تقسیم کار در خانه

درست است که خانم ها خودشان می خواستند در جامعه پابه پای آقایان کار کنند و از توانایی های شان در زمینه های مختلف بهره ببرند، اما مشکلی که در حال حاضر برای بعضی از زنان پیش آمده این است که با وجود پذیرفتن مسئولیت های جدید، هنوز موظف به انجام دادن وظایف قبلی شان هم هستند؛ آن هم بی کم و کاست. این روزها می بینیم خیلی از خانم های شاغل پس از این که کارشان بیرون از خانه تمام می شود، تازه باید خرید کنند، بچه ها را از مدرسه​ به خانه ببرند، شام و ناهار فردا را بپزند، ظرف ها را بشویند، لباس های تمیز را اتو کنند و کثیف ها را در ماشین لباسشویی بریزند و... چنین روالی هم اگر برای مدتی طولانی ادامه پیدا کند، بی شک به خستگی جسمی و روحی خانم خانه منجر خواهد شد و اگر او سرحال نباشد، دیگر اعضای خانواده هم حس و حال خوبی نخواهند داشت.

اما راه حل نه خانه نشینی خانم هاست و نه پذیرفتن تمام مسئولیت های زندگی. آن طور که تجربه نشان می دهد و کارشناسان می گویند، بهترین و موفق ترین خانواده ها آنهایی هستند که وظایف و مسئولیت های زندگی را میان اعضای خانواده تقسیم کرده اند و هر کس می داند چه کارهایی وظیفه اوست و چطور باید انجام شود.

مرد که آشپزی نمی کند!

«بعضی کارها مخصوص خانم هاست و بعضی هم ویژه آقایان.» یا «مرد که نباید تو خونه کار کنه؛ ظرف شستن و بچه داری وظیفه زن هاست. اگر روزی مردی پیدا بشه که این کارها را انجام بده، آبروی همه مردها را برده است.» بعضی از افراد چنین فکر می کنند و باور دارند کار کردن آقایان داخل خانه مایه ننگ است.

البته اغلب مردهای قدیمی بودند که چنین طرز فکری داشتند و براساس آن، به پسرهای شان هم اجازه همکاری با مادر یا همسر خود را نمی دادند، اما امروزه شرایط فرق کرده و حالا کمتر کسی است که کمک کردن به همسرش را اشتباهی غیرقابل بخشش بداند. با این حال، آنها​ که این نظریه را قبول دارند و انجام دادن کارهایی مانند شست وشوی ظرف ها، مراقبت از بچه ها یا پختن غذا را فقط وظیفه خانم ها می دانند، اگر هم زمانی مردی را ببینند که مشغول انجام دادن چنین کارهایی است، با تمسخر به او نگاه خواهند کرد، ولی این روزها دیگر اوضاع فرق کرده است.

حالا خانم ها هم مشغول کارهایی می شوند که در گذشته فقط مخصوص آقایان بوده است. مثلا تا چند سال پیش، راننده های تاکسی همه مرد بودند، اما امروز خانم ها هم پابه پای آنها رانندگی می کنند و خرج زندگی شان را درمی آورند. گارسون های رستوران هم همین طور؛ این روزها کم نیستند رستوران هایی که پیشخدمت های زن در آن کار می کنند. علاوه بر این نمونه ها، ده ها شغل دیگر هم وجود دارد که قبلاً زنان چندان در آن حوزه ها فعالیت نداشته اند ولی امروز جای خودشان را پیدا کرده اند. بنابراین می بینید که این تقسیم بندی دیگر خیلی درست نیست و با عقل و منطق جور درنمی آید. پس آقایانی که این طور فکر می کنند هم باید طرز فکرشان را تغییر دهند و کمی بیشتر در انجام کارهای خانه به همسرشان کمک کنند. در واقع، تا زمانی که چنین کلیشه ها و باورهای غلطی در جامعه وجود داشته باشد نمی توان شرایط را تغییر داد و آن را بهبود بخشید.

