نگاهی به سریال «آوای باران»؛تلاطم در هوای گرگ و میش

این سریال توانسته با روایت داستانی نزدیک به ذائقه تماشاگر عام و به تصویر کشیدن درامی پرجاذبه و مملو از کشش، به پربیننده‌ترین برنامه تلویزیون در این زمان تبدیل شود. سریالی است که در آن سرگرم کردن مخاطب اولویت دارد، اما از نگاهی اجتماعی، اخلاقی و تاحدودی سیاسی هم برخوردار است. البته سریال «آوای باران»، هم در محتوا و هم در ساختار، با چالش‌هایی مواجه است که مانع از تبدیل شدن آن به اثری ماندگار و دارای جایگاهی برتر در میان تولیدات تلویزیونی ایران شده است. وضعیت این سریال درست مانند شخصیت محوری آن، باران در تلاطم میان هوای گرگ و میش است!

«آوای باران» تازه‌ترین سریال «حسین سهیلی‌زاده» است. او اغلب آثار پیشین خود را به تقلید از فیلم‌های هندی ساخته بود. «ترانه مادری»، «دلنوازان» و «فاصله‌ها» ازجمله این سریال‌ها بودند که به طور آشکاری با گرته‌برداری از سبک و سیاق فیلم هندی ساخته و پرداخته شده بودند. سریال «آوای باران» هم، چنین وضعیتی دارد.
اما چرا «آوای باران» را مشابه فیلم هندی می‌دانیم؟ آثار موسوم به فیلم هندی (چیزی شبیه به فیلم‌فارسی) همواره متکی بر احساسات‌گرایی مفرط و روابطی سرشار از وصل و فراق‌های اشک‌انگیز هستند به جز این مورد، فیلم‌های هندی پر از رقص و آواز هستند که تنها تفاوت آنان با اینگونه سریال‌هاست.

این مجموعه، داستان مردی به نام «طه ریاحی» است که همسرش را از دست داده و با تنها فرزندش باران زندگی می‌کند. او که مدیر یک شرکت دارویی است برای انجام یک معامله تجاری به ترکیه می‌رود، اما برایش پاپوش می‌دوزند و داخل کیفش یک بسته هروئین جاسازی می‌کنند. (هر چند مشخص نمی‌شود که این بسته چگونه به کیف او وارد ‌شده است؟!) همین موضوع سبب می‌شود که به حبس ابد محکوم شود. وی با نوشتن یک وکالت‌نامه، اداره شرکت و سرپرستی فرزند خود را به خواهرزاده‌اش می‌سپرد. اما خواهرزاده و همسرش، آدم‌های کلاه‌برداری هستند و از موقعیت به وجود آمده سوءاستفاده می‌کنند تا بیشتر پولدار شوند. آنها همچنین با بدرفتاری‌های خود، موجب فرار باران از آن خانه و پناه بردنش به یک باند استثمار کودکان می‌شوند. پس از بیست سال، طه بخشیده می‌شود و به ایران برمی‌گردد (باز هم معلوم نمی‌شود که چرا و چگونه محکوم به حبس ابد ناگهان بخشیده می‌شود) و باران همچنان در مخروبه‌های حاشیه شهر و در میان تبهکارها زندگی می‌کند. دروغ خواهرزاده طه به او و جا زدن دختر خود به عنوان باران سبب می‌شود که فرید، پسر جوان آنها که برعکس خانواده‌اش آدم بااخلاقی است به جست‌وجوی باران بپردازد و …

خُب، همان طور که مشخص است، این گونه اتفاقات فقط در فیلم‌های هندی و فیلم‌فارسی و سریال‌های ترکیه‌ای رخ می‌دهد. البته این سریال دارای ویژگی‌های مثبتی هم هست. از جاذبه و قدرتش در جلب توجه مخاطب که بگذریم، این مجموعه تلویزیونی به بعضی مسائل اجتماعی و سیاسی هم پرداخته که آن را از یک کار صرفاً سرگرم‌کننده اعتلا بخشیده است. مثلاً یکی از موضوعاتی که هنوز در حاشیه است، اما به‌نظر می‌رسد در قسمت‌های آینده بیشتر مطرح می‌شود، نحوه مرگ همسر طه است.

 آن طور که از اشارات و تلمیحات داستان می‌توان برداشت کرد، او از سرنشینان هواپیمایی بوده که در سال ۶۷ توسط ناو آمریکایی ساقط می‌شود و حدود ۲۷۰ مسافر غیرنظامی و ازجمله چند کودک بی‌گناه در آن به شهادت می‌رسند بوده است. پرداختن به چنین موضوع مهمی در یک سریال پربیننده می‌تواند تأثیرگذار باشد.
سریال «آوای باران» همان طور که از تیتراژ آن مشخص است، بخشی از فضای روایی و دراماتیک خود را به مسئله کودکان خیابانی اختصاص داده است.

تیتراژی هوشمندانه و هنرمندانه که تلفیقی است از زیبایی و زشتی؛ کودکانی که ملتمسانه به شیشه پنجره خودروهای ایستاده در پشت چراغ قرمز می‌زنند. بارش باران هم نوید نجات و رستگاری است. شاید این برای نخستین بار باشد که یک فیلم یا سریال، تلاش کرده تا تصویری آسیب‌شناختی و در عین حال غمخوارانه نسبت به این دست از افراد جامعه نشان دهد. بچه‌هایی که اغلب مردم تهران و برخی از شهرهای بزرگ کشورمان هر روز در معابر و خیابان‌ها با آنها مواجه می‌شوند؛ با نگاه‌های پر از خواهش و دست‌های ملتمس به سوی مردم. اما این تنها بخشی از واقعیت تلخ زندگی این بچه‌هاست و «آوای باران» سعی کرده تا پشت صحنه موقعیت کودکان خیابانی را هم افشا کند.
البته این سریال دچار چند ضعف محتوایی هم هست.

 مثلاً نوع رابطه فرید با پدر و مادرش تاحدودی بدآموزی دارد. هرچند او بر سر اصول و اعتقاداتش بر والدینش طغیان کرده، اما این دلیلی برای توجیه بدرفتاری و کج‌خلقی با پدر و مادر نیست و یا طرح غلیظ روابط دختر و پسر نامحرم در این سریال که موجب قبح‌زدایی از این روابط می‌شود.
همان طور که بیان شد، در جذابیت و برخورداری «آوای باران» از برخی ویژگی‌های مثبت محتوایی، جای تردیدی نیست، اما ای کاش فیلمسازان ما در پی الگوهایی متعالی‌تر و فرهیخته‌تر برای جلب نظر مخاطب در فیلم‌ها و سریال‌ها باشند. چون پیروی از روش‌های فیلم هندی و فیلم‌فارسی و سریال‌های ترکیه‌ای سبب تنزل سلیقه مردم می‌شود.

منبع: هفته نامه صبح صادق