طلا فروشان نگران گران شدن طلا هستند یا شفافیت درآمد؟

با توجه به مهلت اول تا ۱۵ تیرماه برای ارائه اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده و پس از حدود ۶ سال اجرای آزمایشی این قانون، عصر امروز برنامه مناظره تلویزیونی شبکه یک سیما با موضوع مالیات بر ارزش افزوده برگزار شد.

در این برنامه محمدقاسم پناهی قائم مقام سازمان امور مالیاتی کشور، جمشید پژویان استاد دانشگاه علامه طباطبایی و رئیس سابق شورای رقابت، محمدرضا پورابراهیمی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، پرویز محسن پور مشاور اتحادیه طلافروشان و رحیم حاج نایبی مشاور اتحادیه طلافروشان و رئیس اصناف زنجان حضور خواهند داشت.

جمشید پژویان استاد دانشگاه علامه طباطبایی در مناظره گفت: دریافت مالیات باید هم عادلانه باشد و هم باعث کارایی اقتصاد شود.

این اقتصاد‌دان با اشاره به اینکه دولت‌ها معمولا در همه جای دنیا درآمد‌شان را از طریق مردم تامین می‌کنند، گفت: مالیات باید بین مصرف‌کننده و عرضه‌کننده تقسیم شود.

جمشید پژویان در جریان برگزاری مناظره امروز تلویزیونی با موضوع مالیات بر ارزش افزوده اظهار داشت: در بحث پرداخت مالیات ارزش بر افزوده نه تنها طلا‌فروشان بلکه همه عرضه‌کنندگان کالاها پس از افزایش قیمت با کاهش درآمد مواجه می‌شوند.

وی ادامه داد: پس از افزایش قیمت معمولا مقدار فروش کاهش می‌یابد.

پژویان با بیان اینکه مالیات باید بین عرضه‌کننده و مصرف‌کننده تزریق شود گفت: تقریبا تمام کشورهای دنیا به غیر از کشورهای نفت‌خیز 80 درصد از مالیات خود را از طریق مردم تعیین می‌کنند و اگر باقیمانده‌ای وجود دارد از روش‌های دیگر استفاده می‌شود.

پژویان گفت: در هیچ جای دنیا هیچ دولتی چاهی ندارد که منابع را بیرون بکشد و اکثرا از مردم می‌گیرند.

وی با بیان اینکه مهمترین مسئله در دریافت مالیات نحوه اجرای آن است،گفت: مالیات باید طوری اخذ شود که هم عادلانه باشد و هم کارایی اقتصاد را به هدف برساند.

این استاد اقتصاد گفت: قانون نظام مالیاتی در سال 1345 به تصویب رسید که صورت ظاهری آن مناسب بود اما با مشکلات جدی مواجه شد به طوری که با افزایش قیمت نفت این قانون به درستی اجرا نشد.

پژویان افزود: در این نظام مالیاتی که از پول نفت استفاده می‌شد همه مردم به طور برابر مالیات می‌پرداختند که این عادلانه نبود.

وی با اشاره به اینکه مالیات باید بر مجموع درآمد‌ها باشد گفت: اولین گام مالیات باید از فروش شروع شود که همان مالیات بر ارزش افزوده و عادلانه‌ترین نوع آن است.

قیمت طلا 387درصد افزایش یافت،مالیات 5درصد

محمد قاسم پناهی قائم مقام سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه باید به تدریج از نرخ مالیات بر درآمد کاسته و مالیات بر ارزش افزوده اضافه شود، گفت: از سال 87 تاکنون قیمت طلا حدود 387 درصد، افزایش یافته اما نرخ مالیات بر ارزش افزوده از 3 درصد به 8 درصد رسیده است.

وی در برنامه مناظره امروز با اشاره به نسبت درآمدها در ایران و کشورهای همسایه اظهار داشت:‌ نسبت درآمد مالیاتی به بودجه عمومی در ایران 30 درصد و در کشورهای همسایه 50 تا 80 درصد و همچنین نسبت به درآمد مالیاتی هزینه جاری 45 درصد و در کشورهای همسایه 65 تا 90 درصد است.

وی ادامه داد: سهم درآمدهای مالیاتی از تولید ناخالص ملی در ایران 7 درصد و در کشورهای همسایه 15 تا 20 درصد است و در برخی کشورها 30 درصد اعلام شده است.

قائم مقام سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه برنامه پنجم توسعه وظایفی را مشخص کرده که براساس آن حداکثر تا پایان برنامه باید هزینه‌های جاری از محل درآمدهای غیر نفتی تأمین شود، گفت: اقتصاد مقاومتی و تأکیدات مقام معظم رهبری در این زمینه هم بر افزایش سهم درآمدهای مالیاتی بر بودجه است.

وی با اشاره به سابقه دریافت مالیات بر ارزش افزوده در دوره‌های مختلف گفت: تا قبل از سال 82 مالیات بر ارزش افزوده از طریق دستگاه‌های مختلفی دریافت می‌شد که البته تا آن زمان این نوع مالیات، مالیات بر ارزش افزوده محسوب نمی‌شد.

پناهی تصریح کرد: در سال 81 قانون تجمیع عوارض به تصویب رسید که براساس آن 3 درصد مالیات از حدود 2 هزار قلم کالا دریافت می‌شد.

وی تصریح کرد: با تصویب قانون مالیات بر ارزش افزوده در برگیری دریافت مالیات بیشتر شد و در طول اجرای قانون پنجم توسعه نرخ مالیات بر ارزش افزوده به تدریج افزایش یافت.

قائم مقام سازمان امور مالیاتی با اشاره به ترکیب دریافت مالیات اظهار داشت: اصولاً در نظام‌های مالیاتی نرخ مالیات بر درآمد به تدریج کاهش و نرخ مالیات بر ارزش افزوده افزایش می‌یابد به همین دلیل در اصلاحیه قانون مالیات کاهش نرخ مالیات دیده شده و از طرفی دیگر متناسب با قانون مالیات بر ارزش افزوده بیشتر می‌شود.

وی در پاسخ به سؤال مجری برنامه مبنی بر اینکه به نظر شما چرا طلا‌فروشان موافق پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نیستند و آیا آنها نگران افزایش قیمت‌ها هستند، گفت: براساس آمار و ارقام به این سؤال پاسخ می‌دهم از سال 87 تاکنون قیمت طلا حدود 387 درصد، افزایش یافته اما نرخ مالیات بر ارزش افزوده از 3 درصد به 8 درصد رسیده که این رشد بسیار ناچیز است.

نماینده طلافروشان: تابع قانون هستیم

نماینده اتحادیه اصناف طلافروشان با اشاره به اینکه قانون باید در روند اجرا اصلاحاتی داشته باشد، گفت: ما تابع قانون هستیم و اگر این اصلاحات انجام شود بهترین شیوه مالیاتی خواهد بود.

پرویز محسن‌پور در جریان برگزاری تلویزیونی مناظره مالیات بر ارزش افزوده با اشاره به سند چشم‌انداز توسعه اظهار داشت:‌ ما باید طبق این سند کشور اول منطقه در حوزه‌های علمی و اقتصادی باشیم.

وی افزود: اکنون نیمه از راه را رفتیم و امیدواریم در نیمه راه باقیمانده چشم‌انداز موفق شویم.

نماینده اتحادیه اصناف طلافروشان با اشاره به اینکه طبق فرمایشات مقام معظم رهبری باید نقشه علمی کشور تا چشم‌انداز توسعه‌ای تدوین شود، گفت: برای رسیدن به چشم‌انداز نیازمند نقشه جامع علمی در کشور هستیم.

وی افزود: در همین راستا اتحادیه صنف طلافروشان تلاش کرد، با استفاده از نظرات اندیشمندان و فرهیختگان گامی عملی در این راستا بردارند به طوری که مرکز توسعه دانش حقوقی و حقوق مالیاتی تأسیس شده است.

محسن‌پور گفت: این اتفاق را به فال نیک می‌گیریم و به دیگر اصناف نیز پیشنهاد می‌کنیم تا در همین راستا این مرکز را تأسیس کنند.

