کشف ریشه مزاحمت تلفنی

سال‌هاست برای سرگرم‌ شدن به غریبه‌ها زنگ می‌زند و اگر اجازه دهند، چند دقیقه‌ای هم با آنها صحبت می‌کند. البته خودش می‌گوید این کار مزاحمتی برای بقیه ایجاد نمی‌کند و فقط آنها را هم از تنهایی درمی‌آورد، اما نمی‌داند یا شاید هم نمی‌خواهد قبول کند صدای زنگ تلفن در خانه‌ای که بیماری در حال استراحت است یا کودکی خوابیده، چه وضعی می‌تواند ایجاد کند. شاید این روزها تعداد مزاحم‌های تلفنی کمتر از قبل شده باشد. بعضی‌ها می‌گویند همین که شماره‌ها نمایش داده می‌شود، خیلی‌ها را از ایجاد مزاحمت تلفنی منصرف کرده و به همین دلیل تعداد آنها کمتر شده است، اما هنوز هم بعضی‌ها هستند و چنان به این کار عادت دارند که حتی حاضرند به خودشان زحمت بدهند و بروند تا از یک تلفن عمومی مزاحم دیگران شوند و عده‌ای هم بدون ترس و واهمه از تلفن خانه یا اداره‌شان چنین مزاحمت‌هایی را برای دیگران درست می‌کنند.

بعضی‌ها با گرفتن شماره تلفن دیگران مزاحم‌شان می‌شوند، برخی با فرستادن ایمیل و چت‌ کردن این مزاحمت‌ها را ایجاد می‌کنند و حتی گروهی هم هستند که به فکر آسیب‌ زدن به دیگران می‌افتند و از افرادی برای این کار کمک می‌گیرند.

با این همه، فرقی نمی‌کند با گرفتن شماره تلفن مزاحم کسی شوید یا از طریق اینترنت و ایمیل چون مزاحمت در هر صورت مزاحمت است و دیگران را آزار می‌دهد. همچنین مزاحم‌ها و کسانی که دوست دارند برای دیگران دردسر درست کنند هم افرادی عجیب و غریب نیستند که فکر کنید هیچ‌وقت در طول زندگی‌تان آنها را ندیده‌اید یا نخواهید دید. مزاحم‌ها هم کسانی هستند مثل بقیه انسان‌ها، اما تفاوت‌هایی هم با دیگران دارند. بعضی از آنها از آزار دادن دیگران لذت می‌برند، بعضی‌ها با این کار سرگرم می‌شوند و تفریح می‌کنند، عده‌ای دچار اختلالات روحی هستند و به همین دلیل برای دیگران مزاحمت درست می‌کنند و برخی هم چون به شیوه عادی و معمول نمی‌توانند ارتباط برقرار کنند، این روش را به‌کار می‌گیرند.

مزاحم‌هایی که نمی‌توانند حق‌شان را بگیرند

به‌طور کلی می‌توان گفت افرادی که مزاحم دیگران می‌شوند، به‌دلایل متفاوتی این کار را انجام می‌دهند که به گفته دکتر مینا مجتبایی می‌توان آنها را به گروه‌های مختلفی تقسیم کرد.

این روان‌شناس در گفت‌وگو با جام‌جم در این‌باره توضیح می‌دهد: کسانی که شیوه صحیح برقراری ارتباط با دیگران را بلد نیستند و نمی‌توانند بدرستی با بقیه افراد ارتباط کلامی برقرار کنند یا مهارت این کار را ندارند، بناچار از شیوه‌های غیرمستقیم برای آسیب‌زدن استفاده می‌کنند که ایجاد مزاحمت‌های تلفنی هم یکی از این روش‌هاست.

به گفته دکتر مجتبایی کسانی که جرات و شهامت ندارند، اعتماد به نفس‌شان پایین است و نمی‌توانند راحت حرف‌شان را بزنند از روش پرخاشگری منفعلانه استفاده می‌کنند تا خشم و ناراحتی‌شان را نشان دهند و ایجاد مزاحمت‌های تلفنی هم یکی از این روش‌هاست. لازم نیست کسی که می‌خواهد مزاحم شود، فقط با غریبه‌ها تماس بگیرد و برای آنها مزاحمت ایجاد کند. بعضی وقت‌ها شرایط برعکس می‌شود و مزاحم‌ها می‌خواهند برای آشنایان‌ خود دردسر درست کنند. این گروه از مزاحم‌ها معمولا می‌خواهند از شخص خاصی انتقام بگیرند یا او را اذیت کنند و به همین دلیل ممکن است چنین روش‌های نادرستی را به کار گیرند.

مزاحم‌هایی که لذت می‌برند

بعضی‌ها وقتی مزاحم دیگران می‌شوند، انگار بهترین لحظه‌های عمرشان را سپری می‌کنند و به هیچ عنوان نگران نتایج کارشان هم نیستند. اینها همان گروهی هستند که به گفته دکتر مجتبایی، از آزار دادن دیگران و دیدن یا شنیدن واکنش‌های هیجانی آنها لذت می‌برند؛ به همین دلیل هم ممکن است از الفاظ زشت و نامناسبی استفاده کنند و با شنیدن واکنش‌های هیجانی فرد، از پشت تلفن لذت ببرند.

