تحول علم جامعه شناسی مستلزم شناخت نظام ولایی

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از روابط عمومی دومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی، حجت الاسلام علیرضا پیروزمند گفت: علم جامعه شناسی در بین علوم انسانی موجود و طبقه بندی آن جایگاه رفیعی داشته و علم مرجع و پایه به حساب می آید به همین دلیل از اهمیت والایی برخوردار است، هر چند رشته هایی مانند اقتصاد، مدیریت و سیاست جنبه عملیاتی تری نسبت به جامعه شناسی دارند، ولی این علم، پایه و مبنای سایر علوم اجتماعی است.

قائم مقام فرهنگستان علوم اسلامی قم با بیان اینکه علم جامعه شناسی به دو بخش تقسیم می شود، افزود: قسمت نخست نظریاتی است که به صورت خرد به برخی ناهنجاری های اجتماعی همچون بزهکاری در جامعه چه وضعیتی دارد، چگونه کنترل می شود یا مساله جمعیت و اعتیاد می پردازد اما لایه دیگر از این علم شامل مباحث کلان تری است که در فلسفه جامعه شناسی یا نظریات پایه مورد توجه قرار می گیرد و آن عبارت است از نظریاتی که کلیت جامعه و مبداء زایش و تحولات اجتماعی را به صورت عام و کلان مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد.

وی با اشاره به راهکارهای اسلامی شدن علم جامعه شناسی متداول تأکید کرد: نخستین اتفاقی که در این فرآیند باید به وقوع پیوندند این است که باید نیازمندی های جامعه اسلامی را شناسایی کنیم و نگاه به مسائل اجتماعی متناسب با فرهنگ بومی و دینی و تأثیری که فرهنگ اسلامی بر فرهنگ غربی دارد و همچنین مقاومتی که فرهنگ غرب در برابر فرهنگ اسلامی دارد، باشد.

حجت الاسلام پیروزمند اظهار کرد: از این نگاه موضوعاتی که در لایه خرد مطرح می شود، تغییرات اساسی می طلبد اما در تولید نظریه و در این لایه باید توجه داشت نظریه پردازی در موارد خرد، تابع نظریات کلان است؛ اینکه انگیزه بشر را برای شکل گیری جامعه در چه ببینیم، ارتباط انسان ها با یکدیگر بر چه مبنایی باید تجزیه و تحلیل شود، این روند نقطه بنیادین و تأثیر گذار در این زمینه است و اگر در بینش اسلامی به نتیجه رسیدیم که انسان برای اقامه ارزش ها تلاش می کند و هویت اصلی جامعه، هویت فرهنگی اوست و جان مایه و اساس فرهنگ هم نظام ارزشی است که در جامعه مورد پذیرش قرار می گیرد، و علاوه بر این نظام ارزشی در نظام ولایت که در امتداد نظام امامت است، شکل می گیرد و نظام ولایی باید ضامن و مجرای اجرای ارزش ها باشد، آن وقت با تحلیلی در علم جامعه شناسی می توانیم شاهد تحول در آن باشیم.

وی در پاسخ به این سوال که چه نهادها و مراکزی باید عهده دار تحول علم جامعه شناسی بوده و در این راستا پیش قراول باشند، گفت: این فعالیت باید در تعاملی مشترک میان حوزه و دانشگاه اتفاق افتد، اما لایه کاربردی نظریه های علم جامعه شناسی در دانشگاه و مبانی بنیادین و فلسفه علم جامعه شناسی در حوزه باید مورد بررسی قرار گرفته و پس از آن در تعاملی مشترک و در روش تحقیق متفاهم این تحول به وقوع پیوندد.

قائم مقام فرهنگستان علوم اسلامی قم در خصوص ارزیابی روند حرکت کنونی این تحول گفت: علیرغم تلاش های مجدانه ای که در این زمینه شده موضوع تحول در تمامی شاخه های علوم انسانی و پیگیری آن با کُندی رو به رو است و هنوز مطالبه این امر در بدنه علمی کشور فراگیر نشده و حتی آن بخش هایی که خواستار ایجاد تحول است، نمی دانند باید چه کنند و چه تأثیری می توانند داشته باشند و از نظر محتوا با ابهام و به لحاظ ساختار هم با عدم پیوند مسائل مواجه هستند. مجموعه این عوامل موجب شده حرکت به سوی تحول علوم انسانی با کُندی صورت پذیرد.

حجت الاسلام پیروزمند در پایان با مثبت ارزیابی کردن فعالیت کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در راستای تحول علوم انسانی خاطر نشان کرد: این محافل بهانه ای است برای طرح ایده ها و نظریاتی که اندیشمندان در فواصل این نشست ها به دست آورده و به آن رسیده اند و می تواند ایجاد انگیزه و تریبونی باشد برای افراد صاحب نظر و فکری تا قدرت ارزیابی آثار یکدیگر را داشته باشند؛ علاوه بر آن این قبیل کنگره ها می تواند عامل موثری باشد برای جلوگیری از حرکت کُند تحول علوم، و تا تنور این بحث داغ است، تحرک در این زمینه را سرعت بخشد.