میرزا رضا کلهر،​استاد خط ناصرالدین شاه

دوره سلطنت ناصرالدین شاه قاجار را یکی از دوره‌های درخشان خوشنویسی و به خصوص نستعلیق در ایران می‌دانند. علاقه این شاه قاجار به هنر باعث شده بود که هنرمندان صاحب‌نامی به دربار رفت و آمد داشته باشند و با فراغ بال به شکوفا شدن هنر خود بیندیشند. یکی از این هنرمندان میرزا محمدرضا کلهر، نستعلیق‌نویس مشهور ایرانی است که با ایجاد شیوه خاصی در نستعلیق‌نویسی، نام خود را در هنر خط ایرانی جاودانه کرد.

میرزا محمدرضا کلهر، خوشنویس ایرانی و فرزند محمدرحیم بیگی، درسال 1245هجری قمری در کوهپایه‌های زاگرس حوالی جنوب کرمانشاه متولد شد. او به خاطر علاقه‌ای که به هنر خوشنویسی داشت به مشق هنر خطاطی نزد استادان ایل خود پرداخت و سپس برای ادامه‌ی این هنر به تهران سفر کرد. او به دلیل مهارتی که در خوشنویسی خط نستعلیق پیدا کرد، مورد توجه ناصرالدین شاه قاجار قرار گرفت. ناصرالدین شاه گاه ساعتی از روز را در کنار کلهر می‌نشست و خوشنویسی می‌کرد.

علاوه بر میرزا کلهر، میرزا غلامرضا اصفهانی و محمد حسین شیرازی از خوشنویسان بنام دوره قاجار بودند که در شکوفایی و پیشرفت خوشنویسی ایرانی کوشیدند.

میرزا رضا کلهر از کسانی بود که با ایجاد تغییراتی در خوشنویسی موفق شد کار کتابت را به سرعت انجان داده و برای چاپ آماده کند؛ در واقع، تغییرات او در خوشنویسی باعث پیدایش مکتبی جدید شد که بعدها با نام خودش یعنی «مکتب کلهری» شهرت یافت. او در خوشنویسی به درجه‌ای از مهارت رسیده بود که می‌توانست تمام کلمه را بدون برداشتن قلم از روی کاغذ بنویسد.

علاقه ناصرالدین شاه به خوشنویسی باعث شد او به خوشنویسان مشهور آن دوره دستور بدهد نسخه مصوری از کتاب «هزار و یک شب» را کتابت کنند که این کار هفت سال زمان برد. خریداری نسخه‌های خطی متعدد برای کتابخانه سلطنتی نیز از دیگر کارهای ناصرالدین شاه بود.

میرزا رضا کلهر در وبای عام تهران در روز جمعه 29 مرداد ماه 1291 درگذشت. شیخ هادی نجم آبادی، بر جنازه میرزا محمد رضا کلهرنماز خواند و او را در قبرستان محله‌ی حسن آباد، به خاک سپردند.

منبع: خبرگزاری ایسنا