وی با بیان اینکه متأسفانه در برخی موارد می‌بینیم به جای اینکه تعامل مؤثر وجود داشته باشد تقابل منفی داریم، گفت: امروز جامعه، دولت، مجلس و مردم کشور را نجات خواهند دارد و سازمان امور مالیاتی باید در همین خصوص از نظرات بخش خصوصی استفاده کند.

نماینده اتحادیه اصناف طلافروشان در پاسخ به سؤال برنامه گفت: گزینه‌های در نظر گرفته شده افراطی است و متأسفانه به جای مطالعات اقتصادی از مطالعات هزینه‌ای استفاده می‌کنیم.

عضو شورای اصناف کشور با بیان اینکه در اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده تاکید داریم، گفت: بحث عمده ما روی شیوه اجرای این قانون است.

رحیم حاج‌نایبی رئیس اتاق اصناف زنجان و عضو اتحادیه کشوری طلا و جواهر دراین برنامه مناظره یک با بیان اینکه اگر قانون مالیات بر ارزش افزوده منحصر به طلا و جواهر شود ظلم مضاعف به قانونگذار است، اظهار داشت: همچنین این موضوع ظلم به صنف طلا‌فروشان و دیگر اصناف است زیرا اعتقاد به مالیات‌های مستقیم و اجرای درست مالیات بر ارزش افزوده داریم.

حاج‌نایبی با انتقاد از سوال پیامکی برنامه تصریح کرد: مالیات بر ارزش افزوده در کنار هزینه ساخت، اجرت 25 درصد را شامل می‌شود و اصناف مخالف شفاف شدن درآمد‌ها با گرفتن مالیات بر ارزش افزوده نیستند.

وی تاکید کرد: عملکرد ما زیرنظر سازمان مالیاتی بوده و بحث عمده نحوه اجرا است. قانون مالیات بر ارزش افزوده برای توسعه اقتصاد کشور انجام می‌شود. قانونگذار بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری بر بسته شدن در چاه‌های نفت و گرفتن مالیات و تامین درآمد‌های کشور تاکید می‌کند.

مالیات فقط از اجرت ساخت گرفته شود

به گفته عضو شورای اصناف نه تنها مخالف گرفتن مالیات بر ارزش افزوده نیستیم بلکه به اجرای درست آن تاکید داریم. طلا کالا نیست بلکه سرمایه است. کشور همسایه یعنی ترکیه طی سالهای اخیر به دومین صادر‌کننده طلا در جهان تبدیل شده و این قانون 20 سال پیش در ترکیه وضع شد، اما امروز اصلاح شده و بر اجرت ساخت آن مالیات اخذ می‌شود و نه بر اصل آن.

حاج نایبی ادامه داد: طلا در حال حاضر با توجه به تحریم‌ها نقش پول نقد را بازی می‌کند و چطور می‌شود که اصرار بر گرفتن مالیات بر ارزش افزوده از اصل آن داریم.

عضو اتحادیه کشوری طلا و جواهر با اشاره به سوال مناظره گفت: گرفتن مالیات بر ارزش افزوده به کاهش رغبت خریداران تاثیر گذاشته و می خواهیم که طلا گران نشود.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در مناظره بر ابهام قانون مالیات بر ارزش افزوده اشاره و راهکار آن را ارائه استفساریه عنوان کرد، اما قائم مقام سازمان مالیاتی به این ابهامات را پاسخ داد.

در ادامه مناظره محمدرضا پورابراهیمی با اشاره به جلسات برگزار شده با اصناف در مرکز پژوهش‌های مجلس اظهار داشت:‌ نتایج این جلسات این شد که قانون مالیات بر ارزش افزوده نیازمند نظام جامع اطلاعاتی است، ولی ما نمی‌توانیم به طور کامل قانون را اجرا کنیم.

وی افزود: در کشورهایی که قانون را اجرا کرده‌اند، ابتدا این بانک اطلاعاتی شکل گرفت و اگر این سامانه اطلاعاتی نباشد، در اجرا به مشکل برخواهیم خورد.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه باید تمام فرایند خرید و فروش‌ها در این سامانه به ثبت برسد، تصریح کرد: طلا‌فروشان و فعالان صنف طلا با پرداخت مالیات واردات شمش و یا تولید طلا در داخل مشکلی ندارند، اما چون امکان دارد شمشی که به مصنوعات طلا تبدیل شده مجدداً به شمش تبدیل و دوباره به محصول دیگری تبدیل شود، این ابهام وجود دارد که آیا باز هم باید مالیات پرداخت شود.

