اما حالا این روزها کالاهای قاچاق با برچسب اصالت وزارت بهداشت وارد کشور میشود. این حرف هم نه از سوی منتقدان وزارت بهداشت، بلکه دیروز از سوی رئیس سازمان غذا و دارو و معاون وزیر بهداشت اعلام شد.
روز گذشته، رسول دیناروند در جمع خبرنگاران از وجود برچسبهای تقلبی اصالت وزارت بهداشت روی محصولات مختلف در کشور سخن گفت و تاکید کرد که برچسبهای تقلبی اصالت کالا در بازار در مقایسه با برچسبهای تقلبی شبنم بسیار کمتر دیده شده است.
البته صدور برچسبهای شبنمی که معاون وزیر بهداشت به آن اشاره کرده است، در حوزه فعالیت وزارت بهداشت نیست و این برچسب در واقع نشانی است که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت روی محصولات غیرقاچاق نصب میشود.
در واقع، محصولی که دارای برچسب اصالت و برچسب شبنم باشد، به معنی این است که آن محصول هم از کیفیت بهداشتی لازم برخوردار است و هم از طریق مسیرهای گمرکی و غیرقاچاق وارد کشور شده است اما دیناروند تصریح میکند که گاهی اجناس قاچاق با برچسب اصالت هم وارد کشور میشود.
این سخن از سوی این مقام مسئول به این معنی است که هماکنون اگر سری به بازار بزنیم، میتوانیم محصولات غذایی، آرایشی و بهداشتی مختلفی را ببینیم که هر دو برچسب اصالت و شبنم را دارد، اما هم از طریق قاچاق وارد کشور شده است و هم وزارت بهداشت، کیفیت بهداشتی این محصولات را تائید نکرده است.
این محصولات عمدتا با جعل برچسب شبنم یا اصالت وارد کشور میشود، اما گفته میشود که افرادی بانفوذ در سازمانهای دولتی متولی غذا و دارو، برچسب شبنم یا اصالت را خریداری میکنند و روی اجناس قاچاق خود میچسبانند؛ ادعایی که هیچگاه وزارت بهداشت آن را تائید نکرد.
رئیس سازمان غذا و دارو در مقایسه میزان جعل این دو نوع برچسب هم عنوان کرد که برچسبهای تقلبی اصالت کالا در مقایسه با برچسبهای تقلبی شبنم، خیلی کمتر دیده میشود، زیرا نوع طراحی برچسب اصالت به شکلی است که امکان جعل آن کمتر وجود دارد. همچنین برچسب اصالت کالا به گستردگی برچسب شبنم در بازار وجود ندارد و این هم دلیل دیگری است که برچسب اصالت کمتر از برچسب شبنم جعل میشود.
جدای از جعل این برچسبهای اطمینان کالا، مشکل دیگری که این برچسبها را برای استفاده مردم کم اثر کرده، بحث موازیکاری دستگاههای دولتی است.
به طور مثال، اگر جنسی دارای برچسب اصالت و شبنم باشد و فرض کنیم که این برچسبها هم جعل نشده باشند، در آن شرایط باز هم مردم برای اطمینان یافتن از استاندارد بودن کالا، دچار سردرگمی میشوند و باید از اصل بودن هر دو برچسب اطمینان حاصل کنند؛ این در حالی است که وزارت بهداشت و وزارت صنعت، معدن و تجارت میتوانند با همکاری یکدیگر و تشکیل کارگروهی مشترک، فقط یک برچسب استاندارد کالا را روی محصول نصب کنند که این برچسب هم نشان دهنده کیفیت بهداشتی و هم به معنی قاچاق نبودن کالا باشد تا مردم نیز در انتخاب کالای سالم، آسانتر تصمیم بگیرند.
دیناروند روز گذشته برای رفع این مشکل قول داد که به طور حتم این روند را اصلاح خواهد کرد و در این راستا، تعاملهای جدی با وزارت صنعت و ستاد مبارزه با قاچاق کالا برقرار شده است.
