گفت‌وگو با فرخ نعمتی و سهیلا رضوی، بازیگران سریال یادآوری/ بازگشت از سفر بی‌بازگشت

فرخ نعمتی و همسرش سهیلا رضوی این روزها سریال تلویزیونی یادآوری را در حال پخش از شبکه ‌آی‌فیلم دارند. آنها در این سریال نقش زن و شوهری را بازی می‌کنند که فرزندشان به‌دلیل قتل در زندان به سر می‌برد. این دو هنرمند در سریال یادآوری در لحظات حساسی قرار می‌گیرند و باید شاهد اعدام فرزند‌شان باشند و... نعمتی و رضوی جزو بازیگران گزیده‌کار هستند و بیشتر از آن‌که در تلویزیون و سینما حضور داشته باشند، در تئاتر فعالیت می‌کنند. آنها معتقدند شاید قسمت این بوده که در آغاز چهلمین سال زندگی مشترک با یکدیگر نقش یک زن و شوهر را این بار در تلویزیون بازی کنند. با نعمتی و رضوی به گفت‌وگو نشستیم.

سریال تلویزیونی یادآوری روایتگر زندگی آدم‌هایی است که فرصت دوباره زندگی کردن به آنها داده می‌شود. وقتی پیشنهاد بازی از سوی حجت قاسم‌زاده‌اصل، کارگردان سریال به شما داده شد و فیلمنامه را خواندید، چه دیدگاهی درباره قصه داشتید؟ چون در این سریال مخاطب با صحنه‌های شگفت‌انگیز زیادی روبه‌رو می‌شود، مثل صحنه اعدام علی، فرزندتان در قصه....

فرخ نعمتی: در صحنه اول از پرده دوم نمایشنامه هملت در زیباترین و مشهورترین تک‌گویی درباره مرگ؛ این اتفاق سرزمینی ناشناخته که هیچ مسافری از سرحدش برنمی‌گردد، توصیف می‌شود، آیا شکسپیر فراموش کرده است که در این پرده نمایش، روح هملت را به این جهان بازگرداند؟ آیا این بازگشت گفته هملت را نقض می‌کند؟

به گمان من گفته هملت سراسر حقیقت است و بازگشت روح اوج تخیل نویسنده. من به بازگشت دوباره از مرگ به زندگی باور ندارم، به گمانم جلال اعلایی (پدر علی) هم این موضوع را باور نداشت ولی مرغ اندیشه را می‌توان تا آفاق به پرواز درآورد.

سهیلا رضوی: به یاد دارم پدر خدابیامرزم که پزشک بود، همیشه به ما می‌گفت که اگر من سکته کردم، مرا یک روز نگه دارید... من هم درباره بازگشت دوباره آدم‌ها به زندگی شنیده‌ام. در مجموع فیلمنامه سریال تلویزیونی یادآوری را دوست داشتم و به نقشی که قرار بود بازی کنم، علاقه‌مند بودم. به نظرم قصه زندگی خانواده اعلایی تکان‌دهنده است و گره‌ای که بین دو خانواده ایجاد شده، غم‌انگیز و دردناک است. از سوی دیگر تلاشی که معصومه برای رفع این تنش می‌کند، برایم جذابیت زیادی داشت.

آیا فکر می‌کردید در سریال یادآوری نقش مقابل یکدیگر را بازی کنید؟ آیا قبلا این تجربه برایتان اتفاق افتاده بود؟

نعمتی: نه، اصلا چنین قراری نبود. قرار بود بازیگر دیگری نقش پدر علی را بازی کند، ولی از آنجایی که قرارها همیشه بر یک مدار ثابت نمی‌مانند این نقش هم به من واگذار شد. قسمت را که شنیده‌اید، شاید قسمت من بوده که در آغاز چهلمین سال زندگی مشترک با سهیلا، نقش یک زن و شوهر را این بار در یک سریال بازی کنیم.

