تعبیر امام درباره شاه؛ از اعلیحضرت تا مردک

میزگرد تبیین اندیشه‌های فرهنگی حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری که با حضور فاطمه فراهانی عضو بسیج جامعه زنان، حسین قنادیان استاد دانشگاه و حجت‌الاسلام محمدرضا زائری مدیرمسئول نشریه خیمه به همت مرکز مقاومت بسیج ارشاد در سالن سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.

زائری در خصوص اینکه متولی اصلی امر فرهنگ چه کسی است، اظهار داشت: ما گاهی اوقات تفاهم واحدی درباره موضوع فرهنگ نداریم و این مسئله باعث ایجاد چالش می‌شود، لذا وقتی از فرهنگ حرف می‌زنیم گاهی از دین و گاهی نیز از هنر حرف می‌زنیم و باید مشخص کنیم که منظور ما دقیقاً از فرهنگ چیست؟

وی با اشاره به اینکه تعبیر فرهنگ بعد از رنسانس به آرامی شکل گرفت، عنوان کرد: در کشور ما و حتی در کشورهای دیگر وقتی در زمان‌های گذشته می‌گفتیم فلانی اهل فرهنگ است ناظر به آموزش و پرورش بود و بعدها مفهوم فرهنگ به هنر منتقل شد و امروزه وقتی می‌گوییم فلانی فرهنگی است یعنی فردی از اهل هنر است.

این فعال فرهنگی تصریح کرد: یکی از ویژگی‌های مهم انقلاب اسلامی این بود که اساساً فرهنگی بود. از این رو انقلاب اسلامی ما می‌توانست یک انقلاب سیاسی یا کودتای نظامی و یا انقلاب اقتصادی باشد اما هرکسی که تاریخ انقلاب را بررسی کند می‌بیند که اصلاً چنین نگاهی به انقلاب اسلامی وجود نداشته است.

وی با اشاره به تغییر ادبیات و واژگان امام خمینی(ره) در سایه شکل‌گیری انقلاب اسلامی خاطرنشان کرد: اگر ادبیات امام راحل را در دهه 30 و در دهه 60 مورد توجه قرار دهیم می‌بینیم که ادبیات ایشان ادبیاتی آخوندی، مرجعیت و پیرمردی است اما سال‌ها بعد وقتی منشور روحانیت را می‌نویسند، شاهد یک ادبیات جوانانه هستیم.

زائری در ادامه به بیان نکته جالبی درباره نوع گفتار امام (ره) با محمدرضا شاه پرداخت و گفت: امام راحل زمانی که نماینده آیت‌الله بروجردی (ره) بود با محمدرضاشاه ملاقات شخصی داشت؛ در اولین کلمات حضرت امام(ره) در مواجهه با محمدرضاشاه کلمه «اعلی حضرت» را می‌بینیم و آرام آرام در طی 15 سال واژه محمدرضا شاه را به کار می‌برند و سپس به جایی می‌رسد که به او می‌گویند: مردک! بنابراین اولین مشکل امام خمینی(ره) با محمدرضاشاه،‌ مشکل سیاسی نبود به طوریکه حتی امام راحل می‌فرمود ما می‌خواهیم تو شاه باشی اما عزت داشته باشی.

وی تصریح کرد: ما درباره امام کار علمی آکادمیک جدی پژوهشی نداشته‌ایم و با انقلاب، امام و رهبری همواره با تعارف برخورد می‌کنیم. اگر انقلاب اسلامی را همانطور که غربی‌ها مطالعه می‌کنند ما نیز بررسی می‌کردیم در حال حاضر وضعیت بهتری داشتیم.

مدیرمسئول نشریه خیمه با تأکید بر واژه‌سازی توسط امام و مقام معظم رهبری، گفت: واژه‌سازی امام خمینی(ره) نیازمند مطالعه است و این واژه‌سازی کاملاً جنبه فرهنگی دارد؛ امام راحل، انقلاب را منبع فرهنگی می‌بیند که می‌خواهد از درون آیات و روایات استخراج شود.

وی افزود: امام می‌توانست به جای زبان فارسی، عربی صحبت کند چرا که ایشان حدوداً 15 سال ساکن عراق بود، اما زمانی که به ایران بازگشت با خبرنگار عرب با زبان عربی صحبت نمی‌کند بلکه اصرار دارد فارسی صحبت کند. لذا امام فرهنگ را منبع انقلاب و عرصه بروز انقلاب می‌داند.

زائری در خصوص استفاده از ظرفیت جوانان مؤمن و انقلابی در عرصه فرهنگ، گفت: اساساً معتقدم دستگاه‌های دولتی و رسمی در سه حوزه سیاست‌گذاری، نظارت و حمایت نقش دارند و سؤالی که بنده دارم این است که چطور کشور آمریکا با وجود اینکه وزارت فرهنگ ندارد اما هژمونی فرهنگی آمریکا همه جا را فرا گرفته است؟!

مدیر مجموعه فرهنگی سرچشمه عنوان کرد: در حوزه فرهنگ، نقش فرهنگ این است که انگیزه را تقویت کند؛ ما مشکل اندیشه و تفکر نداریم از این رو با وجود اینکه می‌دانیم سیگار بد است اما عزم نداریم و آن را استفاده می‌کنیم و متأسفانه امروز غیر از آگهی‌های بازرگانی تلویزیون، هیچ اثر هنرمندانه‌ای انگیزه‌ها را تقویت نمی‌کند. ای کاش روزی فرا برسد که ما برای ادعاها و ارزش‌هایمان همانند آگهی‌های بازرگانی کار کنیم. (فارس)