پیوند مرزهای جغرافیا و تاریخ در یک کتاب

آلن بیکر جغرافی‌دان تاریخی برجسته جهانی و استاد عالی‌رتبه بازنشسته دانشگاه کمبریج، در این کتاب کانون توجه خود را مورخین آمریکای شمالی، بریتانیا و فرانسه قرار می‌دهد، اما چشم‌اندازی جهانی و میان‌رشته‌ای بر نظریه و عملکرد جغرافیای تاریخی و تاریخ جغرافیایی را در نظر دارد. وی در این کتاب، از نظریات آزموده شده در همایش‌های تخصصی جغرافیایی و تاریخی و ایده‌های پژوهشگران جهانی در این دو حوزه بهره می‌برد و دیدگاه‌های مورخین را درباره ارتباط رشته آنان با جغرافیا و نظریات جغرافی‌دانان را در خصوص رابطه رشته ایشان با تاریخ، تحلیل می‌کند.

در این کتاب جغرافیاهای محلی و تاریخ‌های فضایی، جغرافیاها و تاریخ‌های محیطی، جغرافیاها و تاریخ‌های چشم‌انداز، و جغرافیاها و تاریخ‌های منطقه‌ای مورد کنکاش قرار می‌گیرد. البته بیکر بحث‌های خود را در این کتاب با شواهد عینی و اسناد معتبر، مستند می‌سازد. در واقع آلن بیکر، در جستجوی یافتن راهی برای برطرف کردن «شکافی بزرگ» میان تاریخ و جغرافیا است و در این مسیر اصول بنیادی را شناسایی می‌کند که جغرافیای تاریخی را نه تنها به تاریخ، بلکه به جغرافیا ارتباط می‌دهد، پژوهشی شگرف که «سرآغازی نوین» برای این پیوند محققان تلقی می‌شود.

کتاب حاضر طی شش فصل، مطالب زیر را در برمی‌گیرد:

مؤلف در فصل یکم روابط بین جغرافیا و تاریخ را بررسی می‌کند که به مقاصد، میراث گذشته، مورخان و جغرافیا و جغرافی‌دانان و تاریخ پرداخته است.

وی در فصل دوم با عنوان جغرافیاها و تاریخ‌های محلی به موضوعات گفتمان محلی در جغرافیا، پراکندگی‌های جغرافیایی، انتشارات فضایی، جغرافیای تاریخی، جغرافیای زمان و جغرافیاهای کرانمندی زمان، و همچنین تاریخ‌های فضایی، تاریخ‌های محلی و تاریخ جغرافیایی می‌پردازد.

فصل سوم یعنی جغرافیاها و تاریخ‌های محلی، مباحثی همچون گفتمان محیطی در جغرافیا، جغرافیای تاریخی، بوم‌شناسی تاریخی و تاریخ محیطی، جغرافیای محیطی تاریخ، درک محیط‌های طبیعی: جغرافیاشناسی تاریخی را مورد واکاوی قرار می‌دهد.

در فصل چهارم «جغرافیاها و تاریخ‌های چشم‌انداز»، گفتمان چشم‌انداز در جغرافیا، ارتباط‌های میان‌رشته‌ای و بازنمایی‌های چشم‌انداز، ساخت چشم‌اندازها، معنای چشم‌اندازها، یادمان و هویت در چشم‌اندازها را بررسی می‌شود.

فصل پنجم «جغرافیاها و تاریخ‌های منطقه‌ای» به موضوعات گفتمان منطقه‌ای در جغرافیا، جغرافیاهای منطقه‌ای تاریخی، تاریخ‌های منطقه‌ای و ناحیه‌ای، تاریخ‌ها در مکان، جغرافیاها در زمان: اطلس‌های تاریخی اختصاص یافته است.

و آخرین فصل کتاب با عنوان «تأملات» با نگاهی به گذشته، جغرافیای تاریخی و تاریخ، جغرافیای تاریخی و جغرافیا، تاریخ‌های مکان، دورنمایی از آینده را پیش روی خوانندگان قرار داده است.