تقسیم وظایف بهترین راه حل است

شاید در گذشته ای نه چندان دور، خانم ها براساس قانونی نانوشته فقط مشغول انجام کارهای داخل خانه می شدند و مردها برعکس، بیرون از خانه به کار و فعالیت می پرداختند. این قانون از هر کجا و به هر دلیلی که آمده بود و هر طور که تا آن زمان پیش رفته بود، امروز دیگر جایگاه گذشته را ندارد. حالا ـ خوب یا بد ـ زنان و مردان در کنار هم و پابه پای هم مشغول کار و فعالیت هستند و هر دو به پیشرفت شان فکر می کنند. بنابراین نمی توان این بخش قضیه را تغییر داد و حجم وظایف و مسئولیت های خانم خانه را هم به شیوه گذشته حفظ کرد. این چیزی است که مردان امروزی باید آن را درک و برای حفظ سلامت جسمی و روحی همسرشان در انجام کارهای خانه با او همکاری کنند. بنابراین ، آن طور که متخصصان و کارشناسان می گویند زن و شوهر باید برای انجام کارهای خانه برنامه ریزی کنند و براساس برنامه پیش بروند. البته هم زن و هم مرد باید حقوق طرف مقابل را هم بشناسد و آنها را بپذیرد. براساس چنین برنامه ای آنها می دانند چه کاری را باید انجام دهند و چه کاری وظیفه همسرشان است. البته بعضی از کارها را هم می توان به طور مشترک و همراه با یکدیگر انجام داد که هم باعث می شود زمان کمتری برای انجام دادن آنها سپری شود و هم حس محبت و همدلی میان زن و مرد را افزایش می دهد. در این برنامه ریزی همسران باید با هماهنگی کامل در انجام دادن کارهای خانه با یکدیگر مشارکت کنند.

کمک نمی کنند،​کمک بخواهید

بسیاری از خانم ها فکر می کنند هیچ وقت نباید از همسرشان تقاضای کمک کنند. آنها با چنین طرز فکری پیش می روند و تمام کارهای خانه را به تنهایی انجام می دهند. بعضی وقت ها هم ممکن است فکر کنند اگر مردی بخواهد کمک کند، بدون این که به او بگویند هم کمک خواهد کرد. اگر شما هم این طور فکر می کنید و از دست همسرتان کمی ناراحت و دلخورید، باید بدانید بعضی از مردها اصلا به این موضوع فکر نمی کنند. گروهی هم در محیط خانواده کمک به همسر را نیاموخته اند، اما هیچ یک از اینها نباید شما را از درخواست کمک منصرف کند. بلکه باید با احترام از همسرتان بخواهید در انجام دادن کارها با شما همراه شود و کمی کمک تان کند. حتی می توانید از او بخواهید خودش هر کاری را که دوست دارد انجام دهد تا برایش راحت تر هم باشد.

بچه ها را چه کسی باید تربیت کند؟

طرز تفکر قدیمی ها با افرادی که امروز مشغول زندگی هستند، زمین تا آسمان فرق دارد. آن روزها اگر مردی بچه خودش را در بغل می گرفت یا با او بازی می کرد، دیگران، مرد را مورد تمسخر قرار می دادند و به او گوشزد می کردند که کارش چقدر اشتباه است. بعضی وقت ها هم همین کارها باعث می شد رابطه پدر و پسرها به هم بخورد. آن روزها پدر خانواده معمولا خیلی کاری به کار بچه ها نداشت و برایش چندان هم مهم نبود آنها مشغول چه کاری هستند، درس می خوانند یا نه و... .

البته در این مورد هم مانند دیگر مسائل زندگی، استثنا وجود دارد و شاید بسیاری از افراد چنین رفتاری نداشته باشند، اما به طور کلی، معمولا آقایان با بچه ها خیلی درگیر نمی شدند و این کار وظیفه مادر بوده است. در حالی که امروزه نه تنها خانم ها به تنهایی فرصت نگهداری از بچه ها و رسیدگی به کارهای شان را ندارند که حتی روان شناسان و متخصصان کودک هم چنین روشی را درست نمی دانند و بر نقش تربیتی پدر و مادر تاکید می کنند. از نظر آنها پدر و مادر باید در کنار هم و همسو با یکدیگر، بچه ها را تربیت کنند و هر دو نفر هم تا جایی که می توانند و فرصت دارند برای بچه ها وقت بگذارند تا آنها هیچ وقت احساس تنهایی نکنند. به همین دلیل امروزه توصیه می شود حتی پدرهایی که ساعات زیادی از روز را مشغول کار هستند هم، روز یا ساعاتی را در هفته به فرزندان شان اختصاص دهند و فقط به کارهای آنها رسیدگی کنند.