درباره بخش دوم سوال هم باید بگویم که بله، شاید فقط یک بار در فیلم کوتاهی به کارگردانی رضا دادوئی و در نمایش «قمر در عقرب» کار شهره لرستانی که فقط یک اجرا در جشنواره فجر داشت، نقش زن و شوهر را بازی کردیم؛ همچنین در فیلم هتل‌کارتن و مسافر بهشت حضور داشتیم، اما نه به عنوان زن و شوهر.

رضوی: من هم فکر نمی‌کردم که این اتفاق بیفتد و نقش زن و شوهر را در سریال یادآوری بازی کنیم. راستش را بخواهید دلم می‌‌خواست این اتفاق بیفتد.

خوشبختانه این اتفاق درست در شبی که قرار بود صبح‌اش سر صحنه یادآوری بروم، افتاد. بنابراین کار یکی دو روز هم تعطیل شد. من هم مثل بچه‌ها که برف بیاید و مدرسه تعطیل شود، خوشحال شدم. دلیل عمده خوشحالی‌ام هم این بود که قرار شد با فرخ نعمتی همبازی شوم. ما قبلا این تجربه را داشتیم که با یکدیگر همبازی شویم، اما نقش زن و شوهر را نداشتیم.

شما در این سریال نقش پدر و مادری را بازی می‌کنید که برای زنده نگه داشتن فرزندشان به خانواده مرادی التماس می‌کنند. درآوردن این صحنه‌ها به لحاظ حسی قطعا انرژی زیادی از شما می‌گرفت. مثل زمانی که به خانه مرادی رفتید و در مقابل دو دختر خانواده التماس می‌کردید یا در زندان و هنگام اعدام علی.... درباره این صحنه‌ها بگویید و احساستان؟

نعمتی: نسل من خوب به یاد دارد و لابد نسل شما در بازنگری وقایع انقلاب، تصاویر امام راحل را هنگام نشستن در هواپیما و پرواز به سمت ایران دیده‌اید، ایشان در پاسخ خبرنگاری که پرسیده در این لحظه چه احساسی دارید: با لبخندی معنی‌دار فرمودند: هیچ. همه می‌دانستند که در تلاطم وقایع انقلاب «هیچ»، احساس نیست، بلکه بروز ندادن احساس است. اکنون هم من دوست دارم درباره احساس درباره این صحنه‌ها، بگویم «هیچ» حسی نداشتم.

رضوی: وقتی فیلمنامه خوب باشد، فضا و دیالوگ‌ها به حس بازیگر کمک می‌کند و اگر کارگردان به بازیگرش اطمینان داشته باشد و بالعکس به قول معروف نور علی نور می‌شود. بازی صحنه‌هایی که به آن اشاره کردید، انرژی زیادی از ما گرفت، اما زمانی که با یک یا دو برداشت کارگردان ابراز رضایت می‌کرد، چند برابر انرژی گرفته شده بازگردانده می‌شد و این برای بازیگر لذت‌بخش است.

آیا ما به ازای شخصیت‌های پدر و مادر علی را دیده بودید که بتوانید برای بازی از آنها الهام بگیرید؟ چون حس گرفتن برای چنین صحنه‌هایی کار راحتی نیست؟

نعمتی: وقتی در نگارش متنی دقت شده باشد، خود متن و نقش الهام‌بخش و راهنمای بازیگر است. بنابراین لزومی به کاوش برای ما به ازای بیرونی نیست، کافی است نقشی از صافی درون بازیگر بگذرد. معتقدم هر گاه بازی بازیگری توجه شما را به خود جلب کرد، پیش از آن نقش، توجه بازیگر را به خود جلب کرده است.

رضوی: نه. نیازی به ما به‌ازا نبود. فیلمنامه این کمک را می‌کرد. وقتی فیلمنامه به قول معروف استخوان‌دار باشد، می‌تواند کمک زیادی به بازیگر کند و این اتفاق هم در فیلمنامه سریال تلویزیونی یادآوری افتاده بود. خوشبختانه شخصیت‌پردازی‌ها خیلی خوب بود و انسجام لازم را داشت. از سوی دیگر فکر می‌کنم انسان برای نجات جان بچه‌اش هر کاری حاضر است انجام بدهد، ولی آرزو می‌کنم هیچ پدر و مادری در چنین موقعیتی قرار نگیرند.

