مجله گذرستان در شماره 34 به سراغ «عملیات مرصاد» رفته است و با مطالبی چون سخن نخست، روایت آیتالله ری شهری از عملیات مرصاد، ناگفتههایی از «عملیات مرصاد» از زبان یکی از نادمین، مرصاد پایانی بر یک پایان، کتابشناسی عملیات مرصاد، سقوط جاویدان- سالگرد عملیات مرصاد، سخنان سعید شاهسوندی پس از دستگیری در عملیات مرصاد را منعکس کرده است.
برخی دیگر از عنوانهای این نشریه درباره عملیات مرصاد عبارت است از خاطرات سپهبد شهید صیاد شیرازی از عملیات مرصاد، از فروغ جاویدان تا مرصاد، نگاهی به عملیات مرصاد، مصاحبه کانون رهایی با آخرین بازمانده عملیات مرصاد، متن کامل سخنان مسعود رجوی در توجیه عملیات فروغ جاویدان، صیاد مرصاد، سفر شهادت از پاریس تا مرصاد، دستاوردهای عملیات مرصاد، اسامی شهدای مرصاد، تحلیل عملیات مرصاد در گفتوگو با سردار محمد کوثری و ارتش خصوصی صدام- عملیات فروغ جاویدان به بررسی همه جانبه این عملیات پرداخته است.
در سخن نخست این شماره گذرستان به عملیات «مرصاد» اشاره شده و در تشریح این عملیات با نگاهی به کتاب «حماسههای ماندگار هوانیروز در دفاع مقدس» آمده است: «این عملیات تبلور هشت سال دفاع مقدس بود. عملیات مرصاد در حقیقت، فتح نهایی نیروهای جمهوری اسلامی ایران و آخرین ضربه مهلک به صورت توام بر پیکره رژیم بعث عراق و مزدوران آنها یعنی منافقین کوردل بود و ثمره دلاوریها و پایمردیها دشمن ستیزان ایران اسلامی متشکل از پرسنل فداکار ارتش سپاه، بسیج و نیروهای مردمی، قطع بالفعل گستاخی و تجاوزات آشکار زمینی، هوایی و دریایی را در پی داشت.»
در بخشی از گذرستان در روایت آیتالله محمدی ری شهری درباره عملیات مرصاد میخوانیم: «برای نخستین بار، در ساعات آخر روز دوشنبه سوم مرداد از سوی اداره کل اطلاعات کرمانشاه گزارش رسید که منافقین از مرز گذشتند و به سوی اسلام آباد و کرمانشاه در حرکتاند. به دلیل وجود ستاد فعال و امکانات کارشناسی و جمعبندی سریع گزارشها در دفتر وزیر اطلاعات، و با توجه به شرایط جبههها و اخبار مربوط به وضعیت پایگاه شهید نوژه، موضوع تهاجم منافقین که برخورد با آن در حوزه وظایف وزارت اطلاعت قرار داشت، بسیار جدی گرفته شد. موضوع سریعا به بیت حضرت امام و جناب آقای هاشمی رفسنجانی، که جانشینی فرمانده کل قوا را به عهده داشتند و ظاهرا در جبهههای جنوب به سر میبردند مخابره شد. ایشان از طریق دیگر موضوع را بررسی نمودند و براساس سایر گزارشها نسبت به صحت خبر تردید کردند. من به گزارشی که از سوی ماموران اطلاعاتی به مرکز واصل شده بود، اطمینان داشتم؛ بنابراین بلافاصله به مدیر کل کرمانشاه دستور داده شد که شخصا در منطقه هجوم حضور یابد، فعل و انفعالات را مستقیما ملاحظه کند و شرایط و مشاهدات را به طور دقیق گزارش نماید.»
روایت یکی از نادمین «عملیات مرصاد» بخش دیگری از نشریه گذرستان را در برمیگیرد، روایت مریم سنجابی یکی از فریب خوردگان را منعکس کرده و آورده است: «مریم سنجابی متولد 1347 در کرمانشاه است. سنجابی از سنین نوجوانی به سازمان مجاهدین خلق (منافقین) پیوست و توانست پس از 25 سال از اردوگاه اشرف در عراق فرار کرده و به آزادی برسد و این در حالی است که مریم سنجابی تا عضویت در شاخه رهبری سازمان هم رسیده بود. سنجابی از چگونگی شروع «عملیات مرصاد» میگوید: رجوی روی دو موضوع تاکید داشت. اگر این دو موضوع نبود فکر نکنم دست به این کار میزد، یکی این که روی پشتیبانی دولت عراق سرمایهگذاری کرده بود و دوم این که فکر میکرد اگر از مرز رد شود مردم ایران دسته دسته به آنها میپیوندند. به این دو دلیل و ابهامات و توهماتی که داشت دست به این کار زد و گرنه هیچ عقل نظامی حتی در تصورش هم نمیگنجید که چنین عملیاتی طرحریزی کند. شاید یکی از تجربیاتی که باعث شده بود رجوی و نیروهایش به آن تجهیزات تکیه کنند همان وقایع سال 57- 58 و درگیریهای شهری بود.»