با وجود این در حالی که هنوز حدود یک ماه از ریاست دیناروند بر سازمان غذا و دارو میگذرد، باید دید آیا وی توان آن را دارد که در بازهای کوتاهمدت ـ به گونهای که مردم بیشتر از این از جنسهای تقلبی آسیب نبینند ـ مشکل برچسبهای جعلی و موازیکاری وزارتخانههای بهداشت و صنعت، معدن و تجارت را حل کند یا خیر؟
تکذیب وجود شیر سمی و مرغ آلوده به سرب
روزی نیست که خبر قاچاق یا عرضه محصولات غذایی پرخطر در صدر اخبار رسانهها قرار نگیرد. از گوشتهای آلوده به مواد رادیواکتیو و جنونگاوی تا آبهای آلوده به مواد سمی، خبرهایی است که همواره نگرانی مردم را برای مصرف مواد غذایی در پی دارد.
اخیرا نیز اخباری در رابطه با آلودگی شیر به سم افلاتوکسین و مرغهای آلوده به سرب در رسانهها منتشر شد که سازمان غذا و دارو، وجود این محصولات را تکذیب کرد.
معاون وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: دو هفته پیش با انتشار خبر آلوده بودن مرغها به سرب و فلزات سنگین، سازمان دامپزشکی مرغهای عرضه شده را دوباره ارزیابی و آزمایش کرد. با وجود آن که این سازمان، وجود سرب و فلزات سنگین به میزان 70 درصد بالاتر از حد مجاز در مرغها را تکذیب کرد، ولی ما هم دوباره این مرغها را ارزیابی کردیم و مطابق نظرات کارشناسان، مشخص شد فلزات موجود در این مرغها در حد استاندارد است و بنابراین مردم نباید برای مصرف این مرغها نگران باشند.
استفاده بیش از حد سم در محصولات کشاورزی
همه ما در طول روز، محصولات کشاورزی مختلف را مصرف میکنیم ولی اغلب این محصولات، ارگانیک نیستند، یعنی در فرآیند تولید آنها از مواد شیمیایی مختلف استفاده میشود.
استفاده از مواد شیمیایی در تولید محصولات کشاورزی در اغلب کشورها مرسوم است، اما مشکل اینجاست که دیناروند میگوید: در حوزه تولید محصولات کشاورزی با استفاده غیرمجاز سموم روبهرو هستیم و هنوز حد مجاز استفاده از سموم در محصولات کشاورزی معلوم نیست که این کار از جمله وظایف وزارت کشاورزی است.
به گفته معاون وزیر بهداشت، گاهی در تولید برخی محصولات کشاورزی تا 40 نوع سم استفاده میشود و برای فرآوردههای خام هم امکان نظارت به طور گسترده وجود ندارد و این سازمان نمیتواند آزمایشگاههای تشخیصی اش را در میادین میوه و ترهبار مستقر کند.
علاوه بر استفاده غیرمجاز از سموم، بسیاری از زمینهای کشاورزی نیز از مسیرهای فاضلاب تغذیه میشود که این موضوع نیز سلامت محصولات کشاورزی را بیش از گذشته تهدید میکند.
دیناروند، فرآوری محصولات کشاورزی با آب فاضلاب را هم قبول دارد و میگوید: وزارت بهداشت با تولید محصولات کشاورزی از این طریق مخالف است.
این مساله در کشور را نمیتوان رد کرد زیرا چنین چیزی وجود دارد و در برخی نقاط شاهد هستیم که محصولات کشاورزی در مسیر آب فاضلاب است، اما برای جلوگیری از این کار، ابزارهای نظارتی گستردهای در اختیار نداریم.
ارائه تسهیلات به تولیدکنندگان مواد غذایی
در این نشست خبری که به مناسبت روز جهانی غذا برگزار شد، مدیرکل نظارت بر غذای سازمان غذا و دارو نیز خبر داد که از این پس فقط اخذ سه پروانه برای تولید محصولات غذایی کافی است.
هدایت حسینی با اشاره به این که هماکنون 11 هزار و 200 کارخانه تولید مواد غذایی در کشور داریم، یادآوری کرد که تا سال قبل برای تولید مواد غذایی در کارخانهها، دریافت چهار پروانه لازم بود، اما هماکنون برای تسهیل در تولید محصولات غذایی، فقط اخذ سه پروانه بهرهبرداری، ساخت و مسئول فنی لازم است و دیگر تولیدکنندگان نیاز نیست پروانه تاسیس را هم کسب کنند.
همچنین حسینی به تولیدکنندگان مواد غذایی قول داد که واردات مواد اولیه محصولات غذایی برای آنهایی که سلامت کارخانهشان به تائید وزارت بهداشت رسیده است، آسانتر از قبل خواهد شد.
امین جلالوند - گروه جامعه
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد