شادباش

علی؛ برترین دلیل وحدت

در هر دین و آیینی، ایجاد انشعاب و به وجود آمدن فرق متفاوت در طول تاریخ، طبیعی است؛ چراکه ادیان پس از وفات پیامبرشان، مهم‌ترین عامل وحدت بخش خود را از دست می‌دهند. این سخن نه‌تنها درباره ادیان الهی، بلکه درباره ایدئولوژی‌ها و مکتب‌های انسانی نیز صادق است. اختلاف درون ادیان، در برخی موارد بر سر وقوع یک عمل یا گفتار از سوی پیامبر آن دین است، به این معنا که برخی مذاهب معتقدند این پیامبر چنین سخنی را بیان کرده (یا فلان عمل را انجام داده) و برخی دیگر از مذاهب چنین باوری ندارند، اما در برخی موارد، اختلاف درون یک دین چنین نیست و بر سر اصل قضیه اختلافی نیست و بر سر برداشت و تفسیر افراد از آن عمل یا گفتار اختلاف است.

کد خبر: ۶۰۸۹۴۳

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های «غدیر» این است که اصل این رویداد در عین این که مورد «توافق» فرق مختلف اسلامی است، تفسیر آن، منشا بزرگ‌ترین اختلاف در بین این فرق است. شیعه و سنی با یکدیگر توافق دارند که پیامبر اسلام(ص) در مسیر بازگشت از حجه الوداع، مسلمانان را فراخواند تا نکته مهمی را با آنها بازگوید. پیامبر در برابر دیدگان مسلمانان دست پسر عموی خود، علی بن ابیطالب را بالا گرفت و او را ولی و وصی خود خواند. شیعه و سنی در تفسیر این رویداد با هم اختلاف دارند. در اینجا فارغ از محتوای تفسیری برادران و خواهران اهل سنت و تفاوت آن با تفسیر شیعه، جایگاه و درخشش واقعه غدیر در تاریخ اسلام شایان توجه است. با توجه به توافق همه مسلمانان درخصوص وقوع غدیر و با توجه به این‌که تفسیر غدیر منشا بزرگ‌ترین انشعاب بین مسلمین است، می‌توان نتیجه گرفت غدیر تاثیرگذارترین و از مهم‌ترین وقایع مسلم در تاریخ اسلام است.

اما درخشش و تاثیرگذاری غدیر، از چه روی است؟ در روز غدیر هیچ حادثه خارق‌العاده و معجزه آسمانی عجیب بصری رخ نداد تا به این وسیله دیده‌ها را خیره و توجهات را به خود جلب کند، بلکه شکوه غدیر ناشی از بزرگی شخصیتی است که این واقعه مربوط به اوست. علی بن ابیطالب، عارف و عالم واقعی به سر و رموز ناگفته دین اسلام است. اگر دینی داعیه کمال را برای تمام تاریخ دارد، مسلما سال‌های زندگی پیامبر در میان مردمی که بتازگی از فرهنگ جاهلی بیرون آمده بودند، برای انتقال همه پیام‌های این دین کفایت نمی‌کند. مفاهیم ژرف آیات کامل و مکفی قرآن نیازمند تفسیر و تاویل از سوی عالم به ژرفا و بواطن این آیات است تا معانی ناگفته آنها هویدا شود و زندگی و مشی علی و همراهی همیشگی او با پیامبر از اولین روزهای بعثت، بهترین حجت است برای شخصیت استثنایی او در بین مسلمین صدر اسلام و شایستگی او بر هویدا کردن این معانی ناگفته.

پس همان گونه که غدیر در تاریخ وقایع اسلامی می‌درخشد، علی چون خورشیدی در بین امت نبی خاتم می‌درخشد و همان گونه که شخصیت استثنایی او مورد توافق همه مذاهب اسلامی است، او متعلق به همه این مذاهب است و هر مسلمانی درحد معرفت خود، از فضایل این «همای رحمت» بهره می‌برد. بنابراین، علی منشأ وحدت بین امت اسلام است و نه اختلاف.