نبود بانک اطلاعاتی و آماری

در زمینه برنامه‌ریزی‌های سالانه و برنامه‌های توسعه‌ای این معضل خود را در نتایج و عدم تحقق اهداف نشان می‌دهد، اما از آنجا که بروز ظاهری در سطح جامعه پیدا نمی‌کند، عمق فاجعه را کمتر نشان می‌دهد اما وقتی طرحی همانند توزیع سبد کالا یا پرداخت یارانه نقدی به اقشار کم‌درآمد در سطح جامعه به اجرا در می‌آید با عیان شدن مشکلات، همگان دوباره به این موضوع اذعان می‌کنند که نبود یک نظام جامع اطلاعاتی باعث بروز چنین مشکلاتی در برنامه‌ریزی شده است.

بدون شک توجه به اقشار کم‌درآمد و توزیع مناسب یارانه‌ها یکی از هدف‌هایی است که دولت‌های گذشته وفعلی به دنبال آن بودند و همواره تلاش داشتند تا با به کارگیری راهکارهایی توزیع مناسب یارانه‌ها را انجام دهند.

در دولت دهم زمانی که طرح هدفمندی یارانه‌ها به اجرا درآمد ابتدا صحبت از بازتوزیع درآمد‌های حاصل از حذف یارانه حامل‌های انرژی به شش تا هفت دهک درآمدی جامعه مطرح بود و برای شناسایی دهک‌ها به مردم اعلام شد تا فرم اطلاعات اقتصاد خانوار را برای خوشه بندی پرکنند، اما از آنجا که آمار و اطلاعات شفافی از میزان درآمدها وجود نداشت و پنهانکاری بخشی از مردم برای اظهار واقعی درآمد‌ها پیش‌بینی می‌شد، در نهایت دولت مجبور شد تا بدون اجرای طرح خوشه‌ بندی، یارانه نقدی را به همه مردم توزیع کند.

با توجه به این تجربه توزیع سبد کالا به اقشار کم‌درآمد نیز از این قاعده مستثنا نبود و دولت باید پیش‌بینی می‌کرد که هنگام انتخاب افراد به عنوان کم درآمدانی که مشمول دریافت سبد کالا هستند با چنین پیامدی روبه‌رو خواهد شد.

آنچه مسلم است آمار و اطلاعات اساس هر گونه تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و سیاستگذاری است و در همه کشورها داشتن نظام آماری و حجم و کیفیت بانک‌های اطلاعاتی یکی از مهم‌ترین شاخص‌ های توسعه یافتگی است، چرا که بدون آمار دقیق، صحیح و کافی نمی‌توان برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برنامه‌ریزی کرد اگر می‌خواهیم با توجه به سند چشم‌انداز 1404 به قدرت اول منطقه از نظر توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی تبدیل شویم، لازم است که تمام دستگاه‌ها بدون موازی کاری و اقدامات پراکنده و نامنظم به جمع‌آوری و ثبت آمار و اطلاعات با کیفیت با توجه به نیازها بپردازند تا بانک‌های اطلاعاتی دستگاه‌های مختلف برای برنامه ریزی‌های کلان کشور مورد استفاده قرارگیرد، زیرا تحلیل روند تاریخی و وضع موجود و پیش‌بینی آینده نیاز به داده‌های باکیفیت دارد، در عین حال بدون ایجاد زیرساخت‌های تکنولوژیک مناسب مانند مخابرات و نظام جامع اطلاعات مربوط به دارایی افراد و موسسات در کشور که هم‌اکنون به آن با نگاه شبه‌امنیتی نگریسته می‌شود نمی‌توان به چنین بانک اطلاعاتی جامع و قابل اتکاء دست یافت، بنابراین تا آن زمان هر اقدامی برای پرداخت یارانه‌های نقدی و سبد کالابه دهک‌های پایین درآمدی نیز محکوم به شکست است.

سیما رادمنش - جام‌جم