گروهک تکفیری موسوم به دولت اسلامی عراق و شام (داعش) در بامداد روز سه شنبه 20 خرداد با لشگرکشی به شهرهای شمال غرب عراق، شهر موصل و برخی مناطق دیگر این کشور را به اشغال خود درآورد.
در چنین شرایطی، تأکید اغراق آمیز برخی رسانههای ضد عراقی، بر کیفیت حضور داعش در شهرهای عراق، باعث به وجود آمدن دید نادرستی از وضعیت میدانی نیروها در این کشور شده است.
رسانههای منطقهای که دیگر به بلندگوی این گروهک تکفیری تبدیل شدهاند، مناطق تحت سیطره این گروه تکفیری را از «الرقه« در شمال شرق سوریه تا دیالی عراق ذکر میکنند.
اما در واقع باید دید، با توجه به مناطقی که واقعا در دست داعش قرار دارد، چه موضوعی پشت پرده قرار گرفته است.
حضور گروه تکفیری داعش در استانهای الانبار، نینوی، صلاحالدین و کرکوک دیده میشود، اما آیا این استانها در سیطره این گروه قرار دارد؟ به هیچ وجه چنین نیست. عناصر تروریستی داعش همچون یاغی عمل میکنند و با تعداد کمی که دارند نمیتوانند همزمان همه جا حضور داشته باشند. جنگ و گریزهای متعدد این گروهک با نیروهای امنیتی عراق، به صورت کاملا پراکنده ولی گسترده موجب این شده است که برخی رسانههای منطقه چنین القا کنند که تمامی این مناطق در دست داعش قرار دارد.
در ادامه با کمک نقشه عراق با اشاره به مناطق درگیری داعش با نیروهای امنیتی، اوضاع میدانی عراق را با توجه به آخرین اطلاعات مرور میکنیم.
استان الانبار
اینطور تصور میشود که کل استان الانبار یا بیشتر آن در دست گروههای مسلح تکفیری است اما در حال حاضر شهر «فلوجه» در استان الانبار تحت اشغال داعش قرار دارد و نکته مهم نیز این است که بیش از 6 ماه است که از سوی نیروهای امنیتی عراق تحت محاصره کامل قرار گرفته است. درگیریها در این شهر به صورت پراکنده و صورت پرتاب خمپاره جریان دارد. شهر فلوجه در شرق استان الانبار و در 69 کیلومتری بغداد قرار دارد.
همچنین شهر «القائم» در غرب استان و هم مرز با شهر «البوکمال» سوریه نیز به دست داعش افتاده است. در باقی استان، نیروهای امنیتی عراق با همکاری عشایر منطقه کنترل را در دست دارند.
استان الانبار مجموعا هشت شهر دارد که عبارتند از فلوجه، الرمادی، هیت، الرطبه، القائم، حدیثه، عنه و راوة که از این تعداد تنها دو شهر که یکی در محاصره کامل است به طور کامل در اختیار این گروهک تکفیری است.
عمدتا همانطور که پیش از این گفتیم تکفیریهای داعش به صورت پراکنده خود را در همه جا نشان میدهند و درگیریهای پراکندهای به وجود میآورند، اما این موضوع که استان الانبار تحت تسلط داعش قرار دارد، دروغ بزرگی بیش نیست که توسط رسانههای عربی و غربی تبلیغ میشود.
استان نینوا
استان نینوا اولین مقصد هجوم گسترده تروریستهای داعش به شهرهای عراق بود.
تکفیریهای داعش توانستند در بامداد سه شنبه 20 خرداد موصل را بدون کوچکترین درگیری با نیروهای ارتش عراق اشغال کنند. که علت این موضوع در مجال دیگری قابل بررسی است. این اشغالگری اما از همان روزهای اول پیش روی تروریستها متوقف شد. در حال حاضر نیروهای ارتش به همراه عشایر و نیروهای مردمی توانستند بیشتر مناطق استان نینوا را آزاد کنند. در حال حاضر درگیریها در شهر موصل مرکز استان جریان دارد. نیروهای امنیتی عراق در ضلع شرقی رود دجله حضور دارند و تروریست های داعش نیز بخش غربی دجله را در اختیار دارند.
همچنین عمده مناطق شهر شیعه نشین تلعفر، که رسانههای غربی مدعی بودند در تاریخ 27 خرداد دست داعش افتاده است، هم اکنون در اختیار ارتش عراق قرار دارد. البته به دلیل نزدیکی تلعفر به مناطقی در سوریه که محل تجمع تکفیریهاست و همچنین پرواز جنگندههای ارتش عراق، کنترل تلعفر دست به دست می چرخد که این نشان می دهد برخلاف ادعاهای برخی رسانه های عربی گروه تکفیری داعش استحکام چندانی ندارد چه اینکه آنها مدعی هستند پایتخت خلافت خود را در شهر موصل بنا گذاشتهاند که در چندکیلومتری تلعفر واقع است.
