پیکاسو در قصر تهران

البته باید به کسانی که باور نمی‌کردند، حق داد. شوخی نیست آوردن تابلوهای نقاشی و مجسمه‌های بزرگان جهان به تهران. آن هم نه در یک گالری و موزه شناخته‌شده، جایی مثل باغ‌موزه قصر که تا همین چند سال پیش زندان بود و هنوز هم می‌توان رد آه و درد و تلف‌کردن روزهای هزاران زندانی را زیر لایه‌های مدرن‌شده‌اش حس کرد، اما این اتفاق افتاد. 293 اثر بین‌المللی با همکاری 24 گالری از کشورهای اتریش، اسپانیا، ژاپن، کره جنوبی، ایتالیا و ترکیه در تالارهای باغ‌موزه قصر روی دیوار رفتند، اما همچنان این سوال مطرح است که به راستی چه کسی و با چه پشتوانه‌ای این نمایشگاه را ترتیب داده است؟ البته پای کار، لوگوی حامیانی همچون موسسه نسل آفتاب، آرت کالکت، بنیاد بیماری‌های نادر و یکی از شبکه‌های تلفن همراه دیده می‌شود، اما باز هم شائبه‌ها وجود دارد. این که این حامیان چطور و با چه هدفی اقدام به برپایی چنین نمایشگاهی کرده‌اند. محمدرضا سعیدی، مدیر باغ‌موزه قصر به عنوان میزبان در این باره می‌گوید: برگزاری نمایشگاه نگارخانه‌های جهان در ایران رویداد هنری بسیار مهمی است، هرچند که برای برگزاری آن با دشواری‌های متعددی روبه‌رو بودیم و با تبلیغات سوئی که از ایران در عرصه بین‌المللی انجام می‌شود بسیاری از نگارخانه‌های خارجی با این که در ابتدای امر قول همکاری با این رویداد را داده بودند، اما به دلیل ادامه تبلیغات منفی درباره ایران از ادامه همکاری با ما انصراف دادند.

این رویداد مهم در شرایطی عنوان «نمایشگاه گالری‌های جهان» را یدک می‌کشد که هیچ گالری داخلی در آن حضور ندارد. سعیدی با اشاره به همکاری نکردن گالری‌دارهای ایرانی بیان می‌کند:‌ هیچ یک از گالری‌های ایرانی در این رویداد شرکت نکردند و تمام آثار هنرمندان داخلی که دراین رویداد شرکت کرده‌اند، از سوی خودشان در اختیار مجموعه گذاشته شده است.

حامد اصغری، مدیر اجرایی نمایشگاه هم می‌گوید: برگزاری نمایشگاه نگارخانه‌های جهان در ایران رویایی بود که محقق شد و برگزاری این رویداد نشان داد هیچ کاری در صورت تعامل غیرممکن نیست. هنرهای تجسمی ایران درعرصه بین‌المللی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و به نظر برگزارکنندگان این رویداد، حضور گالری‌های خارجی در ایران می‌تواند سهم قابل تاملی در ایجاد رابطه هنرمندان با گالری‌های خارجی داشته باشد.

اصغری درباره برنامه گالری‌های شرکت‌کننده دراین رویداد می‌گوید: هر گالری عموما با سه یا چهار هنرمند دراین رویداد شرکت می‌کند و با دعوت برگزارکنندگان و همگرایی گالری‌دارهای خارجی صد هنرمند خارجی با هزینه خودشان برای حضور در این رویداد دعوت شدند.

در نخستین دوره نمایشگاه گالری‌های جهان، یک تابلو از پابلو پیکاسو نقاش شهیر اسپانیایی، دو اثر از خوان میرو و پنج قطعه اصیل از دو هنرمند شرق آسیا به نمایش درآمد. همچنین دو مجسمه 37 سانتی‌متری از سالوادور دالی نیز در معرض نمایش قرار گرفت. گرانترین اثر این رویداد. یک نقاشی از پیکاسو بود که 8/2 میلیون دلار قیمت‌گذاری شده بود.

در این رویداد آثار هنرمندان صاحب نام کشورمان هم به نمایش گذاشته شد؛ هنرمندانی مانند بیتا وکیلی، جلال شباهنگی، رضا کیانیان، حمید پازوکی، احمد وکیلی، فریده لاشایی، سالار احمدیان و علی شیرازی.

مدیر اجرایی نمایشگاه نگارخانه‌های جهان درباره این آثار می‌گوید: ما در این نمایشگاه قصد حراح نداشتیم. تابلوی پیکاسو 8/2 میلیون دلار قیمتگذاری شده بود و هر کس مایل بود می‌توانست همراه با کارشناسانش ارزش کار را بسنجد و رقم خود را مطرح کند.

اصغری همچنین درباره مجسمه‌های سالوادور دالی چنین توضیح می‌دهد: در دوران دالی، روال به این صورت بوده که هر هنرمند هشت اثر را به عنوان آثار اصلی داشته که امضا می‌کرده است. معمولا سایز مجسمه‌های اصلی دالی 178 سانتی‌متر است. همچنین هنرمند می‌توانسته بجز این هشت اثر، چهار اثر دیگر را هم امضا کند، ولی بجز این 12 اثر، آثار دیگر جزو آثار اصلی هنرمند محسوب نمی‌شده و باید در سایز کوچک‌تری خلق می‌شده است. این دو مجسمه که در باغ‌موزه به نمایش درآمد، جزو آثار غیراصلی دالی است.

یکی از سوالات اصلی درباره برپایی این نمایشگاه، چگونگی بیمه آثار بود. اصغری در این باره می‌گوید: تمام آثاری که در این نمایشگاه در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفت، توسط برگزارکنندگان بیمه‌شده و بیمه آثار خارجی توسط شرکای خارجی صورت گرفته است.

مدیر اجرایی نمایشگاه به مشکلات بیمه آثار که ناشی از تحریم‌های بین‌المللی بود، اشاره می‌کند و می‌افزاید: نقدهای متعددی پیرامون برگزاری این رویداد از سوی افراد و گالری‌های مختلف صورت گرفت و حتی برخی عنوان کردند آثاری که در این رویداد در معرض دید قرار می‌گیرد، کپی آثار هنرمندان خارجی است که من این موضوع را تکذیب می‌کنم.

نخستین نمایشگاه گالری‌های جهان که از روز چهارشنبه آغاز شد، امروز ساعت 18 در باغ‌موزه قصر به کار خود پایان می‌دهد. حال باید منتظر ماند و دید برگزارکنندگان این رویداد چه آماری از استقبال مردم، میزان فروش آثار، میزان استقبال گالری‌داران خارجی به فضای هنری کشور، نحوه اختصاص بخشی از عواید به بیماران (آنچنان که وعده داده شده بود) و همچنین برداشت هنرمندان داخلی از این رویداد ارائه می‌دهند.

سجاد روشنی / گروه فرهنگ و هنر