کار کردن با حجت قاسم‌زاده چگونه بود؟ آیا کارگردانی است که به بازیگر آزادی عمل بدهد تا بتواند براحتی نقش‌اش را ایفا کند؟

نعمتی: حجت قاسم‌زاده اصل یک کارگردان حرفه‌ای است؛ از آن‌دسته کارگردان‌هایی که بخوبی می‌‌داند چه می‌خواهد و با تسلط بر ابزار کارش و با وسواس زیاد درباره جزئیات بویژه در مورد متن که اغلب در کارهای او با دقت و تحلیل درست از شخصیت‌ها نگاشته می‌شود که معمولا از سوی خودش انجام می‌شود. البته این بار به وسیله همسر هنرمندش رویا غفاری به رشته تحریر در آمده بود.

در این چارچوب‌ها مشخص است که بازیگر آزادی‌عمل برای جان بخشیدن به نقش دارد. این دومین همکاری من با قاسم‌زاده است. در همین جا لازم می‌دانم از این همکاری ابراز خرسندی کنم. به قدردانی دستش را می‌فشارم و چشم انتظار کارهای بعدی‌اش می‌مانم.

رضوی: آرزو می‌کنم که باز هم به من پیشنهاد کار بدهد.

با توجه به این‌که سریال از شبکه‌ آی‌فیلم پخش می‌شود و مخاطب برون‌مرزی هم دارد، آیا پرداخت به مضامین انسانی که سریال یادآوری دستمایه قرار داده، مورد توجه مخاطبان خارج از ایران قرار می‌گیرد؟

نعمتی: شاید تفاوت‌های فرهنگی در اقوام و ملل مختلف فاصله‌ای را در درک پاره‌مفاهیم ایجاد کند، ولی مگر شما کسی را می‌شناسید، حتی در خارج از مرزهای کشور که به مضامین به تعبیر شما انسانی توجه نداشته باشد. هر چند باید منتظر ماند و این گونه تاثیرات را از زبان بینندگان شنید.

رضوی: من هم معتقدم مضامین انسانی همیشه مورد توجه مردم بوده و هست.

هم‌اکنون که سریال یادآوری پخش می‌شود، نظرتان درباره آن چیست؟

نعمتی: نظر دادن درباره کاری که در حال پخش است، کار پسندیده‌ای نیست. شما نویسندگان و منتقدان مطبوعاتی نیز در این مورد عجله نکنید. بگذارید تعداد قسمت‌های بیشتری از این سریال پخش شود تا با درک تمامی مفاهیم درباره آن اظهارنظر کنیم.

رضوی: به نظرم باید بگذارید سریال تمام شود تا بهتر بتوانیم درباره آن نظر بدهیم، چون تا آخرین قسمت اتفاقات زیادی در قصه می‌افتد. نباید با عجله نظر داد.

در این سریال نقش علی فرزندتان را یک نابازیگر به‌عهده دارد. کار کردن در کنار نابازیگر برایتان سخت نبود؟ زیرا به لحاظ حس گرفتن در صحنه‌ها چندان خوب بازی نمی‌کند.

نعمتی: روزبه حصاری، نابازیگر نیست، بازیگر خوبی است که اولین حضورش مقابل دوربین را در سریال یادآوری، تجربه کرد. هم او و هم بازیگری که نقش دخترم (صدف نورمحمد) را ایفا می‌کند، بازی‌های تاثیرگذاری دارند. نیروی جوانی آنها و جذابیت حضورشان برای من نیز الهام‌بخش بود. در این مجموعه من و شما شاهد طلوع ستارگان درخشان در آسمان پرستاره هنر ایران‌زمین هستیم؛ آسمانی که همیشه و هنوز پر از ستاره است.

رضوی: روزبه حصاری نابازیگر نیست. تئاتر کار کرده و این اولین کار تصویری اوست. ما یعنی خانواده اعلایی، یک خانواده چهار نفری بودیم که همدیگر را خیلی دوست داشتیم و این در طول کار به همه ما کمک می‌کرد.

فاطمه عودباشی ‌/ ‌گروه رادیو و تلویزیون