استان نینوا نیز از 9 شهر شامل عفره، الشیخان، الحمدانیه، تلکیف، موصل، تلعفر، سنجار، البعاج و الحضر تشکیل شده است که از این 9 شهر که کنترل یکی بطور کامل در اختیار داعش است و در دیگری مقاومت شدیدی از سوی مردم و عشایر ترکانی و شیعی وجود دارد.
همچنین مناطق سنجار و البعجاج نیز تحت تسلط ارتش قرار دارند، نیروهای پیشمرگه نیز در این مناطق جهت دفاع از کردهای منطقه حضور دارند.
منطقه «تلکیف» در شمال موصل نیز که کردنشین است توسط نیروهای پیشمرگه اداره میشود.
در باقی مناطق درگیریها به صورت پراکنده و حالت تعقیب و گریز جریان دارد. استان نینوی، به هیچ وجه تحت اشغال داعش قرار ندارد و بلکه دست بالا را در این استان نیروهای امنیتی عراق و پیشمرگه کرد دارند.
استان صلاحالدین
استان صلاح الدین به دلیل قرار گرفتن پالایشگاه بزرگ بیجی سومین پالایشگاه بزرگ نفت عراق، به طور محسوستری از سوی رسانههای غربی تحت شایعه پراکنی و دروغ پردازی قرار گرفته است.
رسانههای غربی و عربی معاند، بارها اشغال پالایشگاه از سوی تکفیریهای داعش را مخابره کردهاند در حالی که این پالایشگاه صرفا تعطیل بوده ولی تحت تسلط نیروهای ارتش عراق قرار دارد.
شهر تکریت زادگاه صدام و مرکز استان صلاحالدین برای ساعاتی تحت اشغال گروههای تکفیری - بعثی قرار گرفت ولی هم اکنون درگیری بین نیروهای ارتش و نیروهای داوطلب مردمی با تکفیریهای داعش جریان دارد و عمده مناطق شهر در اختیار ارتش قرار دارد.
جادههای منتهی به شهرستان سامرا نیز پاکسازی شده است. اما در بیشتر نقاط استان صلاح الدین درگیریها به صورت پراکنده و حملات خمپارهای جریان دارد.
بنا بر گفته استاندار صلاح الدین عراق 60 درصد از این استان از وجود اعضای گروهک تروریستی موسوم به دولت اسلامی عراق و شام (داعش) آزاد شده است و پیشروی نیروهای امنیتی نیز ادامه دارد.
استان صلاح الدین نیز از 8 شهر شامل شهرهای الشرقاط، سامرا، الدور ، العوجه، بلد، بیجی، تکریت و طوز خورماتو است که از این بین فقط شهر بیجی در اختیار گروههای تکفیری- بعثی قرار دارد و بقیه شهرها در کنترل ارتش عراق است و در برخی موارد به دلیل حملات پراکنده تکفیری ها درگیری وجود دارد.
استان کرکوک
علاوه بر این اخباری نیز رسانهها مبنی بر درگیریها در دو استان کرکوک و دیالی وجود دارد. در استان کرکوک، شهر «الحویجه» (با فتح ح) در اختیار تروریستهای تکفیری قرار دارد، شهر کرکوک، کاملا پاکسازی شده و درگیریها در اطراف این شهر جریان دارد.
نیروهای پیشمرگه همراه با نیروهای ارتش عراق، در تمام نقاط این استان حضور دارند.
استان دیالی
تروریستها به این استان به عنوان دروازه شرقی بغداد نگاه میکنند.
در حال حاضر بیش از 90 درصد استان دیالی کاملا امن است و معدود درگیریهایی در شمال استان گزارش میشود.
در انتها باید گفت، خطر داعش بیش از آنکه در صحنه میدانی وجود داشته باشد در رسانهها به وجود آمده است.
معرفی داعش به عنوان یک «گروه اسلامگرا که بسیار وحشیانه و قدرتمند پیشروی میکند و در آینده خطری برای تمام دنیا خواهد شد»، خطی است که رسانهها غربی و مرتجع عربی آن را تبلیغ میکنند.
این در حالی است که به عنوان مثال در استان نینوا که گروه داعش شهر موصلش را پایتخت خلافت خود معرفی میکند از مجموع جمعیت دو و نیم میلیونی آن بیش از 800 هزار نفر بلافاصله با مشاهده وحشگیری این گروهک تکفیری عطای آن را به لقایش بخشیدند و به مناطق دیگری از عراق فرار کردند. آن دست از مردمی که باقی ماندهاند نیز به دلیل نبود امکانات قادر به فرار نبودند وگرنه آنگونه که شهروندان موصلی میگویند اگر توان رفتن را داشتند فرار را بر قرار با توجه به قوانین متحجرانه ای این گروهک وضع کرده است ترجیح میدهند.
با این وجود نقشه بالا را روزنامه «دیلی میل» انگلیس منتشر کرده و مدعی شده این نقشه را رسانههای داعش منتشر ساختهاند. با اینکه چنین تصویری در صفحه رسمی داعش در تویتر پیدا نشد، ولی در صورت وابسته بودن این تصویر به داعشیها، پرسشی که مطرح می شود اینکه رسانه هایی چون دیلی میل با انتشار چنین تصاویری به دنبال چه چیزی هستند؟ (فارس)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد