نبض بورس تهران به شمارش افتاد

نماگر بورس تهران از اسفندماه سال گذشته روندی نزولی را در پیش گرفت در حالی از رقم حدود 90 هزار واحد به کانال 71 هزار واحد سقوط کرده است که به نظر می رسد که تصمیم گیری ها و جلسات دولتی ها هم کاری را از پیش نبرده و بازار همچنان مسیر عقبگرد را در پیش گرفته است.

این در حالی است که نوسانات و افت های پیاپی قیمت سهام شرکت ها، نگرانی اهالی بازار سرمایه را تشدید کرده است و بسیاری از سرمایه گذاران با از دست دادن انگیزه های خود اقدام به خروج سرمایه ها از بازار سرمایه کرده اند.

نگرانی اهالی بازار سرمایه

زمانی که دولت یازدهم بر سرکار آمد، شاخص کل بورس که به مثابه دماسنج بورس عمل می کند و نمایانگر وضعیت قیمت سهام شرکت ها است حدود 55 هزار واحد بود، در همان زمان با طرح مسائل هسته ای و ایجاد خوش بینی نسبت به بازار سرمایه و توجه خاص دولتمردان به این بازار، نگاه بسیاری ها به بازار سرمایه جذب شد و شاخص روندی صعودی را طی کرد.

در این اوضاع بسیاری از سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی که امید به بازگشت رونق اقتصادی داشتند و چشم انداز مثبتی را برای کشور ترسیم می کردند سرمایه های خود را وارد این بازار کردند، اما پش از مدتی با طولانی شدن روند مذاکرات هسته ای و تصمیم گیری هایی که درباره پتروشیمی ها صورت گرفت، سرمایه گذاران تصمیمات دیگری را گرفتند.

به هر حال بازار سرمایه کشور از نیمه دوم سال گذشته رکوردزنی های خود را آغاز کرد، گرچه برخی ها مطرح می کردند که این وضعیت هیجانی است و نباید سهامداران و سرمایه گذاران تحت تاثیر جو روانی بازار قرار گیرند با این وجود بسیاری ها وارد بورس شده و به مرور دچار ضرر و زیان شدند.

با ایجاد شرایط فعلی که برای بازار سرمایه رقم خورده است، فعالان این بازار خواستار حمایت جدی و قاطع دولت هستند، بسیاری از تحلیلگران بازار مطرح می کنند که در دولت هایی با اقتصاد آزاد هم که بورس نقش نبض اقتصادی را بازی می کند، دولت در شرایط خاص و بحرانی از این سهامداران حمایت می کند و مانع ضرر و زیان هنگفت سهامداران می شود.

گرچه برخی ها مطرح می کنند که عرضه و تقاضا قیمت ها را تعیین می کند و دولت نباید در کار بازار سرمایه دخالت داشته باشد اما به هر حال دولت نمی تواند نسبت به این موضوع بی‌تفاوت باشد، زیرا در صورت سقوط بورس، تولید و اقتصاد و کار هم سقوط می کند.

شاید سهامداران حرفه ای مانند سهامداران خرد، دچار زیان نشده باشند اما به هر حال حمایت دولت نباید تنها در زمانی باشد که بازار رونق دارد.

همانگونه که به گفته علی طیب نیا وزیر اقتصاد در زمستان سال گذشته دولت به دلیل حبابی شدن قیمت ها در بورس به این بازار ورود کرد و یا اینکه به دلیل جلوگیری از رشد بی رویه قیمت ها در بازار، سهام خرد را عرضه کرد، این بار نیز اقدامی دیگر را لازم است که انجام دهد.

اقدامات دولت برای حمایت از بورس

البته دولت حدود دو ماه پیش برای حمایت از بازار سرمایه اقداماتی از قبیل تغییر نرخ سود بانکی و یا تزریق نقدینگی 4 هزار میلیارد تومانی از طریق تشکل صندوق مشترک توسعه بازار سرمایه از طریق بانکها را به تصویب رساند ولی تاکنون به گفته مدیران بانکی تنها 10 درصد این نقدینگی وارد بازار سرمایه شده است و اینگونه اقدامات هم نتوانست جلوی ریزش بورس را بگیرد.

اخیرا دولت طرح بیمه سهام را هم اجرایی کرد اما این اقدام در بلندمدت بر بازار سرمایه اثرگذار خواهد بود. از سوی دیگر اخیرا 4 عضو کابینه دولت، وزیر اقتصاد، صنعت و نفت و رییس کل بانک مرکزی جلسه ای در راستای حمایت از بازار سهام برگزار کردند و تصمیم گیری هایی را برای قیمت خوراک پتروشیمی ها اتخاذ کردند اما باز هم تغییری حاصل نشد.

دو روز پیش نیز رییس سازمان بورس با رییس مجلس شورای اسلامی جلسه ای را برای حمایت مجلس از بورس برگزار کرد و کمیته حمایت از بازار سرمایه توسط نمایندگان تشکیل شد اما مشخص نیست نتایج اینگونه اقدامات چگونه مشخص خواهد شد.

به هر حال اقدامات عاجل دولت برای جلوگیری از خروج بیشتر سرمایه ها از بورس و هجوم آنها به سایر بازارهای موازی و سفته بازی به نیازی جدی تبدیل شده است، گرچه در زمانی که بازار سرمایه هر روز رکورد جدیدی را به ثبت می رساند، مسئولان و کارشناسان بورس نسبت به این روند و هیجانی شدن روند سرمایه گذاری ها هشدار می دادند.

نکته حائز اهمیت این است که در شرایط رکوردزنی های مداوم بورس، برخی از کارگزاران که بازار را در اختیار دارند و تنها به فکر سودهای خود هستند و کسانی که نسبت به اطلاعات نهانی بورس آگاهی داشتند، سودهای کلانی را به جیب زدند و هیچکس نیز نسبت به این موضوع واکنشی نشان نداد.

حتی این ابهام نیز مطرح می شد که بازار و قیمت ها دستکاری شده است اما هیچ برخوردی از سوی مسئولان یا دستگاه قضایی صورت نگرفت، حال با توجه به اینکه در سال اقتصاد مقاومتی قرار داریم و نیاز است که توجه بیشتری به تولید و سرمایه گذاری شود، رها شدن بورس هزینه های سنگینی را به همراه خواهد داشت که ممکن است جبران ناپذیر باشد.

پیشنهادات کارشناسان برای رونق بازار سهام

برخی کارشناسان بازار سرمایه آمارهای جالبی را ارائه می کنند، مثلا عنوان می کنند که از کل رشد بازار سرمایه در سال گذشته فقط 10 درصد رشد شاخص‌ها واقعی بود، یا اینکه ارزش سهام شرکت های بورسی بیش از 50 درصد سقوط کرده است و یا اینکه شاخص کل حدود 20 درصد نزول را تجربه کرده است و البته این شاخص نمی تواند نماینده کل بازار باشد.

فعالان بازار سرمایه در نامه اخیر خود به رییس جمهور طرح کرده اند که فعالان این بازار حداقل 30‌ درصد سرمایه خود را از دست داده‌اند و در برخی موارد این رقم به بالای ۵۰ درصد هم می‌رسد. بورس ایران در این مدت به اندازه پول‌های بلوکه‌شده ایران نزد کشورهای غربی افت داشته ولی کسی پاسخگو نیست.

ادامه دار شدن و استمرار سیر نزولی شاخص بورس عادی جلوه نمی کند و اکثر شرکت های بورسی با مشکلاتی مواجه هستند. در این شرایط برخی کارشناسان بازار سرمایه ایجاد یک نرم افزار قوی برای انجام معاملات، نظارت جدی بر انجام معاملات توسط مدیران ارشد بورس، عادلانه بودن انجام معاملات و ساماندهی وضعیت کارگزاران و بازگشت آنها به وظایف اصلی را پیشنهاد می کنند.

به هر حال اتخاذ تصمیمات و حمایت های جدی دولت و اعلام جزئیات آن از سوی دولتمردان شاید انگیزه دوباره به سهامداران و رونقی تازه به بورس کشورمان بخشد تا با فعال شدن نبض اقتصادی کشور، سایر بازارها، تولید و اشتغال هم رونق دوباره بگیرد.(مهر)