چنین کاری برای این گروه از افراد می‌تواند کم‌کم به یک سرگرمی تبدیل شود و در نتیجه اوقاتی از روز را به این کار اختصاص می‌دهند؛ البته در این موارد تفاوتی هم ندارد شماره‌ای که با آن تماس می‌گیرند، آشنا باشد یا غریبه، چون در هر صورت از ایجاد مزاحمت لذت می‌برند و با این کار احساس خوبی پیدا می‌کنند. این روان‌شناس یادآور می‌شود: این افراد معمولا از این که دیگران، تحت تاثیر حرف‌هایشان قرار بگیرند، خوشحال می‌شوند و چنین وضعی برایشان لذت‌بخش است.

مزاحم‌هایی که بیمارند

عده‌ای هم هستند که به دلیل اختلالات روانی و مشکلات شخصیتی برای دیگران مزاحمت ایجاد می‌کنند که دکتر مجتبایی درباره آنها می‌گوید: گاهی اختلال شخصیت می‌تواند باعث بروز این وضع شود؛ مثلا بعضی افراد که دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی هستند، به فکر آسیب رساندن به بقیه بوده و دائم به این کار فکر می‌کنند. در نتیجه ممکن است از مزاحمت‌های تلفنی هم برای رسیدن به هدفشان کمک بگیرند. این روان‌شناس با بیان این که چنین افرادی، بیمار محسوب می‌شوند، ادامه می‌دهد: این اشخاص باید تحت درمان قرار بگیرند تا مشکل آنها بموقع برطرف شود و دردسری برایشان ایجاد نکند. وی به گروه دیگری از مزاحم‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: بعضی از مزاحم‌ها هم دچار اختلالات جنسی هستند و می‌خواهند با ایجاد مزاحمت و استفاده از الفاظ زشت و نامناسب از نظر جنسی احساس خوبی پیدا کنند و ارضا شوند.

ایجاد مزاحمت به دلیل ضعف تربیتی

بعضی وقت‌ها، بچه‌ها تلفن را با اسباب‌بازی اشتباه می‌گیرند و پدر و مادر هم حرفی به آنها نمی‌زنند. این روش ممکن است سال‌های زیادی ادامه پیدا کند و چنین فردی کم‌کم بیاموزد با ایجاد مزاحمت می‌تواند سرگرم شود یا کارهایش را پیش ببرد؛ بنابراین یکی از موضوعات مهمی که در این زمینه باید در نظر داشت، شیوه تربیت کودکان در محیط خانواده است. دکتر مجتبایی نیز با تائید این مطلب، خاطرنشان می‌‌کند: در صورتی که والدین به فرزندشان نکات تربیتی را آموزش ندهند و در محیط خانواده چنین قوانینی را رعایت نکنند، ممکن است او از چنین روش‌هایی استفاده کند. بنابراین به توصیه دکتر مجتبایی، والدین باید نکات تربیتی و اخلاقی را به بچه‌ها آموزش دهند و به آنها بیاموزند به حقوق دیگران احترام گذاشته و این موارد را رعایت کنند. همچنین خود پدر و مادر هم در محیط خانواده باید چنین رفتاری داشته باشند.

جلوی این رفتار را بگیرید

اگر می‌دانید کسی در خانواده شما چنین کاری را انجام می‌دهد، حتماً با او برخورد کنید و جلوی کارش را بگیرید، چون ایجاد مزاحمت جرم است و می‌تواند باعث گرفتاری او شود. دکتر مجتبایی می‌گوید: در این موارد حتما باید علت اصلی ایجاد مزاحمت را پیدا کنید و به دنبال برطرف‌کردن آن باشید، زیرا گاهی ممکن است فرد مزاحم به کمک روان‌شناس نیاز داشته باشد تا بتواند این کار را ترک کند. در هر حال، حتی اگر فرزند خردسال‌ شما این کار را انجام می‌دهد، با او برخورد کرده و این عادت ناپسند را از او دور کنید.

جواب مزاحم‌ها را بدهیم یا نه؟

سکوت بهتر است یا قطع‌کردن تلفن؟ باید جواب مزاحم را داد یا نسبت به حرف‌هایش بی‌توجه بود؟ چه واکنشی بهترین نتیجه را دارد و چه کاری باید انجام دهیم تا مزاحمت‌های پی‌درپی کمتر شود؟

دکتر مجتبایی در پاسخ به این پرسش‌ها می‌گوید: براساس نوع مزاحمت، واکنش و برخوردی که مناسب محسوب می‌شود هم متفاوت خواهد بود، اما به طور کلی در برخورد با مزاحم‌هایی که فقط برای سرگرمی تماس می‌گیرند، بهتر است همان ابتدا نسبت به او بی‌توجهی کرده و بدون هیچ صحبتی تلفن را قطع کنید تا چنین رفتار غلطی هم متوقف شود. در این مواقع، فرد مزاحم به هدفش نمی‌رسد و لذتی از این کار نمی‌برد و در نتیجه کم‌کم این عادت ناپسند را کنار می‌گذارد. اما زمانی که می‌دانید چه کسی مزاحم شما می‌شود و چرا با شما تماس می‌گیرد، به توصیه این روان‌شناس باید قاطعانه با او برخورد کنید تا بداند کارش اشتباه است و می‌تواند دردسرساز شود. بنابراین در صورتی که با مزاحمت‌های تلفنی یا انواع دیگر مزاحمت‌ها روبه‌رو شدید، بهترین واکنش را نشان دهید تا نتیجه دلخواه را به دست بیاورید.

نیلوفر اسعدی‌بیگی ‌/‌ جام‌جم