منطقه و شهر ابوکمال کاهش داد و النصره موافقت کرد که جنگجویان خارجی‌اش شهر را ترک کنند و نیز پذیرفت که نیروهایش در زمانی که در حال جنگ نیستند، از حمل سلاح و استفاده از نقاب خودداری کنند.

این گروه موافقت کرد که امنیت شهر از سوی یگان امنیت وابسته به دیگر گروه‌های شورشی طرفدار ارتش آزاد برقرار شود و پست‌های ایست بازرسی جبهه النصره برچیده شده و نیز مقرر شد که خانه‌های شهر فقط با فرمان دادگاه و گروه‌های ارتش آزاد مورد هجوم قرار گیرد.

جالب این‌که جبهه النصره با انتشار گزارشی برای مردم شهر ابوکمال، اقداماتش را توجیه و ادعا کرد این ارتش آزاد است که علیه گروه‌های جهادی مبادرت به جنگ کرده است.

النصره اعلام کرد که آنها جنگجویانشان را از جبهه‌های نبرد برای دفاع از خود و مقابله با گروه‌هایی که درصدد استقرار یک دولت سکولار هستند به منطقه اعزام کرده است.

جبهه النصره در این گزارش تاکید کرده است که براحتی می‌تواند ارتش آزاد را شکست دهد، اما بیشتر به فکر مردم منطقه است تا مواجهه با ارتش آزاد.

با آن که شهر ابوکمال یکی از مذهبی‌ترین و از مناطق قبیله‌ای کشور است، تحولات اخیر نشان می‌دهد که این شهر محل مناسبی برای پرورش اندیشه‌های جهادی و گروه‌های افراط‌گرا نیست.

هرچه زمان می‌گذرد نحوه عملکرد و شیوه‌های قرون وسطایی گروه‌های جهادی به بزرگ‌ترین دشمن خودشان و مهم‌ترین عامل نارضایتی مردم بدل شده است.

عوامل القاعده در سوریه بشدت تلاش کرده‌اند تا از اشتباهاتشان در عراق و شیوه‌های وحشیانه‌ای که حامیانشان را از آنها بیزار می‌کند پرهیز کنند.

ابومحمد الجولانی، رهبر جبهه النصره مکرر پیروانش را برای جلوگیری از مخالفت‌های مردمی به انعطاف بیشتر در موضوعات مذهبی غیرضروری که چندان مهم و اساسی نیست، فراخوانده است.

جهادی‌ها می‌دانند که بزرگ‌ترین خطر برای موجودیتشان نه حملات هواپیماهای بدون‌سرنشین و نه تهاجمات نظامی رژیم اسد، بلکه طرد شدن از سوی مردم محلی است. رشد نگرانی‌های مردم سوریه نسبت به نیروهای جهادی و حضور آنها هرلحظه در حال گسترش است.

منبع: فارین‌پالیسی 
مترجم: ایرج جودت