بچه ها هم باید کمک کنند

غذا که تمام می شود و قرار است سفره را جمع کنند، دخترها در هر سن و سالی که باشند مشغول جمع کردن ظرف ها می شوند و می خواهند کمک کنند. شاید آنها چون همیشه دیده اند تنها کسانی که سفره را جمع می کنند، مادر و خاله و عمه و مادربزرگ و دیگر زنان خانواده هستند، چنین وظیفه ای را بدون این که کسی به آنها یادآوری کند، پذیرفته و احساس می کنند. بعضی وقت ها هم اگر دختر بچه ای نخواهد در این کار همراه بزرگ ترها شود، از او می خواهند در کارها کمک کند تا در بزرگسالی هم بتواند از عهده وظایف خانه داری بربیاید. در بعضی از خانواده ها، اما به نظر می رسد پسرها هیچ وظیفه ای در این زمینه ندارند. غذا که تمام می شود، آنها هم ـ در هر سن و سالی که باشند ـ از پشت میز یا کنار سفره بلند می شوند و منتظر چای بعد از ناهار یا شام می نشینند؛ اصلا انگار نه انگار که بزرگترها در آشپزخانه مشغول کار هستند و دارند اسباب ناهار و شام را جمع وجور می کنند.

بنابراین بهترین کار این است که از همان روزهای کودکی و از همان زمانی که بچه ها هنوز چنین برخوردهایی را ندیده و نیاموخته اند، آنها را به انجام دادن کارهای خانه تشویق کنید و از آنها بخواهید با شما مشارکت داشته باشند. مطمئن باشید رفتاری که پدر و مادر در خانه دارند و بچه ها در عمل آن را می بینند، در ذهن شان بیشتر و بهتر جا می افتد و در بزرگسالی هم همان روش را در پیش می گیرند. بنابراین اگر از همین روزهای کودکی به این موضوع فکر کنید و اقدامی در این زمینه انجام دهید، در آینده و در دوران بزرگسالی هم فرزندتان مشکلی در این زمینه نخواهد داشت.

او که بیکار است

چه کسی باید بچه ها را به مدرسه یا مهدکودک ببرد و بعد از ظهر آنها را به خانه برگرداند؟ پختن غذا، جمع و جور کردن خانه، شستن لباس ها و ظرف های کثیف و آماده کردن آنها برای استفاده، تمیز کردن خانه و رسیدگی به کارهای بچه ها وظیفه کیست؟ اگر کودکی در درس هایش مشکل داشته باشد، چه کسی باید به مدرسه اش برود و با معلم ها درباره آن صحبت کند؟ خرید کردن و تهیه مواد لازم وظیفه چه کسی است؟

اینها همه کارهایی است که معمولا خانم خانه باید آنها را انجام دهد تا بقیه اعضای خانواده راحت و بدون دردسر به درس و کارهایشان برسند. او این همه کار می کند و تعطیلات و مرخصی هم برایش مفهومی ندارد، اما بعضی وقت ها دیگر افراد خانواده می گویند بیکارترین فرد خانواده است!

برخی از آقایان چنین فکر می کنند و بر همین اساس خیلی هم در انجام این کارها با همسرشان همراه نمی شوند. در حالی که وظایف خانم خانه دار ـ حتی اگر بیرون از خانه هم مسئولیتی نداشته باشد ـ کمتر از آقایان نیست؛ البته نباید فراموش کنیم آنها بدون حقوق و مزایا کار می کنند و تنها هدف شان، آرامش و آسایش دیگر اعضای خانواده است. بنابراین خوب است در انجام این کارها با خانم خانه دار مشارکت بیشتری داشته باشید تا او هم دلگرم تر شود و احساس تنهایی نکند.

دردسرهای شب کاری

خیلی ها هستند که ناچارند شب تا صبح مشغول کار باشند و صبح ها به خانه برگردند. مسلما چنین وضعی خیلی هم خوشایند نخواهد بود و بخصوص زمانی که فرد ازدواج کرده و زندگی مشترک تشکیل داده باشد، سختی هایش هم بیشتر به چشم می خورد.

با وجود این، اگر همسر شما هم در شیفت شب کار می کند اول از همه سعی کنید شرایطش را درک کرده و آن را بپذیرید. به عنوان نمونه شاید برای مهمانی ها او نتواند با شما همراه شود و اصرار و لجبازی در این زمینه هم فایده ای ندارد. البته بی شک، ساعت هایی در طول روز پیش می آید که شما و همسرتان همراه هم و در کنار یکدیگر باشید و خوب است این ساعات را از قبل مشخص کرده و برای آن برنامه ریزی کنید تا هم کنار همسرتان بمانید و هم فرصتی برای استراحت او فراهم کنید. متاسفانه گاهی به اشتباه از زوجی که از صبح تا شب در خانه است، انتظار می رود به کارهای خانه برسد. در حالی که او بسیار خسته است و واقعا توانایی چنین کاری را ندارد. بنابراین مهم ترین موضوع درک شرایط کاری همسری است که در شیفت های شب کار می کند. پس این واقعیت را بپذیرید و تا جایی که می توانید با همسرتان همکاری داشته باشید.

جام جم /چاردیو.اری / نیلوفر اسعدی بیگی