ابهام قانون نیازمند استفساریه است

وی گفت: قانون در این زمینه سکوت کرده و الان این ابهام نیازمند استفساریه است؛ القای اینکه عامل اصلی مشکلات پرداخت مالیات بر ارزش افزوده تنها افشای اطلاعات است درست نیست، زیرا ابهاماتی وجود دارد که یکی از مصادیق آن عدم ورود سامانه جامع اطلاعاتی است.

پورابراهیمی با اشاره به ابهام دیگر مالیات بر ارزش افزوده گفت: به عنوان مثال اگر کسی طلا به صورت امانی به کسی بدهد و خواستار تبدیل آن به طلای دیگری شود در این بین با اجرای فرایند تسهیل طلا باز هم باید مالیات بر ارزش افزوده پرداخت شود؟

وی ادامه داد: سازمان امور مالیاتی می‌گوید، چون قانون مقرر کرده از طریق فروش‌ها 8 درصد مالیات باید دریافت شود، ما موظف به دریافت آن هستیم.

پناهی قائم مقام سازمان امور مالیاتی در مورد ابهامات مطرح شده توسط پورابراهیمی در ابعاد دیگر در این جلسه گفت: در جلسه مطرح شد که طلا کالا نیست، بلکه سرمایه است، اما در توضیح این مسئله باید بگویم مرکز پژوهش‌های مجلس یک و نیم سال این موضوع را بررسی کرد که نتیجه آن در صحن مجلس قرائت شد؛ براساس این مطالعات طلا یک کالا است و در قانون مالیات بر ارزش افزوده این کالا مشمول دریافت مالیات است.

وی با اشاره به فرایند مالیات بر ارزش افزوده گفت: در این فرایند مالیات به مرحله بعد منتقل شده و در نهایت مالیات را مصرف‌کننده نهایی باید پرداخت کند.

پناهی تصریح کرد: به عنوان مثال اگر 10 کیلو طلا آب شود، مالیات بر ارزش افزوده صرفاً از اجرت ساخت مجدد دریافت می‌شود.

قائم مقام سازمان مالیاتی ادامه داد: اگر فردی 10 کیلو طلا وارد کند 8 درصد مالیات بر ارزش افزوده در گمرک از وی اخذ می‌شود و وقتی این طلا به تولیدکننده و یا سازنده طلا به فروش می‌رسد، مالیات به مرحله بعد منتقل می‌شود؛ تولیدکننده پس از ساخت طلا آن را به بنکدار می‌فروشد و مابه‌التفاوت مالیات پرداختی به واسطه قبلی را محاسبه و مالیات خود را مشخص کرده و در زمان فروش از بنکدار دریافت می‌کند.

وی افزود: بنکدار هم پس از فروش به ویترینی مابه‌التفاوت را محاسبه و مالیات را به او منتقل می‌کند و در نهایت مالیات توسط مصرف‌کننده نهایی پرداخت می‌شود.

کم‌ لطفی صنف طلافروشان درارائه فاکتور

پناهی تأکید کرد: در صورت طی شدن این فرایند به هیچ میزان مالیات پرداختی سه برابر نمی‌شود؛ چون در صنف طلافروشان در ارائه فاکتور کم‌ لطفی می‌شود و معمولاً فاکتور داده نمی‌شود این مشکلات به وجود می‌آید.

وی گفت: قیمت کل طلا به اضافه 7 درصد سود فروشنده نهایی به علاوه 5 تا 25 درصد اجرت ساخت محاسبه شده و در نهایت 8 درصد از کل این رقم به عنوان مالیات بر ارزش افزوده تعیین می‌شود و اگر در فاکتور همه این فرایند لحاظ شود و فاکتور رواج داشته باشد این مسائل به وجود نخواهد آمد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: مشکل مالیاتی کشور با اصلاح نظام مالیاتی و تصویب قانون مالیات برمجموع درآمد برطرف می شود.

