اوج ناآرامی‌ها در ​لیبی پس از سقوط قذافی

جریانی که از روز شنبه در شهر بنغازی به رهبری ژنرال خلیفه حفتر علیه برخی گروه‌های شبه نظامی آغاز شد، از عصر یکشنبه به طرابلس، پایتخت لیبی رسید و تنش‌ها را در این کشور بیش از پیش کرد.

به گزارش فارس، شبه‌نظامیان دو گردان الصواقع و القعقاع که با وجود دستور کنگره برای خروج از پایتخت همچنان در این شهر مستقر هستند، روز یکشنبه به مقر کنگره ملی لیبی حمله و آنجا را کاملا تخریب و سپس عقب‌نشینی کردند. این دو گردان که نامشان را از قبایل محلی گرفته‌اند از نیروهای انقلابی فعال در قیام سال 2011 علیه رژیم قذافی هستند که پیش از این نیز در اسفند ماه گذشته در اعتراض به تمدید کار کنگره ملی به مقر کنگره حمله کرده بودند. به دنبال حملات حفتر از روز جمــــعه در بنغازی به بهانه مبارزه با گروه‌های مسلح تندرو، دو گردان القعقاع و الصواقع که با گروه‌های مسلح تندرو خصومت دارند ضمن اعلام حمایت از حملات بنغازی تصمیم به ناآرام کردن اوضاع طرابلس و حمله به مقرهای دولتی در این شهر گرفتند.

علاوه بر طرابلس، بنغازی نیز عصر یکشنبه و صبح دیروز شاهد درگیری و ناآرامی بود.به گزارش ایرنا، روز گذشته افراد مسلح موشک‌های گراد به سمت فرودگاه بین‌المللی بنینا در شهر بنغازی شلیک کردند. همچنین خبرهایی از وقوع درگیری در دو منطقه دیگر این شهر نیز گزارش شده است. خبرگزاری فرانسه نیز در گزارشی نوشت: ساختمان تلویزیون لیبی در طرابلس، یکشنبه شب با چند فروند راکت مورد حمله قرار گرفت. یک روزنامه‌نگار نیز که نخواست نامش فاش شود به خبرگزاری فرانسه گفت: دست‌کم چهار راکت به این ساختمان اصابت کرده است. این حمله خســارت‌های مالی به بار آورده اما تلفات جانی نداشته است.

انحلال پارلمان

به نظر می‌رسد اوضاع لیبی به سرعت در حال بحرانی‌تر شدن است. در کنار این درگیری‌ها، خبر انحلال پارلمان نیز در رسانه‌ها منتشر شده است. به گزارش منابع خبری، سرهنگ مـــختار فرنانه، فرمانده پلیس نظامی لیبی یکشنبه شب و به دنبال حوادث طرابلس، در بیانیه‌ای به نام نیروهای مسلح لیبی از تعلیق کار کنگره خبر داد و گفت: کمیته شصت نفره تدوین قانون اساسی، مسئول امور پارلمانی و نظارتی خواهد بود.

در این بیانیه از دولت موقت به ریاست عبدالله الثنی خواسته شد تا انتخاب پارلمان و رئیس‌جمهور لیبی به کار خود ادامه بدهد و نیروهای ارتش، پلیس و انقلابیون واقعی مامور حفظ امنیت در لیبی شوند. این بیانیه تصریح کرد: ملت لیبی هرگز نمی‌پذیرد که کشورش مهد تروریسم و تندروها باشد. سرهنگ مختار فرنانه گفت که حوادث طرابلس تلاش برای کودتا علیه حاکمیت نیست، بلکه پاسخ به اراده ملت لیبی است.

در این میان، مقامات دولتی سعی می‌کنند ضمن محکومیت این اتفاقات، از هیچ گروهی در این درگیری‌ها حمایت نکنند. در همین خصوص، «صلاح المرغنی»، وزیر دادگستری دولت موقت لیبی در نشستی خبری که رادیو لیبیا الاحرار آن را منتشر کرد با قرائت بیانیه دولت لیبی گفت: دولت می‌خواهد که گروه‌های مسلح فورا دست از به‌کارگیری زرادخانه تسلیحاتی ملت لیبی برای بیان مواضع سیاسی خود بردارند و همگی تابع دولت قانون باشند.

المرغنی ضمن بیان محکومیت شدید درگیری روزهای اخیر لیبی از سوی دولت عبدالله الثنی، همه مردم را به گفت‌وگو برای تحقق آشتی ملی و تشکیل نهادهای قانونی دعوت کرد. بنا به گفته وزیر دادگستری لیبی، در درگیری‌های روز یکشنبه پایتخت دو غیرنظامی کشته و 55 نفر دیگر زخمی شدند. از سوی دیگر، الحبیب الامین، وزیر فرهنگ لیبی هم گفت: دولت لیبی از هیچ طرفی جانبداری نمی‌کند و آنها مسئول تصمیم‌گیری‌های خود هستند تا لیبی به سمت جنگ داخلی پیش نرود.

معضل شبه‌نظامیان

آن طور که منابع خبری پیشتر اعلام کرده بودند، در دوران حکومت معمر قذافی، لیبی بیش از یکصد هزار فرد مسلح داشت. با سقوط حکومت قذافی، بسیاری از این گروه‌ها همچنان خود را جزو نیروهای ارتش دانسته و حاضر به زمین گذاشتن سلاح‌های خود نشده‌اند. در این میان، احزاب سیاسی با استفاده از این گروه‌ها سعی می‌کنند، اهداف سیاسی خود را پیش ببرند.

مهم‌ترین این درگیری‌ها طی این مدت، در شرق لیبی و بخصوص در شهر بنغازی بوده است. دو گروه تروریستی القاعده و انصار الشریعه در این شهر حضوری فعال داشته و طی ماه‌های اخیر، عامل بسیاری از ناآرامی‌ها بوده‌اند. یکی از گروه‌هایی که بارها سعی در مقابله با افراد کرد، نیروهای ویژه به رهبری ژنرال ونیس ابو خماده است؛ البته دولت مرکزی در طرابلس در نبرد خماده با گروه‌های تروریستی، نیازهای او را برآورده نکرد.

با بی‌نتیجه بودن این حملات، ژنرال حفتر درصدد مقابله با این گروه‌ها برآمد. بر اساس اطلاعات رسیده، نیروهای حفتر تا به امروز کنترل دو پایگاه هوایی مهم واقع در شرق لیبی یعنی پایگاه‌های ابرق و بنینه را در دست دارند. نیروهای حفتر همچنین زمام امور را در برخی شهرهای شرقی در دست دارند. گرچه یکی از اهداف مهم حفتر تسلط کامل بر شهر بنغازی است، اما چند گروه مسلح دیگر مانند «گردان‌های 17 فوریه» عمر المختار و سپر لیبی در این شهر مستقر هستند. گردان‌های یاد شده زیر نظر ستاد ارتش لیبی و ژنرال خماده هستند. در همین حال برخی گروه‌ها هم در کنار حفتر قرار گرفته‌اند؛ مانند گروه‌های وابسته به شهر زنتان و گروه‌های البرقه که مدتی قبل در برخی مناطق شرقی لیبی حکومت خودمختار اعلام کردند.

به عقیده تحلیلگران، لیبی هم‌اکنون با آزمون بزرگی روبه‌روست؛ یا این کشور به سوی شکوفایی می‌رود و دولتی بزرگ شکل می‌گیرد یا سرنوشتی مانند سومالی خواهد داشت و سال‌ها در آشوب می‌ماند.