اتحاد، شرط بهبود وضع اقتصادی و فرهنگی کشور

او استاد تمام وقت دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دارای مدرک دکترای فیزیک ذرات هسته‌ای از دانشگاه کانزاس ایالات متحده آمریکاست.غفوری‌فرد که ریاست هیات بازرسی و نظارت شورای عالی انقلاب فرهنگی را عهده‌دار است در این گفت‌وگو تاکید می‌کند که شعار سال یک موضوع ملی است و باید به‌دور از گرایش‌های سیاسی و حزبی مورد توجه تمام نخبگان قرار گیرد.

برخی بر این گمانند که سیاسی و البته بهتر است بگوییم جناحی دیدن همه موضوعات از سوی فعالان سیاسی باعث شده است تا حتی موضوعاتی چون فرهنگ و اقتصاد نیز به میدانی برای تبلور نزاع‌های حزبی تبدیل شود و نامگذاری سال که امسال بر دو محور فرهنگ و اقتصاد استوار است، فرصت تحقق یافتن، پیدا نکند. به‌نظر شما برای برون‌رفت از این آسیب چه ملاحظاتی را باید مورد توجه قرار داد؟

طبیعی است که گروه‌های سیاسی برای نمود داشتن در متن جامعه، از هر فرصتی برای اظهارنظر بهره می‌گیرند. نفس چنین رویکردی شاید دچار اشکال نباشد، اما باید این موضوع را مورد توجه قرار داد که برخی موضوعات مانند همین مساله نامگذاری سال که اشاره کردید، موضوعی ملی است و با ادامه انقلاب نسبت دارد. بنابراین باید در نگاه‌های بخشی‌نگرانه و سیاسی‌کارانه به این دست مسائل تجدیدنظر کرد.

شما خودتان فعال سیاسی هستید. اظهارنظرهای جناحی، در ظاهر ابعاد ملی بحث را در بر می‌گیرد، اما در درون خود تنازعاتی نافرجام دارد ... .

بله، باید متوجه بود که مسائلی چون اقتصاد مقاومتی، حماسه اقتصادی یا فرهنگ اسلامی موضوعاتی نیستند که در چارچوب بسته مسائل گروهی بتوان تحلیلشان کرد. نامگذاری سال نیز یک دستور مذهبی و تعیین‌کننده اولویت‌های کشور در طول سال است و باید تلاش کرد تا همگان چنین مسائلی را ملی ببینند و منافع انقلاب را مورد توجه قرار دهند. نامگذاری سال از سوی بالاترین مقام کشور و از جایگاهی مذهبی صورت گرفته و به همین دلیل همه باید برای اجرایی شدن آن کوشش کنیم، در غیر این صورت کوتاهی از اجرای آن، دامنگیر همه خواهد شد.

بنابراین شما می‌گویید که هم موضوع ساماندهی اقتصادی و هم توسعه فرهنگی را باید فراتر از دیدگاه‌های جناحی مورد توجه قرار داد؟

همین‌طور است. رهبر معظم انقلاب در شعار سال، اقتصاد و فرهنگ را کنار هم قرار داده‌اند و این به آن معنی است که اقتصاد هم متأثر از فرهنگ است و اگر فرهنگ اسلامی را بشناسیم و به مولفه‌های آن عمل کنیم، اقتصاد سالم و بدون اسراف و انحراف نیز پدید می‌آید.

با توجه به تجربه سال‌های گذشته، فکر می‌کنید مهم‌ترین مانع تحقق شعار سال چیست؟

به نظر من، جدی گرفته نشدن این شعار، مهم‌ترین مانع نهادینه‌سازی آن به‌شمار می‌آید. وقتی که جنگ تحمیلی رخ داد، چون تهدید دشمن کاملا ملموس بود و همه متوجه آن بودند، چه مردم و چه نخبگان همه مشکل را جدی گرفته و به میدان آمدند. پیر و جوان همه به عرصه آمدند و همین حضور یکپارچه موجب پیروزی ما شد، اما امروز همگان آن طور که باید، تهدیدات فرهنگی و اقتصادی را جدی نگرفته‌اند. بیش از 15سال است که رهبر انقلاب از تهاجم فرهنگی سخن می‌گویند، اما چون جنس تهدیدات فرهنگی به‌گونه‌ای است که قابل لمس نیست، به اندازه‌ای که لازم بوده در اولویت قرار نگرفته است. در عرصه اقتصاد هم همین‌طور است.

اگر بخواهید راهکارهای اجرایی برای تحقق این نامگذاری ارائه دهید، چه اولویت‌هایی را مدنظر قرار می‌دهید؟

رهبری خودشان فرمودند که توقف نامگذاری سال در راهکارهای کلیشه‌ای چون نصب بنر و برگزاری سمینار و نشست و کنفرانس بی‌فایده است. بهترین کار همین روندی است که در حال انجام است، یعنی شورای عالی انقلاب فرهنگی راهکارهای عملیاتی را پیگیری کند.

دقت کنید که بسیاری از انقلاب‌ها به دلیل ضعف اقتصادی و فرهنگی شکست خوردند. انقلاب مصر پیروز شد، اما چون فرهنگ انقلابی وجود نداشت، رئیس دولت منتخب این کشور زندانی شد. بنابراین باید شبیخون فرهنگی را جدی بگیریم و همان‌طور که در دوران جنگ در حالی که همه پشت‌سر صدام بودند، با عزم ملی موفق شدیم. در برابر هجمه اقتصادی و فرهنگی نیز باید متحد عمل کنیم. بنابراین درباره راهکار اجرایی هم که گفتید، به‌نظرم باید متوجه بود که عزم ملی با ایراد یک سخنرانی معمولی به‌دست نمی‌آید.

یکی از بسترهای لازم برای پیگیری یک پروژه مفهومی یا اجرایی، برخورداری از اجماع نخبگان است. این در حالی است که به‌نظر می‌رسد در کشور ما روی بسیاری از موضوعات چنین اجماع‌نظری وجود ندارد. به‌نظر شما برای رفع این آسیب چه باید کرد؟

پیشنهاد من برای عبور از این معضل تلاش شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌منظور ایجاد اجماع نخبگان است. همان‌طور که گفتید، اجماع‌نظر روی درک شرایط فعلی و شرایط مطلوب اقتصادی و فرهنگی ضروری است. به همین منظور شورای عالی انقلاب فرهنگی تلاش‌هایی در ارتباط با تعریف مدیریت جهادی، تبیین مولفه‌های آن و دیگر عناصر نامگذاری سال انجام می‌دهد.