رحیم حاج نایبی در برنامه مناظره که در حال پخش است گفت: در نظام مالیات بر ارزش افزوده فروشنده باید مالیات مورد نظر را به عنوان صورت‌حساب از مشتری نهایی دریافت کند.

وی ادامه داد: اما بحث ما در اینجاست که اولین فروشنده باید این مالیات را اخذ کند، ولی مشکل در مراحل بعدی نیز مالیات بر ارزش فزوده اخذ می‌شود.

محمد‌رضا پورابراهیمی با اشاره به صحبت‌های حاج نایبی گفت: ما در قانون گفته‌ایم که مالیات بر ارزش افزوده تنها یک بار و آن هم از فروشنده اول اخذ خواهد شد و در مراحل بعدی مالیات بر اجرت و سود محاسبه می‌شود.

وی ادامه داد: افشای اطلاعات با صدور فاکتور می‌تواند بسیاری از این مشکلات را برطرف کند.

حاج نایبی با اشاره به صحبت‌های پورابراهیمی گفت: اگر از بحث مالیات بر ارزش افزوده در صنف طلا خارج شویم و نگاهی به آهن‌فروشان بیندازیم هم‌اکنون سه تولید‌کننده عمده فولاد در کشور وجود دارد که این تولید‌کنندگان نیز کالاهای خود را در بورس کالا عرضه می‌کند.

وی ادامه داد: وقتی ما می‌گوییم تولید‌کننده خودرو 8 درصد مالیات بر ارزش افزوده را محاسبه و از خریدار خودرو اخذ ‌کند به این مفهوم است که تولید‌کننده فولاد نباید مالیات بر ارزش افزوده بدهد.

مشکل در سازمان امور مالیاتی است

وی گفت: ما می گوییم مشکل در سازمان امور مالیاتی است به طوری که سازمان امور مالیاتی باید قانون را به نحو صحیح اجرا کند.

حاج نایبی با اشاره به اینکه آهن‌فروش نمی‌تواند خودش آهن را تولید کند گفت: در قانون آمده اولین فروشنده باید مالیات را اخذ کرده و به دولت پرداخت کند بنابراین تولید‌کننده آهن اخذ‌کننده اول نیست.

پناهی قائم‌مقام سازمان امور مالیاتی در واکنش به صحبت‌های حاج نایبی گفت: همانطور که من نیز تاکید کردم با صدور فاکتور این مشکل برطرف می‌شود به طوری که تمام زنجیره باید فاکتور را نوشته و به خریدار و فروشنده بعد تحویل دهد.

در ادامه برنامه مناظره جمشید پژویان با اشاره به صحبت‌های مطرح شده گفت: در دنیا مالیات بر مصرف زمان زیادی است که اجرا می‌شود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: هدف از گرفتن این مالیات اول جلوگیری از مالیات مضاعف است به این معنی که اگر تولید‌کننده پنبه یکبار مالیات بر ارزش افزوده را دارد دیگر احتیاجی نیست که تولید‌کننده لباس نیز این مالیات را پرداخت کند. از این جهت طراحی این مالیات مورد اقبال همه کشورها قرار گرفت.

وی با اشاره به اینکه عوامل اقتصادی در چرخه اقتصاد کشور فعال هستند گفت: در گذشته مالیات توسط شرکت‌ها پرداخت می‌شد به طوری که شرکت‌ها یک حساب مشخص داشتند و مامور سازمان مالیات به راحتی می‌توانست این مالیات را محاسبه و از شرکت‌ها اخذ کند.

وی گفت: مالیات بر ارزش افزوده قرار بود جایگزین مالیات بر مصرف و مالیات بر مشاغل شود به طوری که هیچ کس تصور نمی‌کرد چنین مشکلی پیش آید.

پژویان تصریح کرد: من فکر می‌کنم مشکل اصلی ما اصلاح کلی نظام مالیاتی است. اگر قانون مالیات بر مجموع درآمد تصویب شود درآمد اصناف و مشاغل نیز شفاف و مشکل حل خواهد شد.(فارس)