بازخوانی تاریخ ایران در عصر صفوی

«تاریخ ایران در عصر صفوی» نگاشته زهرا صادقی هفتمین شماره از کتاب‌های تحت عنوان ایران ویج است که از سوی بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه در 312 صفحه در سال 91 منتشر شده است.

کد خبر: ۶۷۸۳۲۱

تشکیل سلسله صفویه در ایران، ‌یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ ایران پس از ورود اسلام به‌شمار می‌رود. از ویژگی‌های مهم این دوره تشکیل حکومت متمرکز یکپارچه و رسمی‌شدن مذهب شیعه است.

برای اولین‌بار پس از 900سال از فروپاشی ساسانیان حکومت مرکزی توانست بر سراسر ایران فرمانروایی کند و شکوه و جلال پیشین را به‌ویژه در دوره شاه‌عباس به‌دست آورد. به‌لحاظ مذهبی نیز برای دومین بار پس از آل‌بویه مذهب شیعه به‌عنوان مذهب رسمی اعلام شد و از آن به عنوان عامل همبستگی ایران استفاده شد.

ایدئولوژی مذهبی صفویه و نیز تعقیب مذهبی ازبکان و عثمانی‌ها، به‌ویژه در نیمه نخست این حکومت باعث جنگ‌های بسیاری میان ایران و امپراتوری عثمانی و ازبکان شد. ایدئولوژی مذهبی صفویه مشخص‌ترین میراثی است که از این سلسله برای آینده تاریخ ایران بر جای ماند.

ایران عصر صفوی در زمینه مسائل نظامی، فقه، هنر پیشرفت زیادی داشت. از فقیهان و دانشمندان نامی این دوران می‌توان از میرداماد، فیض کاشانی، شیخ بهایی،‌ملاصدرا، علامه مجلسی نام برد و از جمله هنرمندان می‌توان به رضا عباسی، علیرضا عباسی، میرعماد و آقا میرک اشاره کرد.

از جمله عللی که زمینه سقوط این سلسله را فراهم کرد علاوه بر شخصیت آخرین پادشاهان صفوی و بی‌ارادگی آنها، افزایش مالیات، تعدی حکام خودکامه در ایالات، فشار بر اقلیت‌های مذهبی، نفوذ عناصر خودسر و خواجگان حرم در دستگاه دولت بود.

تاکنون درباره تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران دوره صفویه و اهمیت این سلسله در میان سلسله‌های ایران پس از اسلام، کتاب‌ها و مقالات متعددی به وسیله محققان اروپایی و ایرانی به نگارش در آمده است و هر کدام به نوعی بخشی از تاریخ این دوره را بررسی کرده و هر روز بر وسعت مباحث و یافته‌های تاریخی در این باره افزوده‌اند تا جایی که امروزه بیان نظر جدید در این باره، با سختی‌های فراوانی همراه است. کتاب سعی کرده است با استفاده از منابع اصلی دوره صفویه و پژوهش‌های انجام شده در باره این دوره اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن را ترسیم کند.