در مطلبی به عنوان «عملیات مرصاد پایانی بر یک پایان» به قلم راحله مظاهری درباره نقش خائنانه مجاهدین در سالهای جنگ تحمیلی و حضور این گروهک در کنار صدام در جنگ علیه سرزمین مادری میخوانیم: «عملیات مرصاد پایانی بر یک پایان بود؛ چون سالها پیش از این، دفتر خود را بسته بود و اگر رژیم عراق در این سالها به آنها اجازه داد تا در پایگاههای خود در داخل خاک عراق بمانند، در واقع میخواست از تجربه نگرش رژیم صهیونیستی اسرائیل به فالانژهای لبنان بهره بگیرد: داشتن نیروی در خدمت بیگانه.»
«سقوط جاویدان- سالگرد عملیات مرصاد» عنوان نوشته بعدی نشریه است. در این مطلب نویسنده ابتدا به سراغ تاریخچه و ماهیت سازمان مجاهدین خلق میرود و با مروری بر شکلگیری و فعالیت این گروه، سعی در شناسایی آنان به خواننده بهویژه با نقشی که این گروه در تهاجم به سرزمین مادری خود ایفا کردند، میپردازد و نویسنده در این مطلب سازمان مجاهدین خلق را پس از حزب توده یکی از گروههای خائن به وطن میشمارد.
«خاطرات شهید سپهبد علی صیادشیرازی از عملیات مرصاد» در بخش دیگری از «گذرستان» جای گرفته است. شهید صیاد شیرازی که خود در «عملیات مرصاد» حضور داشته است میگوید: «این عملیات خیلی وحشتناک بود! دلهایمان را غم گرفت تا آنجا که امام فرمود: «دیگر نجنگید.» من توی خانه بودم؛ یک دفعه ساعت 8 و 30 دقیقه شب از ستاد کل( که من الان در آنجا کار میکنم که در آن موقع معاون عملیاتش یکی از برادران سپاه بود.) به من زنگ زد و گفت: فلان کس! دشمن از سرپل ذهاب، گردنه پاتاق با سرعت به جلو میآید. همین جوری سرش را انداخته پائین میآید. من گفتم: کدام دشمن؟! اگر تنها از یک محور سرش انداخته، پس چه جور دشمن است؟! ....»
گذرستان در پرداختن به «عملیات مرصاد» نگاهی به «متن کامل سخنان مسعود رجوی در توجیه عملیات فروغ جاویدان» دارد، سخنانی که با بزرگنمایی این عملیات که از آن به «فروغ جاویدان» یاد میکنند، فروغ جاویدانی که ضربه محکمی به گروهک رجوی زد. در بخشی از این سخنان میخوانیم: «کاری که ما میخواهیم انجام دهیم در حد توان و اشل یک ابرقدرت است؛ چون فقط یک ابرقدرت میتواند کشوری را ظرف این مدت تسخیر کند؛ به طور مثال بغداد تا مرز ایران 180 کیلومتر فاصله دارد و در طول 8 سال جنگ ایران ادعای گرفتن آن را نکرده است؛ و همین طور هم ادعای گرفتن را نکرده است اما ما میخواهیم برویم تهران را بگیرم. ما به ترتیب به قصر شیرین، سرپل ذهاب، اسلام آباد و بعد کرمانشاه میرویم. بعد از آن همدان، قزوین، تاکستان، کرج و بالاخره تهران.»
در مطلبی به نام «دستاوردهای عملیات مرصاد» به نتایج مهم این عملیات در سه محور اشاره شده است: «تحکیم ثبات داخلی نظام و مشروعیت آن در بعد کارآمدی نظامی»، «شناخته شدن دوست از دشمن و تصفیه عناصر مردمی از ضد» و «تحکیم وحدت در بعد داخلی و تبلور مشارکت عمومی و همبستگی عمومی و همبستگی ملی.»
در تحلیل «عملیات مرصاد» در گفتوگو با سردار محمد کوثری آمده است: «قصه منافقین یک قصه به سر رسیده است، کسانی که مدعی مبارزه با امپریالیسم جهانی بودند به مزدور آنها تبدیل شدند و راهروهای مجالس اروپایی به گدایی و دریوزگی مشغولند و تا عمر دارند هم از آنها به عنوان مزدور بارخواهند کشید. این سرنوشت شوم سرنوشت عبرتآموزی است. مخصوصاً برای کسانی که هنوز هم آن نگاه احمقانه منافقین را دارند، حمایت آمریکا هیچ کس را به هیچ جا نخواهد رساند، وسوسه شدن در برابر حمایتهای آمریکا همان سرنوشت منافقین را برای گروهها و جریانات درپی خواهد داشت.»
سی و چهارمین شماره نشریه الکترونیکی «گذرستان» در پایگاه اطلاعرسانی موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی به نشانی htt://qozarestan.ir است.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد